6ο MIRfestival: 9 μέρες με 14 έργα στα όρια των τεχνών

Πνευματικά Δικαιώματα

Δημοσιεύθηκε 19/11/2018 - 17:03•ανανεώθηκε πριν 18:02

Το διεθνές φεστιβάλ σύγχρονης τέχνης που εστιάζει στο σημείο συνάντησης των παραστατικών τεχνών και του οπτικοακουστικού πολιτισμού επιστρέφει 22-30 Νοεμβρίου

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Το MIRfestival, το διεθνές φεστιβάλ σύγχρονης τέχνης που εστιάζει στο σημείο συνάντησης των παραστατικών τεχνών και του οπτικοακουστικού πολιτισμού επιστρέφει 22-30 Νοεμβρίου, πιο δυναμικό και πολυσυλλεκτικό από ποτέ, γιορτάζοντας τα 10 χρόνια παρουσίας του στην αθηναϊκή σκηνή. Φιλοξενεί, όπως κάθε φορά, ευρηματικές και πρωτότυπες καλλιτεχνικές δημιουργίες στα όρια των τεχνών, εκεί όπου η σκηνή συναντά την εικόνα, εκεί όπου γεννιούνται οι νέες μορφές των παραστατικών τεχνών, και αναδεικνύει δημιουργούς με ιδιαίτερο καλλιτεχνικό όραμα, το οποίο συνδιαλέγεται με πρωτότυπο τρόπο με την καθημερινή πραγματικότητα της Αθήνας.

Η έκτη διοργάνωση περιλαμβάνει ένα συναρπαστικό πρόγραμμα με 14 έργα, που παρουσιάζονται σε οκτώ διαφορετικούς θεατρικούς και μη χώρους. Θα είναι ένα φεστιβάλ, λίγο διαφορετικό από τα προηγούμενα, καθώς, εκτός από τους καλλιτέχνες που το κοινό θα ανακαλύψει για πρώτη φορά, επανέρχονται και δημιουργοί που το έχουν ήδη επισκεφθεί, καθώς ήθελαν να επανέλθουν για να κάνουν ένα έργο ειδικά για τον εορτασμό των 10 χρόνων MIR.

Η Χριστιάνα Γαλανοπούλου είναι η ιδρύτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια της συγκεκριμένης διοργάνωσης. Μας μιλά για το «μωρό» της, για το στίγμα της διοργάνωσης και το τι να περιμένουμε να δούμε φέτος.

-Φέτος συμπληρώνονται δέκα χρόνια από την πρώτη διοργάνωση. Το μωρό σου μεγάλωσε. Πώς σου φαίνεται αυτή η επέτειος;

Οι επέτειοι είναι παράξενες καταστάσεις. Περιλαμβάνουν διαφορετικές παραμέτρους της σχέσης με το χρόνο. Αποκαλύπτουν ένα παρελθόν που δεν θέλουν όλοι να θυμούνται ότι υπήρξε. Σηματοδοτούν ότι κάτι δεν είναι πια νέο. Και ξέρεις, υπάρχει μια φρεσκάδα στο καινούργιο. Αλλά και μια γνώση και μια μεστότητα στο παλιό. Όλα εντάσσονται σε μια πορεία, σε μια ροή μέσα στο χρόνο. Αν πάμε σύμφωνα με την ερώτησή σου στην οπτική της μητέρας, το μωρό της είναι πάντα το «μωρό της», ακόμα κι αν έχει ενηλικιωθεί. Από την άλλη, ένας φίλος διευθυντής φεστιβάλ στην Αγγλία έκλεισε το φεστιβάλ του στα δέκα χρόνια, γιατί πιστεύει ότι οι θεσμοί δεν πρέπει να υπάρχουν για πάνω από δέκα χρόνια – αλλιώς μετά «θεσμοποιούνται» υπερβολικά. Υπάρχει και αυτή η οπτική. Δεν θα την ακολουθήσουμε βεβαίως.

Το MIR συμπλήρωσε δέκα χρόνια δραστηριότητας, αλλά επειδή πραγματοποιείται ανά διετία αυτά τα δέκα χρόνια δεν «βαραίνουν» στην πλάτη του. Για μένα η ίδια η επέτειος δεν έχει τόση σημασία όση έχει ο πλούτος που έχει έρθει μαζί με όλα όσα έχουμε κάνει μέσα σ’ αυτά τα δέκα χρόνια. Έχουμε παρουσιάσει 81 πρότζεκτ από τα οποία τα μισά περίπου ήταν παγκόσμιες πρεμιέρες, έχουμε φιλοξενήσει 123 καλλιτέχνες, έχουμε συνδεθεί με πάνω από 14.500 θεατές. Οι αριθμοί δεν είναι τόσο απρόσωποι. Το δέκα είναι ένας αριθμός, όπως και αυτοί. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι όλα αυτά τα πρότζεκτ είχαν ένα νόημα μέσα στην πραγματικότητα της Αθήνας, κι αυτό συνεχίζει και υπάρχει γύρω από το φεστιβάλ.

-Σε προσωπικό επίπεδο;

Αν πρέπει να μιλήσω προσωπικά γι’ αυτή την επέτειο θα σου πω ότι η ιστορία του MIR είναι μια δεκάχρονη ιστορία ουτοπίας, μικρών επαναστάσεων, νίκης και ήττας. Δεν είναι όλα λαμπερά σε μια δεκάχρονη ιστορία – πολύ περισσότερο αν τα πράγματα συμβαίνουν χωρίς υποστήριξη, με δυσκολίες και μεγάλο προσωπικό κόστος όπως ισχύει για μένα και τους συνεργάτες μου. Αλλά υπάρχουν στιγμές που σε αποζημιώνουν και με το παραπάνω σ’ αυτή την ιστορία και έχουν να κάνουν με την ανταλλαγή ανάμεσα στους ανθρώπους, με την καλλιτεχνική δημιουργία, με τη συνεύρεση, το διάλογο, τις σχέσεις που βαθαίνουν, τις μικρές μετακινήσεις που πυροδοτείς μέσα στη σκέψη έστω και ενός ανθρώπου – κι αυτό είναι πολύ μεγάλη ανταμοιβή.

Αν ήταν να κρατήσω κάτι από αυτή την επέτειο, σίγουρα θα ήθελα να κρατήσω την αίσθηση της μεγάλης γιορτής. Αλλά τώρα που το σκέφτομαι και τα δώρα στα γενέθλια είναι πολύ ωραία· και στο MIR έχουν κάνει δώρο για τα γενέθλιά του τα έργα τους πολλοί καλλιτέχνες -και αυτό το δώρο είναι ανεκτίμητης αξίας.

-Ποιος είναι ο φετινός στόχος του; Έχει αλλάξει σε σχέση με τα προηγούμενα πέντε φεστιβάλ;

Όχι, ο στόχος δεν έχει αλλάξει καθόλου. Φέτος φτιάξαμε ένα νέο ιστότοπο και μ’ αυτή την αφορμή χρειάστηκε να αναθεωρήσουμε πολλά πράγματα. Ωστόσο ένα έμεινε εντελώς αδιαπραγμάτευτο: το «mission statement», η διατύπωση της αποστολής του φεστιβάλ MIR. Που καταλήγει ως εξής:

«Το MIRfestival φιλοξενεί πειραματικές δημιουργίες στα όρια των τεχνών, εκεί όπου η σκηνή συναντά την εικόνα και τις νέες τεχνολογίες. Κάνει εφικτή τη συνάντηση καλλιτεχνών διαφορετικών προελεύσεων μεταξύ τους και με το κοινό. Είναι ο χώρος όπου οι καλλιτέχνες μοιράζονται οράματα του κόσμου και της πραγματικότητας με θεατές πρόθυμους να μετακινηθούν, να βάλουν ερωτηματικά, να εκτοξευθούν σε νέους ορίζοντες και να δουν νέες πραγματικότητες να ανατέλλουν».

Ο στόχος αυτός είναι, μόνο που κάθε φορά εκφράζεται με ένα διαφορετικό καλλιτεχνικό πρόγραμμα το οποίο αποτελείται από έργα που κι αυτά βρίσκονται σε έναν διάλογο μεταξύ τους, αλλά συνομιλεί και σαν σύνολο με το δικό του τρόπο με την πραγματικότητα της Αθήνας και με τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες.

-Τι έχεις στο μυαλό σου, όταν σκέφτεσαι μια παραγωγή για τη διοργάνωσή σου; Τι πρέπει να διαθέτει;

Το πρώτο και βασικό είναι η καλλιτεχνική αναγκαιότητα. Το να νιώθω ότι κάτι σημαντικό διακυβεύεται για τον καλλιτέχνη μέσω του έργου του. Η διαδικασία του καλλιτεχνικού προγραμματισμού (που είναι περίπου η ίδια με τη διαδικασία της επιμέλειας στο χώρο των εικαστικών) είναι μια πολύπλοκη, πολύ προσωπική και εντελώς αυθαίρετη διαδικασία. Ο κάθε curator λειτουργεί υποκειμενικά και προσωπικά μέσα από την πορεία που τον έχει διαμορφώσει. Το τελικό πρόγραμμα είναι μια ιστορία ζυμώσεων: μέσα στο διάλογο με τους καλλιτέχνες που καταλήγουν να παρουσιάσουν τη δουλειά τους στο φεστιβάλ ή όχι, μέσα στα ευρωπαϊκά δίκτυα με άλλους επιμελητές, αλλά και μέσα σε μένα που, όπως όλοι, ζω σε αυτή την πραγματικότητα και μεγαλώνω. Προσπαθώ να εντοπίσω κάτι που είναι κομβικό σε αυτό που ζούμε για να βρω το νήμα που θα συνδέει τα πρότζεκτ που θα παρουσιαστούν, αλλά πολλές φορές ξεκινάω με άλλη ιδέα και καταλήγω κάπου αλλού, γιατί και οι καλλιτέχνες με πάνε εκεί.

Για την απόφαση να παρουσιαστεί ένα έργο σίγουρα υπάρχουν κριτήρια που αφορούν την καινοτομία, τη γέννηση νέας γλώσσας στις παραστατικές τέχνες, τη διατύπωση νέων προτάσεων στο επίπεδο των ιδεών, αλλά υπάρχουν και λίγο πιο ασαφή πράγματα που καθορίζουν την τελική επιλογή, και που αφορούν το ίδιο το έργο τέχνης, το πώς μας αγγίζει και μας επηρεάζει. Πιστεύω ότι όσο μεγαλώνω τα στοιχεία που έχουν να κάνουν με το «άφατο» και το «απερίγραπτο» της επαφής με την τέχνη υπερτερούν των εκλογικεύσεων. Μετά από 18 χρόνια στον καλλιτεχνικό προγραμματισμό έχω αναπτύξει κριτήρια που είναι κάπως σαν αντανακλαστικά. Αφορούν τη γενικότερη τοποθέτηση ενός καλλιτέχνη μέσα σε ένα προσωπικό σύμπαν και μέσα στον κόσμο, αλλά και τη μαγεία ενός έργου που μπορεί να προκύπτει από εντελώς πρωτότυπες, αιρετικές ή πολύ αποκαλυπτικές ή και πολύ παιγνιώδεις πρακτικές. Κι έτσι, ταξιδεύοντας και βλέποντας διαρκώς καλλιτεχνικά έργα, αν κάποια από αυτά μου μιλήσουν, μου δημιουργείται η διάθεση να τα μοιραστώ με την κοινότητά μου εδώ. Από εκεί και πέρα όλα τα άλλα βρίσκονται. Θέλω να πω ότι το κριτήριο σπάνια είναι πρακτικό ή οικονομικό. Αν αυτό το έργο που έχω επιλέξει χρειάζεται μια βελόνα ή ένα υπερσύγχρονο σύστημα ήχου, αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία γιατί αν έχω το εσωτερικό κίνητρο της δικής μου σύνδεσης με το έργο, αυτά θα τα βρω.

-Πρότεινέ μας κάτι που δεν πρέπει να χάσουμε σε καμιά περίπτωση

Είναι πολύ δύσκολη αυτή η ερώτηση, γιατί φυσικά και τα 14 θέλω να τα μοιραστώ μαζί σας... Αλλά αν είναι να διαλέξετε μόνο ένα, να μη χάσετε το «Travelling», την αθηναϊκή εκδοχή του έργου του Ελβετού Massimo Furlan. Είναι το πιο απαιτητικό πρότζεκτ του MIR 2018 αλλά και ένα από τα πιο μαγικά που έχουμε κάνει. Το «Travelling» είναι ένα μαγικό και μυστικό ταξίδι που εκτυλίσσεται μέσα κι έξω από ένα λεωφορείο. Οι θεατές, σαν επισκέπτες σε ένα είδωλο της πόλης που γνωρίζουν, ανακαλύπτουν μια άγνωστη εικόνα της καθώς ταξιδεύουν μέσα στο λεωφορείο σε μέρη που συνήθως δεν επισκεπτόμαστε, ενώ έξω από τα παράθυρα εκτυλίσσονται μικρές σκηνές μεγάλης συναισθηματικής φόρτισης. Μια αξέχαστη νυχτερινή περιπέτεια, ένα ταξίδι σε έναν κόσμο ονειρικό, μια εμπειρία μοναδική. Το λεωφορείο θα φεύγει κάθε βράδυ από τις 24 μέχρι τις 30 Νοεμβρίου στις 20:30 από το Rabbithole στο Μεταξουργείο και θα επιστρέφει εκεί. Μην παραλείψετε να κάνετε αυτό το ταξίδι. Προμηθευτείτε τα εισιτήριά σας εγκαίρως - οι θέσεις του λεωφορείου είναι λίγες.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

-Το MIR έχει φέτος 14 παραγωγές. Έχει γίνει πλέον ένα μεγάλο φεστιβάλ που ξεδιπλώνεται σε πολλούς χώρους. Τι έχεις στο μυαλό σου για το μέλλον; Τι θα επιθυμούσες;

Το MIR μπορεί να μοιάζει με μικρός διαστημικός σταθμός αλλά ήταν ένα μεγάλο φεστιβάλ από την αρχή - για παράδειγμα το 2010 παρουσίασε είκοσι παραγωγές! Και τότε πολλά έργα είχαν γίνει ειδικά για το φεστιβάλ και μάλιστα κάποια ήταν και ιδιαίτερα απαιτητικά. Αξίζει να ρίξετε μια ματιά στο αρχείο του φεστιβάλ στον ιστότοπό μας... Η απόφαση που πήρα το 2012 να επικεντρωθούμε μόνο στις νέες φόρμες παραστατικών τεχνών και να εμβαθύνουμε σ’ αυτό το αντικείμενο κάνοντας λιγότερα έργα αλλά με μεγαλύτερες απαιτήσεις και μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών, καθώς και η απόφαση να δώσουμε χώρο στις συμπαραγωγές με Έλληνες καλλιτέχνες που τότε δεν είχαν υποστήριξη από πουθενά, ήταν μια απόφαση συνειδητή, όπως επίσης και η απόφαση το φεστιβάλ να είναι «curated» δηλαδή να λειτουργεί με αναθέσεις και όχι με ανοιχτή πρόσκληση όπως στις δύο πρώτες εκδόσεις του. Αυτό που αλλάζει φέτος δεν είναι τόσο ο αριθμός των έργων, αλλά το γεγονός ότι πολλοί ξένοι καλλιτέχνες που έχουν επισκεφθεί το φεστιβάλ στο παρελθόν έρχονται να κάνουν ένα έργο ειδικά για το MIR και, μαζί με τις ελληνικές συμπαραγωγές και παγκόσμιες πρεμιέρες και με τις «ανακαλύψεις» ― καλλιτέχνες τους οποίους αξίζει να προσέξουμε σήμερα γιατί θα είναι τα μεγάλα ονόματα του αύριο ― συνθέτουν αυτό το αρκετά «χορταστικό» πρόγραμμα του φετινού MIR.

Ένας από τους λόγους που καταφέρνουμε φέτος να έχουμε τόσα έργα και τέτοιες παραγωγές είναι ότι για πρώτη φορά μετά από δέκα χρόνια μας εμπιστεύτηκε και μας επιχορηγεί το Υπουργείο Πολιτισμού της χώρας μας. Με ένα μικρό ποσόν σε σχέση με το έργο που παράγεται, αλλά είναι πολύ σημαντικό. Όπως σημαντική είναι και η σταθερή υποστήριξη του Ιδρύματος Ι. Φ. Κωστοπούλου. Η σταθερή χρηματοδότηση και η υποστήριξη από τους μεγάλους φορείς είναι κάτι πολύ σημαντικό για ένα πολιτιστικό τοπίο, και δυστυχώς εδώ δεν έχουμε αυτή την υποδομή. Κάθε φορά είναι σαν να αρχίζουμε από το μηδέν, τίποτα δεν χτίζεται στην πολιτιστική πολιτική. Συνέπεια αυτού είναι ότι δεν μπορούμε να κάνουμε μακροπρόθεσμα σχέδια, όσο και αν καταβάλλουμε τεράστιες προσπάθειες να ξεπερνάμε αυτό το σκόπελο με χρηματοδοτήσεις από δίκτυα του εξωτερικού. Αυτή θα ήταν και η μόνη μου επιθυμία: να αποκτήσει το φεστιβάλ μια σταθερή και αξιοπρεπή χρηματοδότηση για να μπορεί να πραγματοποιείται χωρίς να κινδυνεύει κάθε φορά, και χωρίς εγώ να παίρνω τεράστια προσωπικά ρίσκα· και για να μπορεί να επενδύει επί ίσοις όροις με τους άλλους εταίρους στα ευρωπαϊκά προγράμματα και δίκτυα. Το MIR παλεύει τόσα χρόνια με την ελάχιστη υποστήριξη, παράγει τεράστιο έργο και δεν έχει βρει τη συμπαράσταση που χρειάζεται σε θεσμικό επίπεδο. Άλλο αν έχει την αγάπη πολλών ανθρώπων, που χάρη σ’ αυτούς και στην προσφορά τους πραγματοποιείται.

Το μέλλον είναι άδηλον, λοιπόν, προς το παρόν, γιατί όλη μου η ενέργεια αυτή τη στιγμή πηγαίνει στο να γίνει σωστά αυτό το φεστιβάλ που ξεπερνά τις δυνάμεις μας. Κατά τ’ άλλα το MIR θα συνεχίσει να ονειρεύεται υπέροχα καλλιτεχνικά έργα που θα επιθυμεί να μοιραστεί με τους ανθρώπους αυτής της πόλης και υπέροχα μακρινά ταξίδια στο σύμπαν.

6o MIRFestival. Το πλαίσιο του φετινού προγράμματος

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Τα δεκατέσσερα έργα του προγράμματος ανοίγουν έναν χώρο για να κατοικήσει η ευθραυστότητα, η ποιητική, η ευαλωτότητα, ως θέση επαναστατική μέσα σε μια όλο και πιο σκληρή πραγματικότητα. Ο πολιτικός λόγος αναμασά μια ρητορική της δύναμης. Και παρότι ο κόσμος και το ανθρώπινο γένος κινδυνεύει απ’ αυτή τη ρητορική και απ’ αυτόν τον τρόπο σκέψης, ο αντίλογος είναι μια ηχώ της ίδιας ρητορικής. Αν όντως οδεύουμε προς μια μοιραία σύρραξη, μόνο η παραδοχή της ευαλωτότητάς μας θα ήταν κάποιο ανάχωμα. Αυτός είναι ο χώρος όπου η τέχνη ανοίγει μια χαραμάδα για να εισβάλει το συναίσθημα: η μόνιμη υπενθύμιση ότι είμαστε άνθρωποι, η μοναδική βεβαιότητα στον ωκεανό μιας απύθμενης αβεβαιότητας. Εκεί, στο σημείο μηδέν ανοχής της βίας, της υπεροχής της ισχύος και του δικαίου της ζούγκλας, εκεί ακριβώς ανοίγεται ο χώρος όπου μπορούμε να κατανοήσουμε το λάθος και, αν το αποφασίσουμε, να το αντιστρέψουμε. Αυτός ο χώρος της ευθραυστότητας είναι το πρόγραμμα του φετινού MIRfestival: ο χώρος της αντίστασης, της διεκδίκησης μιας πραγματικότητας που να μας ταιριάζει· ένας χώρος ανθρωπιάς, αναστοχασμού, ενατένισης και χαράς, ένας χώρος μοιρασμένων εμπειριών και κατάθεσης οραμάτων για το μέλλον της τέχνης, για το μέλλον του κόσμου.

Είναι η στιγμή της μεταμόρφωσης ή της μύησης, η στιγμή που συναντιέσαι με το «απερίγραπτο» της τέχνης. Είναι η στιγμή μιας ενηλικίωσης που την έχεις για καιρό αρνηθεί, είναι η στιγμή που συνειδητοποιείς τη δύναμη ενός βλέμματος· είναι η στιγμή που αντιλαμβάνεσαι ότι κατασκευάζεις ένα μέλλον για να μπορέσεις να κατανοήσεις ένα παρόν που σου διαφεύγει· είναι η στιγμή που νιώθεις να μεγαλώνει μέσα σου ένα δάσος. Είναι η μαγεία ενός ταξιδιού σε μιαν Αθήνα που ταυτόχρονα υπάρχει και δεν υπάρχει· είναι η μαγεία του να είσαι τουρίστας στα όνειρά σου ταξιδεύοντας μέσα σ’ ένα λεωφορείο σε μια εμπειρία πρωτόγνωρη που κάτι μέσα σου αλλάζει.

Το πρόγραμμα του MIRfestival 2018 με μια ματιά

Στην πρεμιέρα του, μέσα σ’ έναν παλιό κινηματογράφο της Αθήνας, στο Πάλας Παγκρατίου, σ’ έναν χώρο συνδεδεμένο με το φαντασιακό πεδίο της πόλης από το 1925, το MIR προσκαλεί δύο Έλληνες καλλιτέχνες να εγκαινιάσουν το φεστιβάλ στις 22 Νοεμβρίου, σε ένα μοναδικό καλλιτεχνικό γεγονός.

Το πρόγραμμα ανοίγει μια εκπρόσωπος της πολύ νέας γενιάς, η Φωτεινή Σταματελοπούλου, με ένα site-specific έργο επιστημονικής φαντασίας – και όχι μόνο: Ο Οδηγός για να είσαι τα πάντα είναι μια περιπέτεια πιθανοτήτων, προσδοκιών και ερωτηματικών όπου ο φόβος για το μέλλον συναντά τον ενθουσιασμό για το καινούργιο που έρχεται. Η Φωτεινή Σταματελοπούλου είναι –με τα δικά της λόγια– «εξελισσόμενη χορεύτρια, χορογράφος και ψυχολόγος».

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Στον ίδιο χώρο και την ίδια μέρα, λίγο πιο αργά, ο Κώστας Τσιούκας μάς προσφέρει ένα γκαλά άνευ προηγουμένου: «ΧΟΡΟΙ ΜΑΣ ΧΩΡΕΙ ΜΑΣ». Από τους πιο ιδιαίτερους χορογράφους της ελληνικής σκηνής, ο Κώστας Τσιούκας προσκαλεί στη σκηνή μια τεράστια ομάδα από μουσικούς, χορευτές, ηθοποιούς, βοηθούς σκηνοθέτη, ταλαντούχα παιδιά και κυρίες της διπλανής πόρτας για να γιορτάσουν την επιστροφή στην πιο καθαρή μορφή χορού: στον χορό που εκφράζει αυτό που συμβαίνει τώρα. Επί σκηνής οι The Callas, Coti K, Abyss-X, Larry Gus, αλλά και μια ατέλειωτη σειρά ονομάτων του ελληνικού θεάτρου και χορού, εικαστικοί, μουσικοί, κινηματογραφιστές – με δυο λόγια όλη η Αθήνα...

Μοναδικός στο είδος του, ο Ελβετός Massimo Furlan, με εμφανίσεις και διακρίσεις στις πιο μεγάλες ευρωπαϊκές σκηνές, φτιάχνει κόσμους από παράξενες εικόνες που ακόμα και στις πιο μελαγχολικές τους εκδοχές εμποτίζονται με το ιδιόμορφο και ανατρεπτικό χιούμορ του. Το MIR παρουσιάζει την αθηναϊκή εκδοχή του έργου του «Travelling», ενός έργου-περιπέτειας και εμπειρίας. Το «Travelling» είναι ένα μαγικό και μυστικό ταξίδι που εκτυλίσσεται μέσα κι έξω από ένα λεωφορείο. Οι θεατές, σαν επισκέπτες σε ένα είδωλο της πόλης που γνωρίζουν, ανακαλύπτουν μια άγνωστη εικόνα της καθώς ταξιδεύουν μέσα στο λεωφορείο σε μέρη που συνήθως δεν επισκεπτόμαστε, ενώ έξω από τα παράθυρα εκτυλίσσονται μικρές σκηνές μεγάλης συναισθηματικής φόρτισης. Μια αξέχαστη νυχτερινή περιπέτεια, ένα ταξίδι σε έναν κόσμο ονειρικό, μια εμπειρία μοναδική.

Από τη Βαρκελώνη που είναι η βάση της, η ισπανική ομάδα με το περίεργο όνομα El Conde de Torrefiel κατακτά τη μία μετά την άλλη τις ευρωπαϊκές σκηνές τα τελευταία χρόνια. Με τη χαρακτηριστική, δική τους θεατρική γλώσσα λένε πάντα την τελευταία λέξη στη διαμόρφωση του σύγχρονου θεάτρου αποκαλύπτοντας το μέλλον του. Στην Ελλάδα τούς γνωρίσαμε στο MIRfestival 2016 με το GUERRILLA, μια παράσταση σαρωτική και αποκαλυπτική για τον πόλεμο που συμβαίνει ερήμην μας μέσα μας και γύρω μας. Με αφορμή το MIR και την παραμονή τους στην Αθήνα ξεκίνησαν το μεγάλο τους πρότζεκτ «MC», «παράγωγα» του οποίου παρουσίασαν με διαφορετικές μορφές σε πολλές πόλεις, και ένα από αυτά ήταν και το «LA PLAZA» που είδαμε το καλοκαίρι στο φεστιβάλ Αθηνών. Επειδή το «MC» ξεκίνησε στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 2017 με αφορμή το MIR, η ομάδα επανέρχεται δυο χρόνια σχεδόν μετά για να κλείσει τον κύκλο με ένα έργο που θα γίνει ειδικά για το MIR, με τον τίτλο «Unir Todo». Σε αυτό, τρία κορίτσια γεννημένα τον 21ο αιώνα βουτούν σε μια δίνη από εικόνες επινοώντας μια πραγματικότητα που θα έρθει αναπόδραστα. Στα έργα των El Conde de Torrefiel ο χρόνος παραμένει αινιγματικός καθώς η δράση εκτυλίσσεται ταυτόχρονα στο παρελθόν και το μέλλον, όμως αυτός είναι ο τρόπος τους να προσεγγίζουν ένα παρόν που μας διαφεύγει, ακατανόητο και ζωτικό συνάμα.

Από τη Βαρκελώνη έρχεται και η κολεκτίβα Nyamnyam με το πρότζεκτ της «Comida, 8000 χρόνια μετά». Οι Nyamnyam προτείνουν μια διαδραστική περφόρμανς μέσα σε μια εγκατάσταση περιδιαβαίνοντας την ιστορία, τη φιλοσοφία και την ανθρωπολογία του φαγητού (comida) και διερευνώντας τις απαρχές της γεωργίας ως καθοριστικής αφετηρίας για τον σύγχρονο πολιτισμό. Μαθαίνοντας από το τοπικό, χρησιμοποιούν την τέχνη ως όχημα για να πυροδοτήσουν το παγκόσμιο ενεργοποιώντας ή αποκαθιστώντας τρόπους συσχέτισης μέσα σ’ έναν ιδιόμορφο συνδυασμό από παραστατικές τέχνες, παραγωγή σκέψης, κοινωνική διάδραση και διατροφή. Δημιουργώντας επιστημονική φαντασία με βάση τα ιστορικά δεδομένα, μοιράζονται ιστορίες, εμπειρίες, μαγειρέματα, μουσικές και φαγητό με τους θεατές ψάχνοντας να βρουν έναν άλλο δρόμο στη σχέση μας με τη Φύση. Μια πραγματική πρόταση από μια από τις πιο πρωτοποριακές κολεκτίβες της σύγχρονης σκηνής της Βαρκελώνης.

Η Φύση πρωταγωνιστεί και στην παράσταση «Traces» της Rósa Ómarsdóttir, μιας νέας χορογράφου με καταγωγή από την Ισλανδία που όμως δραστηριοποιείται στην αβανγκάρντ σκηνή των Βρυξελλών κατακτώντας σταδιακά τα θέατρα της Ευρώπης. Στο «Traces» οι θεατές γίνονται μέρος ενός ονειρικού τοπίου που αλλάζει συνεχώς γύρω τους, μέσα στο οποίο άνθρωποι και αντικείμενα ανταλλάσσουν ρόλους σε μια διαρκή ροή. Οι θεατές καταδύονται στην ανάμνηση ενός κόσμου που έχουν ζήσει στα όνειρά τους ή βαθιά στις απαρχές του χρόνου και ο οποίος παραμένει ζωντανός στο DNA τους. Τα όρια ανάμεσα στο όνειρο και στην πραγματικότητα θολώνουν και ο θεατής γίνεται μέρος αυτού του διαρκώς μεταβαλλόμενου κόσμου.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Βραβευμένη με το βραβείο νέου χορογράφου στο διάσημο ImPulsTanz της Βιέννης φέτος το καλοκαίρι, η Σουηδή Ofelia Jarl Ortega είναι μια αποκάλυψη... Στο «Forever», το παιχνίδι της γοητείας γίνεται παιχνίδι εξουσίας. Υπερσεξουαλικοποίηση, αργό twerking, όλο νόημα ματιές, beat τραγούδια με βαριά auto-tuned φωνή και το παιχνίδι του βλέμματος ανάμεσα σε αυτόν που πουλάει την εικόνα του και αυτόν που του αποδίδει έναν ρόλο... Το «Forever», μια περφόρμανς ανάμεσα σε συναυλία ηλεκτρονικής μουσικής και σε παράσταση χορού, το συνέλαβαν μαζί με τον/τη μουσικό Patrik Patsy Lassbo και το παρουσίασαν σε διάφορες εκδοχές, σε συμβατικούς ή λιγότερο συμβατικούς χώρους. Στην Αθήνα θα παιχτεί σε ένα σύγχρονο κλαμπ σε μια ακόμα αξέχαστη βραδιά MIR με προεκτάσεις συναυλίας electro, αφού θα ακολουθήσει ένα live set από τον/την FlökosH.

Το 2016 αγαπήσαμε όλο το πρόγραμμα του MIR, όμως μια παράσταση έκλεψε τις καρδιές των θεατών: η Παγωμένη εικόνα της Παναγιώτας Καλλιμάνη, με 15 παιδιά από το Φυτώριο της ΚΣΟΤ να κινούνται αργά μέσα στο σχολείο του Δημήτρη Πικιώνη στον Λυκαβηττό. Ο Τύπος τη χαρακτήρισε μια από τις κορυφαίες θεατρικές στιγμές της χρονιάς. Τότε πολύς κόσμος ευχήθηκε να είχε συνέχεια αυτό το πρότζεκτ. Το MIR άκουσε αυτές τις ευχές, και έτσι η Παναγιώτα Καλλιμάνη συνεργάζεται και πάλι με τα παιδιά, που τώρα είναι πια στην εφηβεία, για να κάνουν την παράσταση «Ζενερίκ». Όπου εμείς, περίεργοι και γοητευμένοι, κρυφοκοιτάζουμε τον ακατανόητο κόσμο των κοριτσιών στην εφηβεία... Η παράσταση θα γίνει στο Κέντρο Μελέτης Χορού Ντάνκαν στον Βύρωνα, στο σπίτι όπου έζησαν στη νεότητά τους, στις αρχές του 20ού αιώνα, η Ισιδώρα Ντάνκαν και ο αδελφός της Ραϋμόνδος.

Με σπουδές και καριέρα στο Άμστερνταμ, η Εύα Πυρνοκόκη είναι μια Ελληνίδα περφόρμερ που σπάνια έχουμε την τύχη να δούμε στα μέρη μας αφού τη μονοπωλεί η ευρωπαϊκή σκηνή. Για το MIR 2018 θα δημιουργήσει μια εγκατάσταση-περφόρμανς μακράς διάρκειας με τον τίτλο «...και ξαφνικά...» στην οποία οι ολιγάριθμοι θεατές που θα εισέρχονται κάθε φορά θα έχουν δικαίωμα να μείνουν όσην ώρα επιθυμούν. Μέσα στο σκοτεινό κουτί, με την παρουσία των άλλων θεατών και των ερμηνευτών, θα βιώσουν συνθήκες που θα φέρουν στην επιφάνεια την ευθραυστότητα της ανθρώπινης φύσης μπροστά στο ξαφνικό γεγονός – μια κατάσταση απόλυτης ευαλωτότητας αλλά και απόλυτου ανοίγματος στην ποίηση της στιγμής.

Παλιά γνώριμη του φεστιβάλ, ανατρεπτική και στοχαστική, η Μαριέλα Νέστορα είχε ταράξει τα νερά των site-specific περφόρμανς στην Αθήνα με την παρέμβασή της «everybodies» στην Πλατεία Εξαρχείων στο MIRfestival 2010, στο πλαίσιο των δράσεων εδώ/τώρα. Επανέρχεται στο φεστιβάλ με τη «Διάβρωση», μια περφόρμανς-εμπειρία που αλλάζει τα δεδομένα των βεβαιοτήτων μας ενεργοποιώντας τις άλλες μας αισθήσεις (εκτός από την όραση). Πώς αντιλαμβανόμαστε τα διαφορετικά σώματα – το δικό μας, ενός αντικειμένου, ενός φυτού; Έχουμε άλλον τρόπο να γνωρίσουμε και να γνωριστούμε με ένα σύμπαν πέρα από τη δεδομένη λειτουργία της γλώσσας;

Παλιοί γνώριμοι του φεστιβάλ είναι επίσης ο David Weber Krebs, από τους πιο ιδιαίτερους δημιουργούς περφόρμανς της βελγικής σκηνής, και ο Sébastien Roux, από τους πιο διακεκριμένους σύγχρονους μουσικούς της Γαλλίας. Ο David Weber Krebs, που εξέπληξε το κοινό της Αθήνας στο MIR 2014 με το καταπληκτικό συμμετοχικό του πρότζεκτ «Tonight, lights out!», επανέρχεται στο εορταστικό MIR 2018 με τη διάλεξη-περφόρμανς «The actual event». Αναμειγνύοντας πραγματικότητα και μυθοπλασία μετατοπίζει το καλλιτεχνικό γεγονός σε κάτι άλλο που μάλλον δεν είναι αυτό για το οποίο έχουμε συναντηθεί σε αυτή την αίθουσα. Πώς θα αντιδράσουν οι θεατές απέναντι στο άγνωστο; Λίγα πράγματα γνωρίζουμε ακόμα γι’ αυτή την περφόρμανς που δημιουργείται αυτή την περίοδο και που το MIR θα είναι ο πρώτος της σταθμός. Την ίδια βραδιά και στον ίδιο χώρο ο Sébastien Roux, διάσημος μουσικός της σύγχρονης σκηνής, που το 2010 είχε δημιουργήσει τη μουσική μιας ταινίας του Βέλγου Kurt d’Haesseleer ειδικά φτιαγμένης για το MIR, θα παρουσιάσει ένα «live αποκλειστικής ακουστικής διαδικασίας» (séance d’écoute) με συνθέσεις του.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Τέλος, σε πνεύμα και διάθεση εντελώς MIR, ο David Helbich (ο οποίος είχε ενσαρκώσει το βιβλίο «Τρόμος και Παράνοια στο Λας Βέγκας» στο πρότζεκτ της Μette Edvardsen στο αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο MIR 2012) μας προτείνει μια νυχτερινή περιήγηση στην πόλη της Αθήνας – όχι βέβαια μια απλή περιήγηση... Ήδη ο τίτλος «Drag and drop - hit and run - making love - just for fun» μας προετοιμάζει γι’ αυτή την ασυνήθιστη χορογραφική και συμμετοχική περιπλάνηση στη νυχτερινή Αθήνα, στην οποία ο καθένας είναι, σύμφωνα με τον καλλιτέχνη, ο περφόρμερ και ο θεατής του εαυτού του. Ένα βίωμα πρωτόγνωρο, σε μια πόλη που δεν αφουγκραστήκαμε ποτέ αρκετά. Αλλά και μια εμπειρία σε σχέση με την ελευθερία: πού να κρύβεται άραγε, στην ανωνυμία του πλήθους ή στην μοναχική έκθεση του καθενός;

Όλες οι ελληνικές παραστάσεις κάνουν την παγκόσμια πρεμιέρα τους στο MIRfestival. Οι ομάδες και οι καλλιτέχνες Cie Massimo Furlan-Numéro23Prod., Ofelia Jarl Ortega, Rósa Ómarsdóttir, David Helbich, Nyamnyam παρουσιάζουν έργα τους ζωντανά για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ενώ οι El Conde de Torrefiel, David Weber Krebs και Sébastien Roux είχαν παρουσιάσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη δουλειά τους σε προηγούμενο MIR.