Ο 67χρονος σκληροπυρηνικός εθνικιστής πολιτικός είχε καταθέσει υποψηφιότητα και το 2021, ωστόσο απορρίφθηκε από το Συμβούλιο των Φρουρών - Ποιοι άλλοι έχουν καταθέσει υποψηφιότητα για να διαδεχθούν τον εκλιπόντα Εμπραχίμ Ραΐσι.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑνοιχτό είναι πλέον το ενδεχόμενο επανόδου του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ στην προεδρία του Ιράν, καθώς ο σκληροπυρηνικός πρώην πρόεδρος έθεσε υποψηφιότητα για το αξίωμα εν όψει των πρόωρων εκλογών της 28ης Ιουνίου.
Η υποψηφιότητα του εθνικιστή πολιτικού αποτελεί πίεση για τον ανώτατο ηγέτη της χώρας Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, καθώς επί των ημερών της προεδρίας του ο Αχμαντινετζάντ τον αμφισβήτησε ανοικτά, ενώ η υποψηφιότητά το 2021 απορρίφθηκε.
Οι προεδρικές εκλογές του Ιράν επρόκειτο να διεξαχθούν το 2025, ωστόσο προκηρύχθηκαν πρόωρα μετά τον θάνατο του προέδρου Εμπραχίμ Ραΐσι σε συντριβή ελικοπτέρου.
Η επιστροφή στο προσκήνιο του Αχμαντινετζάντ έρχεται σε μια στιγμή κατά την οποία οι εντάσεις μεταξύ του Ιράν και της Δύσης βρίσκονται ψηλά εξαιτίας του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης, των όπλων με τα οποία προμηθευει την Ρωσία για τον πόλεμό της στην Ουκρανία και την κρατική καταστολή. Παράλληλα, η στήριξη του Ιράν σε παραστρατιωτικές ομάδες στην ευρύτερη Μέση Ανατολή ρίχνει περαιτέρω λάδι στη φωτιά, καθώς οι αντάρτες Χούθι της Υεμένης επιτίθενται κατά εμπορικών πλοίων στην Μαύρη Θάλασσα ως άσκηση πίεσης για τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς στην Λωρίδα της Γάζας.
Κατά την άφιξή του στο υπουργείο Εσωτερικών τον περίμενε μια ομάδα υποστηρικτών του που ανέμιζαν σημαίες του Ιράν και φώναζαν συνθήματα υπέρ του. Όταν έφτασε, τον περικύκλωσαν και άρχισαν να φωνάζουν «ο Θεός είναι μεγάλος».
Σε δηλώσεις του μετά την κατάθεση της υποψηφιότητάς του, ο πρώην πρόεδρος τόνισε πως θα επιδιώξει την «εποικοδομητική του εμπλοκή» με την διεθνή κοινότητα και την βελτίωση των οικονομικών σχέσεων με όλες τις χώρες.
«Τα οικονομικά, πολιτικά, πολιτισμικά ζητήματα και τα προβλήματα ασφάλειας έχουν ξεπεράσει την κατάσταση του 2013», είπε, αναφερόμενος στο έτος κατά το οποίο αποχώρησε από την προεδρία, έπειτα από δύο θητείες.
Η περίοδος των υποψηφιοτήτων δεν έχει ολοκληρωθεί, ωστόσο ο Αχμαντινετζάντ είναι ο γνωστότερος εξ όσων έχουν δηλώσει υποψηφιότητα μέχρι στιγμής.
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Αλί Λαριτζανί, ένας συντηρητικός πολιτικός που διατηρεί σχέσεις με τον μετριοπαθή πρώην πρόεδρο Χασάν Ρουχανί, όπως και ο Αμπντολνασέρ Χεματί, πρώην διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας του Ιράν, ο οποίος ήταν υποψήφιος και το 2021.
Το ερώτημα είναι ποιοι ακόμη θα επιδιώξουν να διαδεχθούν τον Ραΐσι. Σενάρια φέρουν ως έναν εξ αυτών τον υπηρεσιακό πρόεδρο Μοχαμάντ Μοκμπέρ, ο οποίος μέχρι πρότινος υπήρξε ένας γραφειοκράτης του παρασκηνίου, αλλά που πρόσφατα εθεάθη σε συνάντηση με τον Αλί Χαμενεΐ. Ακούγεται επίσης το όνομα του μεταρρυθμιστή πρώην προέδρου Μοχαμάντ Χαταμί, όμως η περίπτωσή του μοιάζει με εκείνη του Αχμαντινετζάντ: ακόμη κι αν θέσει υποψηφιότητα, είναι ανοικτό το αν θα του επιτραπεί να είναι υποψήφιος.
Η προθεσμία κατάθεσης υποψηφιοτήτων λήγει την Τρίτη και η τελική λίστα των υποψηφίων εκδίδεται από το Συμβούλιο των Φρουρών εντός δέκα ημερών. Επομένως, οι όποιοι υποψήφιοι θα έχουν στην διάθεσή τους δέκα ημέρες για να διεξάγουν την προεκλογική τους εκστρατεία.
Ο Αχμαντινετζάντ υπήρξε ο 6ος πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας, υπηρετώντας δύο θητείες από το 2005 έως το 2013. Σύμφωνα με τον ιρανικό νόμο, έχει δικαίωμα να θέσει ξανά υποψηφιότητα τέσσερα χρόνια μετά την αποχώρησή του από το αξίωμα. Ωστόσο παραμένει μια πολωτική μορφή, ακόμη και μεταξύ των ομοϊδεατών του. Η επανεκλογή του το 2009 πυροδότησε μαζικές διαδηλώσεις που έμειναν στην ιστορία ως «Πράσινο Κίνημα», τις οποίες το καθεστώς αντιμετώπισε με σαρωτικά μέτρα καταστολής, στο πλαίσιο των οποίων χιλιάδες άνθρωποι συνελήφθησαν και δεκάδες σκοτώθηκαν.
Εκτός συνόρων ταυτίστηκε με τα δυτικά στερεότυπα των χειρότερων χαρακτηριστικών της Ισλαμικής Δημοκρατίας, καθώς αμφισβήτησε το Ολοκαύτωμα, εξέφρασε επίμονα πως στο Ιράν δεν υπάρχουν ομοφυλόφιλοι και υπονόησε σε πολλές περιπτώσεις πως το Ιράν μπορεί να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο, εφ' όσον το επιλέξει.
Όμως μεταξύ των οικονομικά ασθενέστερων ο 67χρονος καθηγητής πανεπιστημίου παραμένει δημοφιλής εξαιτίας των λαϊκιστικών θέσεών του και των προγραμμάτων στέγασης που υλοποίησε. Από το 2013 διατηρήθηκε σε υψηλά επίπεδα δημοφιλίας με τις ανοικτές επιστολές του προς τους ηγέτες του κόσμου, ενώ είναι πολύ δραστήριος στα social media. Ιδιαίτερα επικριτικός εμφανίζεται απέναντι σε φαινόμενα διαφθοράς, αν και κατηγορίες διαφθοράς είχαν διατυπωθεί και κατά στελεχών της κυβέρνησής του - δύο από τους αντιπροέδρους του είχαν μάλιστα μπει φυλακή.
Το 2017 ο Χαμενεΐ προειδοποίησε τον Αχμαντινετζάντ πως τυχόν υποψηφιότητά του θα δημιουργούσε «καταστάσεις πόλωσης» που θα ήταν «επιβλαβείς για τη χώρα». Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν δεν σχολίασε την απόπειρα του Αχμαντινετζάντ το 2021 να είναι εκ νέου υποψήφιος, όταν το Συμβούλιο των Φρουρών απέρριψε την υποψηφιότητά του.
Το 12μελές σώμα αποτελείται από κληρικούς και δικαστές που αποφασίζουν ποιος θα μπορούσε δυνητικά να γίνει πρόεδρος της χώρας. Δεν έχει ποτέ εγκρίνει υποψηφιότητα γυναίκας ή κάποιου που καλεί για δραστικές αλλαγές στον τρόπο διακυβέρνησης. Ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ είναι αυτός που επί της ουσίας ελέγχει τις αποφάσεις του και ως εκ τούτου είναι πολύ πιθανό η υποψηφιότητα του Αχμαντινετζάντ να απορριφθεί ξανά. Όμως ακόμη δεν έχει υπάρξει ένας υποψήφιος για να διαδεχθεί τον Ραΐσι, ο οποίος να έχει την ανεπιφύλακτη υποστήριξη του Χαμενεΐ.