ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΈχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που ανέβηκε για τελευταία φορά στις αθηναϊκές σκηνές. Το «Πίστη, Αγάπη, Ελπίδα» του γερμανόφωνου αυστρο-ούγγρου συγγραφέα Έντεν φον Χόρβατ καταφτάνει στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών από το Σάββατο 19 Δεκεμβρίου, με οδηγό τον Ακύλλα Καραζήση. Θέμα του οι περιπέτειες απλών, καθημερινών ανθρώπων σε έναν κόσμος αποξένωσης, κρίσης, όπου κυριαρχούν η αναλγησία και ο μικροαστικός κανιβαλισμός. Ανθρωπιά δεν υπάρχει πουθενά. «Το συγκεκριμένο έργο έχει τεράστιο ενδιαφέρον, γι’ αυτό και το επέλεξα» μας επισημαίνει ο σκηνοθέτης της παράστασης. «Είναι η ακτινογραφία μιας κοινωνίας σε κατάσταση κρίσης, όπως αυτή που βιώνουμε τώρα. Είναι τρομακτικά καίριο παρότι έχει γραφτεί, πριν από 80 περίπου χρόνια. Το βασικό του θέμα είναι η καταρράκωση των ανθρωπίνων σχέσεων σε μια περίοδο βάρβαρου καπιταλισμού, όπου ο μόνος γνώμονας είναι το κέρδος».
Ο Γιώργος Γλάστρας ερμηνεύει τον Παρασκευαστή πτωμάτων, έναν δημόσιο υπάλληλο που δουλεύει στο Κρατικό Νεκροτομείο της Αυστρίας. Θεωρεί ότι: «Δεν υπάρχει καμιά διαφορά στον κόσμο που περιγράφει ο Χόρβατ, από αυτό που ζούμε σήμερα. Στο έργο, υπάρχει οικονομική κρίση. Οι άνθρωποι πεινάνε. Ψάχνουν για δουλειά. Κάνουν ουρές στα ταμεία της πρόνοιας για να πάρουν κάποιο επίδομα. Το έργο συλλαμβάνει όλη την αναδυόμενη οργή των ανθρώπων, που γεννά αυτή η κατάσταση, αλλά και τη βία στην οποία καταφεύγει ο κόσμος, εκούσια ή ακούσια. Δεν υπάρχει πουθενά αγάπη, πίστη και ελπίδα».
Ο ίδιος ο συγγραφέας τονίζει για τον τίτλο του θεατρικού του: «Πίστη, αγάπη, ελπίδα θα μπορούσαν να τιτλοφορούνται όλα μου τα θεατρικά έργα, καθώς διαδραματίζονται σε καιρούς κατά τους οποίους το να πιστεύει, να αγαπάει και να ελπίζει κανείς είναι μια αναγκαία ουτοπία». Ο Ακύλλας Καραζήσης πιστεύει όμως ότι ο τίτλος είναι ειρωνικός: «Δεν σημαίνει ότι χάσαμε την πίστη, την αγάπη και την ελπίδα. Αυτές οι λέξεις είναι ψευδεπίγραφες, χωρίς νόημα. Χρησιμεύουν σαν μοχλός, σαν άλλοθι εκμετάλλευσης και αγριότητας του ενός απέναντι στον άλλο. Ακριβώς το ίδιο γίνεται και σήμερα γύρω μας. Κανείς δεν θα σου πει ότι είναι εναντίον της πίστης, της αγάπης και της ελπίδας. Αλλά είναι μια μάσκα καλοσύνης, όπου από πίσω κρύβεται η σκληρότητα και η εκμετάλλευση».
Η υπόθεση είναι απλή: Βρισκόμαστε στο μεσοπόλεμο. Κρίση αξιών, υλική και πνευματική εξαθλίωση. Μια άνεργη γυναίκα, η Ελισάβετ, βάζει ενέχυρο το σώμα της στο Κρατικό Ανατομείο, προκειμένου να εξασφαλίσει μια άδεια πλασιέ, που θα της επιτρέψει να δουλέψει. Στη συνέχεια, θα κατηγορηθεί για απάτη, θα συγχρωτιστεί με ένα αμάλγαμα ανθρώπων και θα ζήσει μια σύντομη ερωτική ιστορία. Πώς θα αντιδράσει όταν κάθε χαραμάδα φωτός σβήσει θεαματικά; Τι ρόλο παίζει ο ανθρώπινος περίγυρος;
«Ο ρόλος που ερμηνεύω εγώ, είναι ένας κλειστός χαρακτήρας. Ένας μισάνθρωπος, ένα θύμα διαφόρων καταστάσεων» εξηγεί ο Γιώργος Γλάστρας. «Αυτό το θύμα όμως θα γίνει θύτης, όταν του δοθεί η ευκαιρία. Θα ρίξει την Ελισάβετ στον γκρεμό. Είναι υπεύθυνος για την καταστροφή της». Ο Ακύλλας Καραζήσης δίνει περισσότερο βάρος στο γκροτέσκο αυτών των γεγονότων που συμβαίνουν στη ζωή της ηρωίδας: «Οι καταστάσεις που αντιμετωπίζει αυτή η γυναίκα είναι σχεδόν κωμικές. Θυμίζουν καμιά φορά το slapstick του Μπάστερ Κίτον. Όλοι οι ήρωες, όταν γίνονται τραγικοί, αποκτούν κάτι το σαιξπηρικό. Μόνο που το σαιξπηρικό αυτό στοιχείο στο έργο, αλλά και στη σημερινή μας καθημερινή ζωή είναι τρομερά γκροτέσκο. Είναι ακριβώς όπως το αναφέρει στην εισαγωγή που έχει γράψει στη μετάφραση του έργου ο Βασίλης Παπαβασιλείου το 1989, ότι τα πρόσωπα του έργου μοιάζουν με αποτυχημένοι ήρωες του Σαίξπηρ. Είναι δηλαδή δευτεροκλασάτοι σαιξπηρικοί ήρωες. Αυτό το είχε η πραγματικότητα τότε και το έχει η πραγματικότητα τώρα. Μόνο που το τότε μας χρησιμεύει πολύ καλά για να καταλάβουμε πολύ καλύτερα το τώρα. Το προοπτικό βάθος του παρελθόντος μας είναι εξαιρετικά χρήσιμο λοιπόν. Διαβάζοντας το έργο, είναι σαν να διαβάζεις τα σημερινά πάθη σου, σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Είναι σαν να βλέπω τη ζωή μου σε ένα έργο του 1789. Γι’ αυτό το λόγο η παράσταση δίνει μεγάλο βάρος σ’ αυτή την παραισθητική διάσταση».
Όλη η δραματουργία του κοσμοπολίτη συγγραφέα, που ανήκει στους κορυφαίους δραματουργούς του γερμανόφωνου θεάτρου, έβαλε στο μικροσκόπιό της τον αδίστακτο μικροαστό και τον μεγαλομανή ηττημένο, τη βλακεία και την έπαρσή του. Ο Χόρβατ άσκησε δριμεία κριτική στους υπερασπιστές του εθνικοσοσιαλισμού στη Γερμανία. Γι’ αυτό και σταδιακά, από το 1933 μέχρι το 1936, το ναζιστικό καθεστώς επιχείρησε να εξαφανίσει τη φωνή που εξέθετε τις τερατώδεις πρακτικές του. Η πρεμιέρα του έργου «Πίστη, αγάπη, ελπίδα» στο Deutsches Theater του Βερολίνου το 1933 απαγορεύτηκε. Το έργο πρωτοπαίχτηκε το 1936 στη Βιέννη.
Τι κάνει ο Χόρβατ στη συγκεκριμένη περίπτωση; Περιγράφει με ανατριχιαστική ακρίβεια έναν κόσμο αποξένωσης σε μια προ-φασιστική κοινωνία άγριου καπιταλισμού, όπου κυριαρχούν ο κυνισμός και το ατομικό οικονομικό συμφέρον. Αναλγησία, μικροαστικός κανιβαλισμός και γλωσσική ανοησία δημιουργούν το πλέγμα μιας κοινωνίας παραδομένης στη βαρβαρότητα. «Το έργο είναι γραμμένο με έναν πολύ σκληρό τρόπο, σχεδόν γκροτέσκο. Είναι μια κλοουνίστικη παρωδία μιας άγριας κατάστασης καπιταλισμού, όπου ο κάθε άνθρωπος γίνεται λύκος για τον άλλο» ομολογεί ο Ακύλλας Καραζήσης.
Ο Γιώργος Γλάστρας συμπληρώνει: «Τα έργα του Χόρβατ δεν έχουν ποτέ μόνο ένα θέμα. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί πάντα μια μεγάλη γκάμα απίστευτων χαρακτήρων της αυστριακής κοινωνίας που τους συναντάς σε όλες τις εποχές, σε όλες τις κοινωνίες. Αυτό που τον απασχολεί είναι η επιβίωση του μέσου ανθρώπου σε ένα ακραίο πλαίσιο. Πώς δηλαδή μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα και να ανταπεξέλθουμε στις δυσκολίες και τα ασφυκτικά όρια που υπάρχουν παντού γύρω μας. Ασχολείται πολύ με την καθημερινότητα και πράγματα πολύ ελαφρά, φτάνοντας όμως σε μεγάλο βάθος. Εκεί που νομίζεις ότι πρόκειται για κάτι τετριμμένο και γνωστό, ξαφνικά αντιλαμβάνεσαι ότι υπάρχουν διάφορες πτυχές και νύξεις για καθετί το σημαντικό και το ανθρώπινο».
Η παράσταση θα παρουσιαστεί με αγγλικούς υπέρτιτλους το Σάββατο 26 και την Κυριακή 27 Δεκεμβρίου.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Μετάφραση: Βασίλης Παπαβασιλείου
Σκηνοθεσία: Ακύλλας Καραζήσης
Σκηνικά: Μαρία Πανουργιά
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής
Φωτισμοί: Γιάννης Δρακουλαράκος
Ερμηνεύουν: Γιώργος Γλάστρας, Ακύλλας Καραζήσης, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Σοφία Κόκκαλη, Άρης Μπαλής, Κορνήλιος Σελαμσής, Μαρία Σκουλά, Γιάννης Τσεμπερλίδης, Ρεβέκκα Τσιλιγκαρίδου
ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΡΑΣΗ
Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου: Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές
INFO
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση. Μικρή Σκηνή
Από 19 – 30 Δεκεμβρίου. 21:00
Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό: 18 € , Μειωμένο ή Μικρή Παρέα (5-9 άτομα): 10 € , Μεγάλη Παρέα (10+ άτομα): 9 €, ΑΜΕΑ & Άνεργοι: 5 €, Συνοδός ΑΜΕΑ: 10 €
Πληροφορίες – κρατήσεις: 210 900 5 800
Συγγρού 107
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗ ΠΩΛΗΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
Γραμμή εισιτηρίων: Τ.: 210 900 5 800
ΔΕ-ΚΥΡ 09:00-21:00
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣΗΜΕΙΑ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ ΑΠΟ ΤΡΙΤΟΥΣ
• ΓΕΡΜΑΝΟΣ & COSMOTE σε όλο το δίκτυο καταστημάτων
• IANOS στο κατάστημα οδού Σταδίου
• ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ στα καταστήματα Πανεπιστημίου, Mall Μαρούσι, Κηφισιά, McArthurGlen