Η ομάδα Blindspot παρουσιάζει το αριστούργημα του Σοντερλό ντε Λακλό στο Hotel Ermou, από τη Δευτέρα 27 Ιανουαρίου.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣυμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια δημιουργικής πορείας . Μετά την «Έντα Γκάμπλερ» και τους «Βρικόλακες», η θεατρική ομάδα blindspot παρουσιάζει φέτος τις «Επικίνδυνες Σχέσεις» του Σοντερλό ντε Λακλό. Ανεβάζει το αριστούργημα του Γάλλου συγγραφέα από τις 27 Ιανουαρίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη σε έναν απροσδόκητο χώρο: το γνωστό κλαμπ Hotel Ermou, που για πρώτη φορά φιλοξενεί θεατρική παράσταση.
Η ομάδα διασκευάζει εκ νέου το γνωστό επιστολικό μυθιστόρημα, εστιάζοντας στους τρεις κεντρικούς χαρακτήρες που συνθέτουν το μοιραίο ερωτικό τρίγωνο: την Μερτέιγ, τον Βαλμόν και την Τουρβέλ. Στο επίκεντρο το αδυσώπητο ερωτικό παιχνίδι, η άσβεστη επιθυμία καθυπόταξης του άλλου. Ένας αγώνας διαρκούς πάλης και ευφυούς αντιπαράθεσης ξεκινά, που δεν γίνεται να μην έχει δραματικό τέλος. Όλα αυτά μετατοπίζονται τώρα σε μια σύγχρονη συνθήκη: σε ένα κλαμπ στο κέντρο μιας πόλης.
Την σκηνοθεσία του έργου υπογράφει ο Μιχάλης Κωνσταντάτος. Μιλήσαμε μαζί του για το μυθιστόρημα και τη σύγχρονη μεταφορά του, για τα ζητήματα που τίθενται και για το τι θα δούμε ακριβώς στο Hotel Ermou.
-Τι σε γοήτευσε στο μυθιστόρημα, όταν το διάβασες;
Η μαγεία του συγκεκριμένου έργου είναι στον λόγο. Είναι πολύ λίγα βιβλία που διαβάζεις και λες πραγματικά πώς το κάνει αυτό: πώς γράφει δηλαδή για τόσο απλά πράγματα με τόσο δυνατή γλώσσα. Είναι ένας ευφυής συνδυασμός κουτσομπολιού και φιλοσοφίας, που σου κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον. Είναι αριστοτεχνικά γραμμένο και σε κερδίζει αμέσως. Επίσης, είναι εξαιρετικά έξυπνη η φόρμα που έχει επιλέξει ο συγγραφέας για να αναφερθεί στα θέματα που τον απασχολούν.
-Ποιος είναι ο δικός σου άξονας μεταφοράς του μυθιστορήματος στην σκηνή;
Στηρίζομαι στο πώς λειτουργούν οι άνθρωποι στην ερωτική συνθήκη. Στο πώς στήνουν παγίδες στους άλλους, όπου τελικά πέφτουν οι ίδιοι μέσα, οδηγώντας μια σχέση σε τραγικό τέλος. Πάνω από όλα όμως, στη σκηνοθετική μου ματιά, αυτό που βαραίνει, όπως συνέβη και στους «Βρικόλακες», είναι η αίσθηση που μου δημιουργείται αυτόματα, όταν διαβάζω το έργο. Αυτή την αίσθηση προσπαθώ να μεταφέρω στην σκηνή. Καταρχάς, δηλαδή, θέλω να μεταφέρω την ατμόσφαιρα που διαισθάνθηκα, διαβάζοντας το βιβλίο. Τόσο πρωτόγονα! Γιατί τα υπόλοιπα πράγματα τα πυροδοτεί το ίδιο το κείμενο.
-Τι κρατήσατε από το μυθιστόρημα στη δική σας διασκευή;
Η δική μας διασκευή έχει βασιστεί στις επιστολές που συνθέτουν το βιβλίο. Το υλικό παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και είναι δύσκολο να αποφασίσεις τι θα κρατήσεις και τι θα πετάξεις. Όπως ξέρεις, πάντα ξεκινώ από το χώρο, όταν ανεβάζω ένα έργο. Μετέφερα λοιπόν στην Γιώτα Αργυροπούλου που έκανε τη δραματουργία, την αίσθηση και την ατμόσφαιρα που είχα από το Hotel Ερμού και αυτό που ήθελα να προκύψει. Όταν άρχισε λοιπόν να διαβάζει τα πάντα γύρω από τις «Επικίνδυνες σχέσεις», αυτά τα στοιχεία καθόρισαν το τι κράταγε και τι πετούσε. Οπότε το ένα κριτήριο είναι η ατμόσφαιρα και το αίσθημα από την ύπαρξη αυτού του τριγώνου στο συγκεκριμένο χώρο και το δεύτερο κριτήριο είναι να κρατήσουμε μια υποτυπώδη πλοκή, που δεν υπάρχει τόσο ξεκάθαρα στις επιστολές. Κρατήσαμε τον πυρήνα των τριών προσώπων (Βαλμόν, Μερτέιγ, Τρουβέλ) με ένα ακόμη τέταρτο πρόσωπο που είναι έκπληξη, γιατί δεν υπάρχει στο μυθιστόρημα. Είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στους ήρωες, στο έργο και στον χώρο. Κρατήσαμε επίσης τον Ντανζενί και τη Σεσίλ, για να δούμε πώς λειτουργούν οι βασικοί τρεις ήρωες, όχι μόνο στο τρίγωνο μεταξύ τους, αλλά και γενικότερα: ποιο είναι το μοτίβο που ακολουθούν σ’ αυτό το παιχνίδι αποπλάνησης κι εξουσίας. Αφαιρέσαμε πολύ υλικό αλλά δεν μετατοπίσαμε το κέντρο βάρους του έργου.
-Άρα η πλοκή σας είναι πιο κοντά στην κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος;
Ναι είναι πιο κοντά στην ταινία, αλλά με άξονα το χώρο και τη δική μας αίσθηση και ατμόσφαιρα που θέλαμε να υπάρχει. Προσαρμόστηκε λοιπόν η δραματουργία σε αυτά τα στοιχεία. Ο χώρος λειτουργεί με έναν τρόπο ως ξεχωριστός χαρακτήρας στη δική μας παράσταση. Σαν να είναι ένα μάτι που παρακολουθεί τη δράση και τις σχέσεις που δημιουργούνται εντός του.
-Ποια ήταν η βασική δυσκολία που αντιμετωπίσατε;
Μια δυσκολία που αντιμετωπίσαμε είναι στο πώς θα διαχειριστούμε το λόγο. Καλώς ή κακώς φέρνει όλη την εποχή στην οποία αναφέρεται. Άρα η δυσκολία ήταν στο πώς θα κρατήσουμε αυτόν τον λόγο, πατώντας ταυτόχρονα σε μια άλλη εποχή, πιο κοντά στη δική μας. Έτσι ο συνδυασμός λόγου, χώρου και εικόνας δημιουργεί ένα περιβάλλον άχρονο.
-Με αυτόν τον τρόπο μεταφέρεται στο σήμερα;
Το έργο μοιάζει σαν να έχει γραφτεί σήμερα. Εάν κάνεις την αφαίρεση που σου ανέφερα είναι τρομερά επίκαιρο. Οι «Επικίνδυνες Σχέσεις» είναι ένα copy paste του τι συμβαίνει σήμερα στον έρωτα. Στον πυρήνα του έχει όλα όσα διακυβεύονται σε μια ερωτική σχέση, ανεξαρτήτως φύλου. Αναφέρεται στα μέσα και τα όπλα που χρησιμοποιεί η κάθε πλευρά για να ασκήσει εξουσία και να επικρατήσει έναντι της άλλης. Μιλάει για την μοναξιά των χαρακτήρων σ’ αυτό το παιχνίδι. Δεν βρίσκω πραγματικά καμιά διαφορά με το πώς αναπτύσσονται σήμερα οι συμπεριφορές στις ερωτικές σχέσεις. Οι επιστολές αυτές αναφέρονται σε πράγματα γνώριμα, σε οικείες σε όλους μας καταστάσεις.
-Σκηνοθετικά πώς υποστηρίζεις αυτή τη συνθήκη;
Οι πρωταγωνιστές του έργου συναντιούνται σε ένα σύγχρονο κλαμπ. Είναι ένας χώρος που «μυρίζει» λίγο σεξ, λίγο πάθος, λίγο έρωτα. Υπάρχει ένα μυστήριο. Μια αναζήτηση συντροφιάς και επαφής. Είναι ένας χώρος όπου μπορείς να είσαι ο,τι θες στην καθημερινή σου ζωή και το βράδυ να πας εκεί και να μεταμορφωθείς σε έναν άλλο άνθρωπο με τη μουσική, το ποτό και τα φώτα. Πέρα όμως από αυτό το κομμάτι, έχουμε επιλέξει όλη η επικοινωνία, η αλληλογραφία μεταξύ τους να γίνεται με σημερινούς όρους: μέσω skype, κινητών και social media. Κυρίως μέσα από την εικόνα. Αυτός είναι ο βασικός τρόπος που το φέρνουμε στο σήμερα. Άλλωστε το ποιοι είναι τελικά αυτοί οι άνθρωποι, το μαθαίνουμε μέσω της αλληλογραφίας τους στο βιβλίο. Στην πραγματικότητα, το μαθαίνουμε μέσα από εγκεφαλική διαδικασία, αν σκεφτούμε πρώτα τις πράξεις τους. Δεν έχουμε άλλα στοιχεία για αυτούς. Αν το έκαναν σήμερα, αν τους βλέπαμε να γράφουν τις επιστολές και τους παρατηρούσαμε, σίγουρα το πρόσωπό τους και οι κινήσεις τους θα αποκάλυπταν τι πραγματικά σκέφτονται. Αυτή την πολυτέλεια δεν την έχει ο αναγνώστης που διαβάζει το βιβλίο. Αυτή την ευκαιρία την έχει όμως ο θεατής στην παράστασή μας: τι σημαίνει δηλαδή επικοινωνία με τον άλλο και τι σημαίνει όταν βρίσκομαι μόνος μου, χωρίς το μέσο επικοινωνίας. Θα ήθελα να προσθέσω επίσης ότι όλη η επίδειξη με τους χορούς, στις όπερες, με τις περούκες και τα πολυτελή ρούχα που γινόταν τότε, σήμερα γίνεται με ένα αντίστοιχο τρόπο μέσα από τα social media. Και αυτό θέλουμε να το σχολιάσουμε στη δική μας παράσταση.
-Πώς βλέπεις την στρατηγική που αναπτύσσουν; Αυτό το παιχνίδι που στήνουν;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΔεν νομίζω ότι πρόκειται για παιχνίδι. Παιχνίδι είναι απλά ο αφρός, αυτό που φαίνεται. Στην ουσία, κατά τη γνώμη μου, πρόκειται για ένα πρόσωπο, που έχει δύο μορφές. Αναφέρομαι βέβαια στην Μερτέιγ και τον Βαλμόν. Εγώ τους βλέπω ως σιαμαίους και έτσι ζήτησα να τους δουν, κατά τη διάρκεια των προβών και οι ηθοποιοί. Πρόκειται για ένα πλάσμα που έχει όλα τα χαρακτηριστικά των σιαμαίων. Δεν μπορεί να ζήσει ο ένας χωρίς τον άλλο. Αν ο ένας πεθάνει, θα πεθάνει και ο άλλος. Μπορεί ο ένας να θέλει να κάνει κακό στον άλλο και το κάνει. Υπάρχει μια μικρή «εκτελεστική» διαφορά μεταξύ τους: ότι ο ένας είναι το μυαλό και ο άλλος το σώμα, το εκτελεστικό όργανο.
-Και ποιος είναι ο στόχος του;
Στόχος αυτού του όντος είναι να αυτοκαταστραφεί. Δεν μπορεί να συμβεί αλλιώς, γιατί είναι ένα πλάσμα που δεν μπορεί να υπάρξει για πάντα. Εκ των πραγμάτων έχει ένα όριο, γιατί δεν μπορούν να συνυπάρξουν δύο άνθρωποι ως ένα. Είναι αδύνατον. Κι αφού δεν μπορούν να χωριστούν, η μόνη λύση είναι να πεθάνουν και οι δύο. Το πρόβλημα και το τέλος της πορείας τους ξεκινά, όταν ο ένας αποφασίζει ότι θα χωριστούν, ότι βαρέθηκε, ότι θέλει να δοκιμάσει κάτι άλλο. Το ρήγμα δημιουργείται με την έλευση της Τουρβέλ. Όταν το μυαλό λοιπόν του πλάσματος, που είναι η Μερτέιγ, αντιλαμβάνεται ότι έχει δημιουργηθεί αυτό το ρήγμα, ότι ο Βαλμόν είναι ερωτευμένος με την Τουρβέλ, δεν υπάρχει επιστροφή. Θέτει σε εφαρμογή τον μηχανισμό αυτοκαταστροφής και αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για το τέλος. Με δολοπλοκία βάζει σε λειτουργία το μηχανισμό για να τελειώσουν τα πράγματα, όπως θέλει.
-Το τέλος των ηρώων του βιβλίου είναι τραγικό. Πιστεύεις ότι είναι κάτι αναπόφευκτο;
Από τη στιγμή που ο στόχος που βάζει κάποιος είναι να εισχωρήσει στον άλλο, να τον χειραγωγήσει, να τον υποτάξει, να τον αλλάξει, δεν μπορεί το τέλος να είναι καλό.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ-Ποιο είναι το μεγαλύτερο προτέρημα και το μεγαλύτερο ελάττωμά τους;
Το μεγαλύτερο ελάττωμα και των δύο είναι ότι δεν μπορούν να ζήσουν με τον εαυτό τους. Δεν μπορούν να δεχθούν τι σημαίνει αγαπώ ολοκληρωτικά τον εαυτό μου. Το προτέρημα και των δύο είναι ξεκάθαρο: είναι δύο τρομερά ευφυείς άνθρωποι. Ειδικά η Μερτέιγ είναι απίστευτα έξυπνη: έχει σχεδιάσει πέντε κινήσεις μετά, πριν κάνει το πρώτο βήμα.
-Τι κάνει αυτές τις σχέσεις επικίνδυνες;
Θα ακουστεί κλισέ, αλλά κάθε σχέση είναι επικίνδυνη (γέλια). Μόνο αν κάτσεις ακίνητος, μπορεί να μην πάθεις τίποτε. Από την στιγμή που θα κινήσεις το χέρι σου, μπορεί να γίνει μεγάλη ζημιά (γέλια). Οπότε από την στιγμή που ξεκινάς μια σχέση με έναν άλλο άνθρωπο, ξεκινά και ο κίνδυνος. Αλλά τι νόημα θα είχε η σχέση, αν δεν εμπεριείχε κίνδυνο; Άλλωστε ο πρώτος κίνδυνος κάνοντας μια σχέση είναι να χάσεις τον εαυτό σου.
-Ένα πολύ χαρακτηριστικό και καθοριστικό στοιχείο στις σκηνοθεσίες σου είναι ο χώρος, που εκτυλίσσεται το κάθε έργο, που ανεβάζεις. Γιατί παίζει τόσο καθοριστικό ρόλο;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΌντως! Όλες οι παραστάσεις της ομάδας μας έχουν αυτό το στοιχείο. Ο χώρος, γενικότερα, μου δίνει φοβερή έμπνευση για τις ιστορίες των ανθρώπων. Όλοι οι χώροι, τα κτίρια, οι δρόμοι έχουν φωνή. Έχουν δική τους ζωή και με έναν τρόπο διηγούνται τις δικές τους ιστορίες. Κάθε φορά που βλέπω ένα κτίριο, αμέσως φαντάζομαι πράγματα. Μου γεννιούνται ιδέες. Φαντάζομαι σχέσεις, ιστορίες που διαδραματίζονται εντός του. Δεν ξέρω πώς να σου το εξηγήσω. Έτσι λειτουργώ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το αίσθημα που έχω διαβάζοντας το μυθιστόρημα, θέλω να πατσάρει με έναν χώρο που θα δω. Έτσι έγινε με το Hotel Ermou.
-Και το δεύτερο στοιχείο που διακρίνει τις δουλειές σου είναι ο κινηματογραφικός τρόπος παρουσίασης της ιστορίας, το κινηματογραφικό παίξιμο των ηθοποιών.
Όλα τα έργα που ανεβάζω έχουν κινηματογραφική δομή. Πέρα από τις οθόνες και τη χρήση της κάμερας, που χρησιμοποιούνται ανάλογα με τις απαιτήσεις της κάθε σκηνοθεσίας. Όσον αφορά τώρα στο πώς παίζουν και πώς τοποθετούνται οι ηθοποιοί, μου αρέσει ο κινηματογραφικός τρόπος γιατί είναι πιο γειωμένος, λιγότερο φασαριόζικος από το θεατρικό παίξιμο. Αυτό βέβαια είναι λιγότερο εντυπωσιακό για τους θεατές. Πρέπει να το αφήσουν να «κάτσει» μέσα τους. Δεν είναι πιασάρικο. Ζούμε άλλωστε σε μια εποχή που όσο περισσότερο φωνάζεις σε μια παράσταση, τόσο περισσότερα εισιτήρια κόβεις. Αυτό εμένα με ενοχλεί πολύ. Σε όλες τις μορφές τέχνης και όχι μόνο στο θέατρο. Αντιστέκομαι συνειδητά σε κάτι τέτοιο. Επιμένω να μένω σε πιο «ήσυχα» πράγματα, γιατί θέλω να αφήνω το χρόνο στον θεατή να αισθανθεί. Να σκεφτεί. Να καταλάβει.
Το έργο
Δύο παλιοί εραστές, η Μερτέιγ και ο Βαλμόν, στήνουν ένα επικίνδυνο και προκλητικό παιχνίδι. Με έναν διεστραμμένο και απολαυστικό τρόπο, οργανώνουν στρατηγικές αποπλάνησης, μύησης και διαφθοράς των θυμάτων τους. Αυτή την φορά, η Μερτέιγ σχεδιάζει ένα νέο παιχνίδι εκδίκησης και αποπλάνησης και ζητάει τη βοήθεια του Βαλμόν για να το πραγματοποιήσει. Θέλει να εκδικηθεί τον Μπαστίντ, τον άνδρα που κάποτε την εγκατέλειψε και τώρα ετοιμάζεται να παντρευτεί σε λίγους μήνες τη νεαρή Σεσίλ. Ο Βαλμόν καλείται να αποπλανήσει την Σεσίλ λίγο πριν το γάμο της γελοποιώντας με αυτό τον τρόπο τον Μπαστίντ.
Καθώς ο Βαλμόν θεωρεί ένα πολύ εύκολο εγχείρημα την αποπλάνηση της μικρής, αντιπροτείνει ο ίδιος στη Μερτέιγ ένα δικό του σχέδιο: να κατακτήσει την παντρεμένη Τουρβέλ, μια γυναίκα υψηλής ηθικής και μονογαμικής πίστης. Η Μερτέιγ παρόλο που θεωρεί την αποπλάνηση της μάταια και χωρίς πραγματική αξία, δέχεται το στοίχημα: όταν καταφέρει να αποπλανήσει και τις δυο γυναίκες, μόνο τότε θα εκπληρώσει την επιθυμία του Βαλμόν να περάσει μια νύχτα μαζί του. Μετά από πολλές δυσκολίες ο Βαλμόν τα καταφέρνει.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΌταν όμως η Μερτέιγ αντιλαμβάνεται ότι ο Βαλμόν έχει ερωτευτεί πραγματικά την Τουρβέλ, τυφλώνεται από τη ζήλια και αρνείται να τον αποζημιώσει. Η αντίστροφη μέτρηση στη μοίρα των προσώπων έχει ξεκινήσει.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
**ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ **Του Σοντερλό ντε Λακλό
Σύλληψη - Δραματουργία: Γιώτα Αργυροπούλου, Μιχάλης Κωνσταντάτος (blindspot theatre group)
Σκηνοθεσία: Μιχάλης Κωνσταντάτος
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠρωτότυπη μουσική: Γιώργος Πούλιος
Σκηνογραφική επιμέλεια : Μιχάλης Κωνσταντάτος
Live editing: Μιχάλης Κωνσταντάτος, Πάνος Κανής
Επιμέλεια κίνησης: Ίρις Καραγιάν
Φωτισμοί: Γιάννης Φώτου
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗCasting: Athens Casting
Βοηθός σκηνοθέτη: Όλγα Καπαγιορίδου
Παίζουν: Γιώτα Αργυροπούλου, Κατερίνα Μισιχρόνη, Αντώνης Μυριαγκός, Ελένη Νταλαχάνη.
Στο βίντεο εμφανίζεται η Ευγενία Αποστολοπούλου.
Παραγωγή: blindspot theatre group σε συμπαραγωγή με το Hotel Ermou.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗINFO
Πρεμιέρα: Δευτέρα, 27 Ιανουαρίου 2020
Hotel Ermou
Ερμού 152, Γκάζι
Τηλέφωνο επικοινωνίας & κρατήσεων: 210 3463003, 698 68 18638
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ
Δευτέρα & Τρίτη 21.00
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
Κανονικό: 15 €, Φοιτητικό, μειωμένο: 10 €, Άνεργοι, Ατέλειες: 5 €