Το κόμμα της Βίλιγια Μπλινκεβιτσούτε που πήρε προβάδισμα από τον πρώτο γύρο των εκλογών έχει ήδη αρχίσει συνομιλίες για σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού με δύο μικρότερα κόμματα της αντιπολίτευσης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Υπό τη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία, της κρίσης του κόστους ζωής, του σκανδάλου κατάχρησης κρατικών χρημάτων και των αυξημένων μεταναστευτικών ροών πραγματοποιείται ο δεύτερος και τελευταίος γύρος των βουλευτικών εκλογών στη Λιθουανία.
Στον πρώτο γύρο το κυβερνών συντηρητικό κόμμα ηττήθηκε από το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών, που υποσχέθηκαν μεγαλύτερη κοινωνική ισότητατα, φορολόγηση των εύπορων και ενίσχυση των δομών υγείας.
Πώς λειτουργεί το υβριδικό σύστημα της Λιθουανίας
Το υβριδικό εκλογικό σύστημα της Λιθουανίας προβλέπει ότι οι 71 από τις 141 έδρες του κοινοβουλίου αναδεικνύονται από μονοεδρικές περιφέρειες στον πρώτο γύρο των εκλογών.
Οι υπόλοιπες 70 έδρες κατανέμονται, στο δεύτερο γύρο, με βάση ένα σύστημα αναλογικής.
Το σύνολο της χώρας θεωρείται μία πολυεδρική περιφέρεια και τα κόμματα καταθέτουν τις λίστες με τους υποψηφίους τους, από τους οποίους επιλέγουν οι ψηφοφόροι, έχοντας τη δυνατότητα να επιλέξουν και υποψήφιους από διαφορετικά κόμματα.
Εάν επαναληφθεί η επικράτηση των Σοσιαλδημοκρατών, η επικεφαλής του κόμματος Βίλιγια Μπλινκεβιτσούτε θα προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση κεντροαριστερού συνασπισμού με τα κόμματα των Αγροτών και των Πράσινων.
Το σοσιαλδημοκρατικό LSDP που κυβερνούσε από το 2012 έως το 2016 έχει εξασφαλίσει το 20% των ψήφων από τον πρώτο γύρο της 14ης Οκτωβρίου.
Σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις για κεντροαριστερή κυβέρνηση
Οι σοσιαλδημοκράτες της Βίλιγια Μπλινκεβιτσούτε έχουν ήδη συμφωνήσει με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να υποστηρίξουν στον δεύτερο γύρο τους υποψηφίους που θα βρεθούν αντιμέτωποι με στελέχη της κυβερνώσας Ένωσης της Πατρίδας TS-LKD.
Η Μπλινκεβιτσούτε δήλωσε μάλιστα πως έχει ήδη ξεκινήσει συζητήσεις για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού με την Ένωση Δημοκρατών για την Λιθουανία (DSVL) και την Ένωση Λιθουανών Αγροτών και Πρασίνων (LVZS).
Το TS-LKD της πρωθυπουργού Ινγκρίντα Σιμονίτε από την άλλη έλαβε στον πρώτο γύρο ποσοστό 18%, καθώς ο τρικομματικός του κυβερνητικός συνασπισμός κατέρρευσε σε δημοτικότητα αφ' ενός εξαιτίας της εκτόξευσης του πληθωρισμού στο 20% και αφ' ετέρου λόγω της διεύρυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων.
Το νεοσύστατο κόμμα Νεμούνο Αούσρα κατετάγη τρίτο στον πρώτο γύρο, συγκεντρώνοντας ποσοστό της τάξης του 15%.
Το κόμμα αυτοπροσδιορίζεται ως κεντροαριστερό, ωστόσο οι θέσεις του χαρακτηρίζονται ως λαϊκιστικές και εθνικιστικές. Ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 2023 από τον Ρεμίγκιους Ζεματάιτις, όταν αυτός διαγράφηκε από το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα Ελευθερία και Δικαιοσύνη για αντισημιτικά σχόλια που έκανε στο Facebook.
Σύμφωνα με τον Ζεματάιτις, η πλειονότητα των στελεχών του πρώην κόμματός του μετακινήθηκε στο Νεμούνο Αούσρα. Το όνομα του κόμματος μεταφράζεται στα ελληνικά ως «Αυγή του Νέμαν», αναφερόμενο στην πρώτη ιστορικά λιθουανική εφημερίδα "Aušra" (=Αυγή) του 19ου αιώνα, η οποία συνδέθηκε με το κίνημα του λιθουανικού εθνικισμού, και στον ποταμό Νέμαν, τον μεγαλύτερο ποταμό της βαλτικής χώρας.
Η οικονομία στο επίκεντρο
Τα οικονομικά ζητήματα βρέθηκαν στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας, με τους σοσιαλδημοκράτες να δεσμεύονται ότι θα αμβλύνουν τις ανισότητες, αυξάνοντας τους φόρους για τους πλούσιους, ώστε να χρηματοδοτήσουν μεγαλύτερες δαπάνες για τις υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας.
Το ζήτημα της εθνικής ασφάλειας προκαλεί επίσης σοβαρή ανησυχία στη Λιθουανία, η οποία βρίσκεται στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ και συνορεύει με τον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ και με τη Λευκορωσία, στενό σύμμαχο της Μόσχας.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Baltijos Tyrimai για λογαριασμό του πρακτορείου ειδήσεων ELTA τον Μάιο, τρεις στους τέσσερις Λιθουανούς δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο να δεχθεί η χώρα τους επίθεση από τη Ρωσία στο εγγύς μέλλον.