«Δεν μπορείς να διαπραγματεύεσαι με το κακό (...) Το κακό μπορούμε μόνο να το νικήσουμε», δήλωσε ο πρόεδρος της Λετονίας.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤην 75η επέτειο των μαζικών εκτοπίσεων στην Σιβηρία από το σοβιετικό καθεστώς τιμούν οι χώρες της Βαλτικής.
Η Λετονία θρηνεί. Μέσα σε μόλις μία ημέρα 42.000 άνθρωποι, ανάμεσά τους νεογέννητα βρέφη, μικρά παιδιά και ηλικιωμένοι, μεταφέρθηκαν μέσα σε βαγόνια για ζώα στην Σιβηρία. Πολλοί εξ αυτών δεν κατάφεραν ποτέ να επιστρέψουν. Για πολλούς Λετονούς, ο σταθμός της Σκιροτάβα ήταν το τελευταίο πράγμα που είδαν από την πατρίδα τους.
«Ο μικρός μου αδελφός ήταν μόλις οκτώ μηνών», λέει η Γκίτα Μπαουμάνε. «Υπέφερε από πνευμονία, όμως κατάφερε και επέζησε χωρίς τους γονείς του που είχαν εκτοπιστί. Εγώ γεννήθηκα εκεί. Η αδελφή μου ήταν δύο χρόνια μεγαλύτερη. Γεννήθηκε εκεί, αλλά πέθανε δύο μήνες μετά. Έμεινε για πάντα στην Σιβηρία. Όταν γυρίσαμε ήμουν ενάμιση έτους και φυσικά δεν θυμάμαι τίποτα».
Μηνύματα με σαφείς αποδέκτες έστειλε από την πλευρά του μέσω της ομιλίας του ο πρόεδρος της Λετονίας Έντγκαρς Σίνκεβιτς: «Σήμερα λέμε ξεκάθαρα στους εαυτούς μας και τον κόσμο ότι δεν μπορείς να συμφωνείς με το κακό, δεν μπορείς να διαπραγματεύεσαι με το κακό και δεν μπορείς να κάνεις ειρήνη με το κακό. Το κακό μπορούμε μόνο να το νικήσουμε και το κακό πρέπει να το πολεμήσουμε».
Το τετραήμερο κύμα των εκτοπίσεων υπήρξε και για τους Εσθονούς η επιθετικότερη ενέργεια από την Σοβιετική Ένωση. Πάνω από 20.000 άνθρωποι συνελήφθησαν, μπήκαν σε βαγόνια και εστάλησαν στην Σιβηρία. Συνολικά εκτοπίστηκε το 3% του πληθυσμού της Εσθονίας, ενώ περίπου 3.000 εκτοπισθέντες άφησαν εκεί την τελευταία τους πνοή.
Στο πλαίσιο της σοβιετικής «Επιχείρησης Πριμπόι» που ξεκίνησε στις 25 Μαρτίου 1949 περισσότεροι από 90.000 Εσθονοί, Λετονοί και Λιθουανοί που είχαν χαρακτηριστεί ως «εχθροί του κράτους» εκτοπίστηκαν σε απομακρυσμένες αποικίες στην Σιβηρία. Πάνω από το 70% των εκτοπισθέντων ήταν γυναίκες και παιδιά νεώτερα των 16 ετών.
Η «Επιχείρηση Πριμπόι» αποσκοπούσε στην κολλεκτιβοποίηση αφ' ενός και αφ' ετέρου στην αντιμετώπιση της λαϊκής υποστήριξης στην ένοπλη αντίσταση της οργάνωσης «Αδέλφια του Δάσους» κατά της σοβιετικής κατοχής στις χώρες της Βαλτικής. Μέχρι τα τέλη του 1949, το 93% των αγροτικών εκτάσεων της Λετονίας και 80% της Εσθονίας είχαν κολλεκτιβοποιηθεί. Στην Λιθουανία, όμως, η κολλεκτιβοποίηση δεν προχώρησε το ίδιο γρήγορα και για τον λόγο αυτό το 1951 οργανώθηκε η «Επιχείρηση Όσεν» με νέες μαζικές εκτοπίσεις.
Όσοι εκτοπίζονταν δεν είχαν τρόπο για να επιστρέψουν. Πολλοί πέθαναν στην Σιβηρία, ενώ ακόμη και σήμερα καταγράφονται συγγενείς τους που παρέμειναν και κατοικούν σε πόλης και χωριά της περιοχής. Στην περίοδο της αποσταλινοποίησης πάντως οι εκτοπισθέντες απελευθερώθηκαν σταδιακά και αρκετοί ήταν εκείνοι που κατάφεραν να επιστρέψουν στις πατρίδες τους.