Οι περισσότερες αναλύσεις που γίνονται αυτή την περίοδο έχουν να κάνουν με το τι θα γίνει σε περίπτωση που εκλεγεί ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών Ντόναλντ Τραμπ, καθώς η Κάμαλα Χάρις αναμένεται να περπατήσει στο μονοπάτι της εξωτερικής πολιτικής που χάραξε η διακυβέρνηση Μπάιντεν
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο επόμενος αμερικανός πρόεδρος πρόκειται να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή και η πιθανή εξάπλωση στην γύρω περιοχή αλλά και ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι δύο από τις σημαντικότερες. Οι περισσότερες αναλύσεις που γίνονται αυτή την περίοδο έχουν να κάνουν με το τι θα γίνει σε περίπτωση που εκλεγεί ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών Ντόναλντ Τραμπ, καθώς η Κάμαλα Χάρις αναμένεται να περπατήσει στο μονοπάτι της εξωτερικής πολιτικής που χάραξε η διακυβέρνηση Μπάιντεν. Το ποια θα είναι η κατεύθυνση που θα πάρει η αμερικανική εξωτερική πολιτική τα επόμενα χρόνια ανάλογα με το ποιος θα εκλεγεί, συζητούμε με τον αντιπρόεδρο του ευρωπαϊκού δικτύου πολιτικών ιδρυμάτων, Παναγιώτη Κακολύρη.
«Ένας βασικός παράγοντας για την διαμόρφωση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής τα επόμενα χρόνια είναι το αποτέλεσμα και όχι μόνο το αποτέλεσμα σε σχέση με το ποιός θα εκλεγεί. Αλλά και με τι διαφορά θα εκλεγεί. Και το λέω αυτό γιατί οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ήδη ένα πολύ οριακό αποτέλεσμα, ένα αποτέλεσμα το οποίο θα μπορούσε ενδεχομένως να αμφισβητηθεί ή να οδηγήσει σε μία περίοδο πολιτικής ευαλωτότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες αν κρίνουμε και από αυτά που έγιναν στην προηγούμενη ήττα του Ντόναλντ Τραμπ», υπογραμμίζει ο Παναγιώτης Κακολύρης.
Η πολιτική Τραμπ απέναντι σε Μέση Ανατολή, Κίνα και Ουκρανία
Μία περίοδος πολιτικής ευαλωτότητας όμως στις Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσε να έχει παγκόσμιες συνέπειες τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Μέση Ανατολή. «Από το αποτέλεσμα αυτό θα καθοριστούν πολλά πράγματα. Για παράδειγμα, αν εκλεγεί η κ. Χάρις θα έχουμε μία πιο γραμμική εξέλιξη των πραγμάτων γιατί φαίνεται αποφασισμένη να συνεχίζει να στηρίζει την εξωτερική πολιτική Μπάιντεν», εξηγεί ο κ. Κακολύρης, τονίζοντας ότι δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια τι θα γίνει αν εκλεγεί ο Τραμπ στην εξουσία και αυτό γιατί το πολιτικό περιβάλλον αυτή τη στιγμή είναι τελείως διαφορετικό από αυτό που ήταν όταν ο Τραμπ ήταν πρόεδρος.
Εκτιμά επίσης ότι αν εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ τότε θα υπάρχει μια πιο έντονη στήριξη στον πρωθυπουργό Νετανιάχου από την πλευρά της Ουάσινγκτον και ότι η Κίνα θα τεθεί και πάλι στο επίκεντρο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Τα τελευταία χρόνια ο Μπάιντεν είχε υιοθετήσει μια περισσότερο μετριοπαθή στάση απέναντι στο Πεκίνο κάτι που δεν ενέτεινε τον εμπορικό πόλεμο, ενώ στην περίπτωση εκλογής Τραμπ φαίνεται ότι θα επιστρέψει η ένταση.
Ένταση θα υπάρξει όμως και με την Ευρωπαϊκή Ένωση αν ο Ντόναλντ Τραμπ εκλεγεί στην περίπτωση που επιχειρήσει να υλοποιήσει τα σχέδιά του για την επιβολή δασμών και αυτός είναι ένας λόγος για τους οποίους υπάρχει ήδη αρκετός προβληματισμός στις Βρυξέλλες σε σχέση με το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, όπως τονίζει ο κ. Κακολύρης. Εκτός όμως από τον οικονομικό άξονα υπάρχει και το γεωπολιτικό κομμάτι. «Ο κ. Τραμπ πρεσβεύει μια διαφορετική αντίληψη για την ασφάλεια στην Ευρώπη, έτσι όπως την έχουμε μάθει από την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και μετά», επισημαίνει συμπληρώνοντας ότι είναι πολύ σημαντική η στάση που θα τηρήσει ο Τραμπ αν εκλεγεί σε σχέση με την Ουκρανία και είναι παράλληλα πολύ ανησυχητική η δήλωσή του ότι μπορεί να λύσει το πρόβλημα σε μία μέρα. Και όλα αυτά σε μία δύσκολη στιγμή για το Κίεβο στα πεδία των μαχών. Από την άλλη, αναλυτές εκτιμούν ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο, δηλαδή απόσυρσης των ΗΠΑ από την ομπρέλα που έχει υψωθεί από την Ουκρανία, ίσως ανάγκαζε την Ε.Ε. να λάβει περισσότερο ώριμες πολιτικές αποφάσεις και να αποκτήσει επιτέλους μία φωνή σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Η Κάμαλα Χάρις έχει τοποθετηθεί ως ισχυρός υποστηρικτής της πολυμερούς συνεργασίας και του Οργανισμού Βορειοατλαντικής Συνθήκης (ΝΑΤΟ). Έχει τονίσει τη δέσμευση των ΗΠΑ στην Ουκρανία και προώθησε τη διαστημική πολιτική των ΗΠΑ ως πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Διαστήματος του Λευκού Οίκου.
Στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου το 2024, η Χάρις επιβεβαίωσε τη δέσμευση των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, αποκαλώντας το τη «μεγαλύτερη στρατιωτική συμμαχία που γνώρισε ποτέ ο κόσμος». Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η κυβέρνηση Μπάιντεν-Χάρις υποστήριξε τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ πιέζοντας για έγκριση των αιτημάτων ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας. (Οι χώρες εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ το 2023 και το 2024, αντίστοιχα.)
Σε σχέση με την κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας, υποστηρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, αλλά έχει επίσης εκφράσει ειλικρινά τον φόρο στους Παλαιστίνιους αμάχους εν μέσω του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Υποστηρίζει την άμεση κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση ομήρων, καθώς και μια λύση δύο κρατών στη μακροχρόνια σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστινίων.
Υποστηρίζει ακόμα ότι η αποτυχία απάντησης στη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία θα ενθάρρυνε άλλες χώρες που εξετάζουν εισβολές. Έχει βοηθήσει στο συντονισμό με τους δυτικούς συμμάχους για την επιβολή σαρωτικών κυρώσεων, ελέγχων εξαγωγών και άλλων κυρώσεων σε ρωσικές οντότητες και ιδιώτες, συμπεριλαμβανομένης της ρωσικής ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας Wagner Group. Τα μέτρα επικεντρώθηκαν στην απομόνωση της Ρωσίας από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, στον περιορισμό των εξαγωγών ενέργειας και στην παρεμπόδιση των στρατιωτικών της δυνατοτήτων.
Άλλωστε, το 2018, η υποψήφια των Δημοκρατικών ήταν ανάμεσα σε περίπου 25 Δημοκρατικούς νομοθέτες που αντιτάχθηκαν στην απόφαση του Τραμπ να αποσυρθεί από τη συνθήκη του 1987 η οποία απαιτούσε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία να εξαλείψουν τα αποθέματά τους πυρηνικών πυραύλων μεσαίας εμβέλειας.
Πώς επηρεάζονται ελληνοτουρκικά και Κυπριακό
«Αν εκλεγεί ο Τραμπ θα έχουμε στη σχέση Τουρκίας-ΗΠΑ δύο απρόβλεπτους επικεφαλής. Η Κάμαλα Χάρις έχει κάποια χαρακτηριστικά επισκεψιμότητας στη στάση της και αυτό γιατί επηρεάζεται από την παράδοση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. ο Ντόναλντ Τραμπ έχει μια πιο sui generis προσέγγιση. Το ίδιο ισχύει και για τον κ. Ερντογάν. Δεν είναι απόλυτα προβλέψιμος», επισημαίνει ο κ. Κακολύρης και προσθέτει ότι η Τουρκία έχει απομακρυνθεί σημαντικά από τον δυτικό κόσμο τα τελευταία χρόνια και δεν θα είναι και τόσο εύκολο να αποκατασταθεί. Εκτιμά όμως ότι θα είναι ευκολότερο να υπάρξει επικοινωνία μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον κυρίως στα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τα εξοπλιστικά γιατί ο Τραμπ έχει δείξει ότι οι αποφάσεις του σε τέτοια ζητήματα έχουν να κάνουν περισσότερο με τα οικονομικά και δεν στηρίζονται τόσο σε αρχές και αξίες.
Σε σχέση με το Κυπριακό θεωρεί ότι θα είναι πολύ ευκολότερο να διατηρηθεί αυτό το μομέντουμ που υπάρχει τώρα αν εκλεγούν οι Δημοκρατικοί εάν όχι όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά.