Το Ιράν και το Ισραήλ έχουν περάσει πάνω από μια δεκαετία ανταλλάσσοντας κυβερνοεπιθέσεις, μυστικές επιχειρήσεις και στρατιωτικά χτυπήματα, με τις εντάσεις να αυξάνονται στα ύψη τα τελευταία χρόνια λόγω του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και της περιφερειακής επιρροής του
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η επί δεκαετίες σύγκρουση του Ισραήλ και του Ιράν έχει πλέον οδηγήσει τις δυο χώρες στα πρόθυρα του πολέμου καθότι βρίσκονται σε ανοιχτή αντιπαράθεση από το πρωί της Παρασκευής, αφότου οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές έπληξαν βαθιά μέσα στο Ιράν, στοχεύοντας, όπως ισχυρίστηκε το Ισραήλ, πυρηνικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Οι εκρήξεις αντηχούσαν στην Τεχεράνη και την υπόλοιπη χώρα και τα ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν αργότερα το θάνατο τουλάχιστον επτά από τους κορυφαίους στρατιωτικούς διοικητές του και εννέα κορυφαίων πυρηνικών επιστημόνων.
Η άνευ προηγουμένου επίθεση σηματοδότησε μια δραματική κλιμάκωση της σύγκρουσης που εδώ και καιρό σιγοβράζει. Έχει προηγηθεί σειρά συγκρούσεων που συνηθως γίνονταν δι' αντιπροσώπων και με μυστικές επιχειρήσεις, καθώς το Ισραήλ έχει σταθερά χαρακτηρίσει τις φιλοδοξίες του Ιράν για πυρηνικά όπλα ως υπαρξιακή απειλή.
Ποιες είναι μερικές από τις στιγμές-κλειδιά στη σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν που τώρα απειλεί να επεκταθεί σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο μεταξύ των δύο εθνών;
Σφάλματα σε υπολογιστές και εκρήξεις σε φυγοκεντρικές εγκαταστάσεις
Το 2010, η ανακάλυψη του ιού υπολογιστών Stuxnet -που αποδίδεται ευρέως στις αμερικανικές και ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες- διέκοψε τη λειτουργία στις ιρανικές φυγόκεντρες εγκαταστάσεις.
Οκτώ χρόνια αργότερα, ο πρωθυπουργός Μπεντζαμιν Νετανιάχου αποκάλυψε ότι το Ισραήλ είχε αποκτήσει έναν όγκο εγγράφων από μια αποθήκη της Τεχεράνης, τα οποία υποτίθεται ότι έδειχναν τις προσπάθειες του Ιράν να αποκρύψει την πυρηνική του δραστηριότητα πριν από τη συμφωνία του 2015 με τις παγκόσμιες δυνάμεις.
Μετά την κατάρρευση της εν λόγω πυρηνικής συμφωνίας, οι προσπάθειες σαμποτάζ κατά του προγράμματος του Ιράν εντάθηκαν.
Μια έκρηξη τον Ιούλιο του 2020 προκάλεσε σοβαρές ζημιές σε ένα εργοστάσιο φυγοκέντρησης στη Νατάνζ, ενώ αργότερα το ίδιο έτος, ο κορυφαίος πυρηνικός επιστήμονας Μοχσέν Φαχριζαντέχ δολοφονήθηκε κοντά στην Τεχεράνη, σύμφωνα με πληροφορίες μέσω ισραηλινού τηλεκατευθυνόμενου όπλου.
Το 2021, το Ιράν κατηγόρησε και πάλι το Ισραήλ για ένα μπλακάουτ στο Νατάνζ και αμέσως μετά άρχισε να εμπλουτίζει ουράνιο σε καθαρότητα 60%.
Μέχρι το 2022, οι ισχυρισμοί κλιμακώθηκαν περαιτέρω, με το Ιράν να κατηγορεί το Ισραήλ για δηλητηρίαση δύο πυρηνικών επιστημόνων του, χωρίς να παρέχει αποδείξεις.
Η επίθεση της Χαμάς πυροδοτεί περαιτέρω φόβους για πόλεμο
Η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 στο νότιο Ισραήλ, η οποία σκότωσε 1.200 ανθρώπους και προκάλεσε τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς στη Γάζα, ενέτεινε τις περιφερειακές εντάσεις.
Το Ιράν, βασικός υποστηρικτής της Χαμάς, εξέφρασε την υποστήριξή του στην ομάδα, επιβαρύνοντας περαιτέρω τις ήδη τεταμένες σχέσεις του με το Ισραήλ.
Σύντομα ακολούθησαν σαμποτάζ και αεροπορικές επιδρομές. Στις αρχές του 2024, μια ισραηλινή επιχείρηση προκάλεσε ζημιές σε έναν ιρανικό αγωγό φυσικού αερίου και μια πυραυλική επίθεση την 1η Απριλίου κατέστρεψε το προξενείο του Ιράν στη Δαμασκό, σκοτώνοντας δύο στρατηγούς και άλλα 14 άτομα.
Σε απάντηση, το Ιράν εκτόξευσε περισσότερους από 300 πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε μια άμεση επίθεση κατά του Ισραήλ, οι περισσότεροι από τους οποίους αναχαιτίστηκαν.
Το «οφθαλμός αντί οφθαλμού» συνεχίστηκε μέχρι τα μέσα και τα τέλη του 2024. Τα ισραηλινά πλήγματα σκότωσαν προσωπικότητες υψηλού προφίλ, συμπεριλαμβανομένων των ηγετών της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια και Γιαχία Σινουάρ, καθώς και του Χασάν Νασράλα της Χεζμπολάχ, προκαλώντας περαιτέρω ιρανικές εκτοξεύσεις πυραύλων και αυξάνοντας τους φόβους για περιφερειακό πόλεμο.
Τον Οκτώβριο το Ισραήλ πραγματοποίησε τα πρώτα του ανοιχτά πλήγματα στο εσωτερικό του Ιράν, με στόχο την αεράμυνα και τοποθεσίες που σχετίζονται με πυραύλους.
Πιο πρόσφατα, τον Απρίλιο, το Ιράν εκτέλεσε έναν άνδρα τον οποίο κατηγόρησε ότι συνεργαζόταν με την υπηρεσία εξωτερικών πληροφοριών του Ισραήλ «Μοσάντ» και ότι εμπλέκεται στη δολοφονία του συνταγματάρχη Χασάν Σαϊγιαντ Κχονταεΐ το 2022.