Κεντρικό στοιχείο του σχεδίου αποτελεί η εκκίνηση 42 νέων έργων
Το Ουζμπεκιστάν φιλοδοξεί από το 2026 κάθε σπίτι στη χώρα να ηλεκτροδοτείται αποκλειστικά από καθαρή ενέργεια. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, η παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές αναμένεται να φτάσει τα 23 δισ. kWh, ποσότητα αρκετή για να καλύψει πλήρως την ετήσια κατανάλωση των νοικοκυριών.
Η ανακοίνωση έγινε στο πλαίσιο του φόρουμ «Powering the Future: Sustainable Energy for New Uzbekistan», όπου παρουσιάστηκε ένα ευρύ πακέτο έργων που περιλαμβάνει σταθμούς παραγωγής, συστήματα αποθήκευσης, υποσταθμούς και δίκτυα υψηλής τάσης.
42 έργα – 9,46 δισ. ευρώ
Κεντρικό στοιχείο του σχεδίου αποτελεί η εκκίνηση 42 νέων έργων ύψους 9,46 δισ. ευρώ. Πρόκειται για επενδύσεις που εντάσσονται στη στρατηγική ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας και του εκσυγχρονισμού των υποδομών της χώρας.
Το πακέτο προβλέπει:
- 16 ηλιακούς, αιολικούς, θερμικούς και υδροηλεκτρικούς σταθμούς συνολικής ισχύος 3.500 MW
- 10 συστήματα αποθήκευσης ενέργειας ισχύος 1.245 MW, με δυνατότητα ενίσχυσης του δικτύου κατά 1,5 δισ. kWh σε ώρες αιχμής
- 11 νέους υποσταθμούς και 420 χλμ. γραμμών μεταφοράς υψηλής τάσης
Ο πρόεδρος Σαβκάτ Μιρζιγιόγιεφ τόνισε ότι η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές αποτελεί πλέον διπλή προτεραιότητα: αξιόπιστη και αδιάλειπτη παροχή ενέργειας σε όλη τη χώρα, και επίτευξη αυτής της σταθερότητας μέσα από σύγχρονα, περιβαλλοντικά συμβατά μέσα παραγωγής.
Ισχυρή διεθνής συμμετοχή
Τα τελευταία χρόνια, οι ξένες επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα φτάνουν τα 30 δισ. ευρώ, με την εγκατεστημένη ισχύ να αυξάνεται κατά 9.000 MW από το 2017. Η συνολική παραγωγή ηλεκτρισμού έχει ανέβει από 60 σε 85 δισ. kWh μέχρι το 2024.
Στο νέο κύμα έργων συμμετέχουν εταιρείες και επενδυτικοί φορείς από: Σαουδική Αραβία, Τουρκία, ΗΑΕ, Κίνα, Γαλλία, Κατάρ και άλλες χώρες.
Η ACWA Power δηλώνει ότι φέτος προσέθεσε πάνω από 2.500 MW στο δίκτυο, ενώ η Voltalia έχει υπογράψει συμφωνία για 200 MW υβριδικού έργου (αιολικά + αποθήκευση) και προγραμματίζει επιπλέον 500 MW μέχρι το 2026.
Παράλληλα, η EDF Central Asia αναπτύσσει σε συνεργασία με Ιαπωνία, Κατάρ και Γερμανία δύο μεγάλους θερμικούς σταθμούς, με τις πρώτες δοκιμές στροβίλων να ξεκινούν εντός ημερών.
Εκπομπές – Κλιματική στόχευση – COP30
Ο υπουργός Ενέργειας, Τζουραμπέκ Μιρζαμαχμούντοβ, υπογραμμίζει ότι η ενεργειακή μετάβαση αναμένεται να μειώσει την κατανάλωση φυσικού αερίου κατά 7 δισ. κυβικά μέτρα και να αποτρέψει 11 εκατ. τόνους εκπομπών.
Η κυβέρνηση σχεδιάζει μέχρι το 2030 την προσθήκη 17.000 MW ΑΠΕ και αύξηση του μεριδίου καθαρής ενέργειας στο 54%. Θα απαιτηθούν 6.000 χλμ. νέων γραμμών μεταφοράς, εκ των οποίων 1.000 χλμ. αναμένεται να κατασκευαστούν μέσα στο επόμενο έτος.
Στην COP30, η χώρα παρουσίασε πρόοδο στο πρόγραμμα iCraft με την Παγκόσμια Τράπεζα, που υποστηρίζει σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών και έχει ήδη πιστοποιήσει 23 εκατ. τόνους μειώσεων CO₂.
Από τα μεγάλα έργα στη μικροπαραγωγή
Η ενεργειακή αναβάθμιση επεκτείνεται και σε επίπεδο διανομής. Το περιφερειακό δίκτυο της Σαμαρκάνδης πέρασε ήδη σε ιδιωτική διαχείριση από την τουρκική Aksa Elektrik, με στόχο περιορισμό απωλειών και εξοικονόμηση 17,2 εκατ. ευρώ ετησίως. Η κυβέρνηση εξετάζει παρόμοιες συμφωνίες σε περισσότερες περιφέρειες.
Σε τοπική κλίμακα, προχωρά πρόγραμμα εγκατάστασης 107 MW φωτοβολταϊκών σκεπών και μικρών σταθμών σε 300 mahallas, με παροχή ενέργειας σε περίπου 30.000 ευάλωτα νοικοκυριά, τα οποία θα μπορούν να πωλούν πλεονάζουσα ενέργεια στο δίκτυο.
Το ενδιαφέρον για μικρούς υδροηλεκτρικούς σταθμούς αυξάνεται επίσης: μέσα στο έτος λειτούργησαν 40 μονάδες (40 MW), παράγοντας 120 εκατ. kWh, ενώ σχεδιάζονται άλλες 65 MW για το 2025.
Διασυνδέσεις και εξαγωγικός προσανατολισμός
Στο επίπεδο περιφερειακής συνεργασίας, το Ουζμπεκιστάν προχωρά στην από κοινού χρηματοδότηση του μεγάλου υδροηλεκτρικού έργου Kambarata-1 με Κιργιζία και Καζακστάν, ενώ συνεχίζονται οι εργασίες για τον Green Energy Corridor με Αζερμπαϊτζάν και Καζακστάν, που στοχεύει να ανοίξει δίαυλο εξαγωγής ενέργειας από την Κεντρική Ασία προς την Ευρώπη.