ΕΕ: Μπορεί ο νέος νόμος για την αποκατάσταση της φύσης να επαναφέρει τη βιοποικιλότητα;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Μετά από μήνες διαβουλεύσεων, ο νόμος της ΕΕ για την αποκατάσταση της φύσης τελικά εγκρίθηκε.

Ο πρώτος στο είδος του κανονισμός αποσκοπεί στην αποκατάσταση των κατεστραμμένων οικοσυστημάτων της Ευρώπης και στην ενίσχυση της βιοποικιλότητας.

"Δεν υπάρχει χρόνος για διάλειμμα στην προστασία του περιβάλλοντός μας", λέει ο Alain Maron, υπουργός Περιβάλλοντος της περιοχής των Βρυξελλών. "Σήμερα, το Συμβούλιο της ΕΕ επιλέγει να αποκαταστήσει τη φύση στην Ευρώπη, προστατεύοντας έτσι τη βιοποικιλότητά της και το περιβάλλον διαβίωσης των Ευρωπαίων πολιτών".

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις πανηγύρισαν για την ψήφιση του νόμου, με τη Noor Yafai της The Nature Conservancy να κάνει λόγο για "μια σημαντική ημέρα για τη φύση", η οποία θα δώσει "ζωτική ώθηση στις προσπάθειες για την υλοποίηση των διεθνών στόχων για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα".

Ακολουθούν όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την απόφαση και πώς θα μπορούσε να βοηθήσει την Ευρώπη να επιτύχει τους κλιματικούς της στόχους.

Τι είναι ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης;

Ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης αποσκοπεί στην αποκατάσταση τουλάχιστον του 20% των χερσαίων και θαλάσσιων εκτάσεων της ΕΕ έως το 2030 και όλων των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων έως το 2050.

Είναι ο πρώτος ολοκληρωμένος, σε ολόκληρη την ήπειρο, νόμος του είδους του. Ο νόμος θέτει δεσμευτικούς στόχους και υποχρεώσεις για τα κράτη μέλη να αποκαταστήσουν τους φυσικούς οικοτόπους τους - το 80% των οποίων βρίσκονται σήμερα σε κακή κατάσταση.

Επικεντρώνεται ιδιαίτερα σε αυτά που έχουν τις περισσότερες δυνατότητες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα.

Αυτό περιλαμβάνει την αποκατάσταση υγροτόπων, ποταμών, δασών, λιβαδιών, αστικών και θαλάσσιων οικοσυστημάτων - και των ειδών που φιλοξενούν.

Οι στόχοι της είναι η αύξηση της βιοποικιλότητας, καθώς και η αξιοποίηση της δύναμης της φύσης για τον καθαρισμό του νερού και του αέρα μας, τη γονιμοποίηση των καλλιεργειών και τη βελτίωση της επισιτιστικής ασφάλειας, καθώς και την πρόληψη και τη μείωση των επιπτώσεων φυσικών καταστροφών όπως οι πλημμύρες.

Στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα, ελπίζεται ότι ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης θα βοηθήσει την Ευρώπη να εκπληρώσει τη δέσμευση της συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5°C.

Γιατί ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης αντιμετώπισε αναποδιές;

Ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης προτάθηκε για πρώτη φορά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο του 2022.

Προς το τέλος του ίδιου έτους, έλαβε ώθηση στη διάσκεψη COP15 του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα στο Μόντρεαλ του Καναδά, όταν οι χώρες συμφώνησαν στο "30x30" - μια υπόσχεση για την αποκατάσταση του 30% των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων του πλανήτη έως το 2030.

Αλλά πέρυσι, οι αντιδράσεις των συντηρητικών κομμάτων στην Ευρώπη - συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) - σταμάτησαν την πρόταση.

Ισχυρίστηκαν ότι το νομοσχέδιο θα απειλούσε τα μέσα διαβίωσης των Ευρωπαίων αγροτών, θα μείωνε την παραγωγή τροφίμων, θα διατάρασσε τις αλυσίδες εφοδιασμού και θα ανέβαζε τις τιμές των τροφίμων για τους καταναλωτές.

Έκτοτε αποτέλεσε αντικείμενο έντονης συζήτησης και εσωτερικών μαχών, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αριστερές ομάδες, κλιματολόγους και εμπορικούς παράγοντες να υποστηρίζουν ότι ο νόμος είναι απαραίτητος για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, ενώ ορισμένοι συντηρητικοί ξέφυγαν από τη στάση του ΕΛΚ και ψήφισαν υπέρ του νόμου τον περασμένο Ιούλιο.

Τον Νοέμβριο επιτεύχθηκε μια προσωρινή συμφωνία, αλλά σύντομα αντιμετώπισε περαιτέρω αντιδράσεις, καθώς οι διαμαρτυρίες των αγροτών σάρωσαν όλη την Ευρώπη στις αρχές του τρέχοντος έτους.

Γιατί οι αγρότες διαμαρτυρήθηκαν κατά του νόμου για την αποκατάσταση της φύσης;

Οι αγρότες λένε ότι οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί της ΕΕ ασκούν πρόσθετη πίεση σε μια βιομηχανία που έχει ήδη πληγεί σοβαρά από την κλιματική αλλαγή.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Επισημαίνουν τους αντιφατικούς κανονισμούς που απαιτούν από τους αγρότες να μειώσουν τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις και ταυτόχρονα να αυξήσουν την παραγωγή τροφίμων.

Με την κατάργηση των επιδοτήσεων καυσίμων και την αύξηση των κανονισμών για τις εκπομπές ρύπων, οι αγρότες έχουν παραπονεθεί για έλλειψη υποστήριξης στην πράσινη μετάβαση.

Έγινε μείζον θέμα κατά την προεκλογική περίοδο πριν από τις εκλογές της ΕΕ, συμβάλλοντας στην άνοδο της δεξιάς.

Τι θα σημαίνει ο εγκεκριμένος νόμος για την αποκατάσταση της φύσης για την Ευρώπη;

Σε ψηφοφορία που διεξήχθη σήμερα μεταξύ των υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ, η Φινλανδία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Πολωνία και η Σουηδία απέρριψαν τον νόμο, ενώ το Βέλγιο απείχε.

Όμως η Αυστρία, η οποία ήταν εσωτερικά διχασμένη, τάχθηκε την τελευταία στιγμή υπέρ, επιτρέποντας το ελάχιστο όριο για να περάσει.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Σύμφωνα με τον νέο νόμο, τα κράτη - μέλη της ΕΕ θα δώσουν προτεραιότητα στην αποκατάσταση των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, οι οποίες καλύπτουν τα πιο πολύτιμα και απειλούμενα είδη και οικοτόπους της Ευρώπης.

Όσες θεωρούνται σε κακή κατάσταση σύμφωνα με τον νέο κανονισμό θα πρέπει να αποκατασταθούν κατά τουλάχιστον 30% έως το 2030, κατά 60% έως το 2040 και κατά 90% έως το 2050.

Θα πρέπει επίσης να καταβάλουν προσπάθειες για να αποτρέψουν την υποβάθμιση των περιοχών που έχουν ήδη βελτιωθεί με μέτρα αποκατάστασης και εκείνων που φιλοξενούν σημαντικούς χερσαίους και θαλάσσιους οικοτόπους, όπως τυρφώνες και κοραλλιογενείς βυθούς.

Ο νόμος περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα για την αποκατάσταση των μειούμενων πληθυσμών επικονιαστών της Ευρώπης και την προστασία ορισμένων ειδών πεταλούδων και πτηνών.

Εκτός από τη συμβολή στη φύτευση τουλάχιστον τριών δισεκατομμυρίων νέων δέντρων έως το 2030, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να διασφαλίσουν ότι δεν θα υπάρξει καθαρή απώλεια σε αστικούς χώρους πρασίνου και κάλυψη του θόλου των δέντρων.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

"Πρόκειται για μια καθοριστική στιγμή στον αγώνα για την αποκατάσταση των απειλούμενων δασών της Ευρώπης... τα οποία δέχονται επιθέσεις από διάφορες κατευθύνσεις - συμπεριλαμβανομένης της υλοτομίας, της ζήτησης για βιοενέργεια, των πυρκαγιών και των παρασίτων", λέει ο Siim Kuresoo, υπεύθυνος για την ευρωπαϊκή εκστρατεία για τα δάση στη ΜΚΟ για τα δάση και τα δικαιώματα, Fern. "Ο νόμος αυτός παρέχει τη ζωτική δομή για να κατευθυνθούν οι απεγνωσμένα αναγκαίοι πόροι και η ενέργεια στην αποκατάσταση της φύσης σε ολόκληρη την Ευρώπη".

Επιπλέον, θα απομακρυνθούν τα ανθρωπογενή εμπόδια από τα ποτάμια για να βελτιωθεί η συνδεσιμότητα των υδάτων, με στόχο την αποκατάσταση 25.000 χιλιομέτρων ποταμών σε συνθήκες ελεύθερης ροής μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Έχει επίσης τη δυνατότητα να "ξεκλειδώσει σημαντικές επενδύσεις στη φύση και τη βιοποικιλότητα", τόσο δημόσιες όσο και ιδιωτικές, λέει ο Yafai του The Nature Conservancy.

Τώρα που ο κανονισμός έχει λάβει το πράσινο φως, θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε ισχύ, με άμεση εφαρμογή σε όλα τα κράτη - μέλη.

Οι επιπτώσεις του θα επανεξεταστούν από την Επιτροπή το 2033.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ