Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα του πλουσιότερου 1% του πλανήτη θεωρούνται ίδιες με τις εκπομπές των φτωχότερων δύο τρίτων της ανθρωπότητας.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤα αιτήματα για κλιματικές πολιτικές που στοχεύουν στις ρυπογόνες δραστηριότητες των υπερπλουσίων κερδίζουν γρήγορα έδαφος.
Αρκετές χώρες έχουν προτείνει μέχρι στιγμής φορολόγηση των δισεκατομμυριούχων για τη συγκέντρωση πόρων, μεταξύ άλλων, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Νωρίτερα φέτος, οι ηγέτες οικονομικών από τις χώρες της G20 συμφώνησαν σε έναν φόρο πλούτου για τους υπερπλούσιους του κόσμου.
Μία τέτοια φορολόγηση, θα μπορούσε να συγκεντρώσει περίπου 230 δισεκατομμύρια ευρώ για την αντιμετώπιση αιτιών όπως η κλιματική αλλαγή και η φτώχεια.
Οι διαφωνίες έχουν φουντώσει σχετικά με το κατά πόσον το σχέδιο είναι βιώσιμο, ποιος θα επιβλέπει τη διαδικασία και πώς θα εισαχθεί πραγματικά ένας φόρος στους υπερπλούσιους.
Πόσο υψηλές είναι οι εκπομπές των πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου;
Νέα έρευνα έδειξε ότι ο γενικός πληθυσμός δυσκολεύεται να εκτιμήσει ακριβώς πώς ο πλούτος αλλάζει το αποτύπωμα άνθρακα των ανθρώπων. Και αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει την υποστήριξή τους σε πολιτικές για το κλίμα που θα φορολογούσαν τις ιδιαίτερα ρυπογόνες δραστηριότητες των υπερπλουσίων.
Πόσο μεγάλη είναι λοιπόν η διαφορά στις εκπομπές ρύπων;
Μια ανάλυση της Oxfam και ερευνητών στις ΗΠΑ από τον περασμένο Νοέμβριο εξέτασε τις αγορές πολυτελείας και τις χρηματοοικονομικές επενδύσεις 12 δισεκατομμυριούχων. Διαπίστωσε ότι ευθύνονται για σχεδόν 17 εκατομμύρια τόνους αερίων του θερμοκηπίου κάθε χρόνο - όσο 2,1 εκατομμύρια μέσες κατοικίες ή 4,6 μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα ετησίως.
Προηγούμενη έρευνα έχει επίσης δείξει ότι το πλουσιότερο 1% των ανθρώπων συμβάλλει σε περισσότερες εκπομπές από τα δύο τρίτα της ανθρωπότητας.
Και οι πτήσεις με ιδιωτικά τζετ, σύμφωνα με περσινή μελέτη της Green Alliance, εκλύουν 10 φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα για κάθε επιβάτη από ό,τι οι εμπορικές πτήσεις. Οι ευρωπαϊκές εκπομπές των ιδιωτικών τζετ έχουν εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια, με αύξηση 31% μεταξύ 2005 και 2019 - ταχύτερα από τις εκπομπές των εμπορικών αερομεταφορών.
Πόσα θα μπορούσε να συγκεντρώσει ένας φόρος στα superyachts και τα ιδιωτικά τζετ;
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η δίκαιη φορολόγηση των superyachts και των ιδιωτικών τζετ θα μπορούσε να αποφέρει πέρυσι επιπλέον 2 δισεκατομμύρια λίρες (2,4 δισεκατομμύρια ευρώ) για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης, σύμφωνα με την Oxfam.
Η χώρα έχει έναν από τους υψηλότερους αριθμούς ιδιωτικών πτήσεων στην Ευρώπη, ερχόμενη δεύτερη μετά τη Γαλλία. Φιλοξενεί επίσης έναν στόλο από σούπερ γιοτ 450 ατόμων.
Η φιλανθρωπική οργάνωση αναφέρει ότι πολιτικές όπως ένας υψηλότερος συντελεστής του φόρου αεροπορικών επιβατών για τα ιδιωτικά αεροσκάφη, ένας φόρος στους ιδιοκτήτες superyachts, υψηλότεροι φόροι στα καύσιμα των ιδιωτικών αεροσκαφών και η φορολόγηση των χρονοθυρίδων απογείωσης ή προσγείωσης θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν δισεκατομμύρια.
Στη Σκωτία, η Oxfam λέει ότι ο σχεδιαζόμενος από την κυβέρνηση φόρος αεροπορικών αναχωρήσεων (ADT) με την προσθήκη ενός νέου φόρου για τα ιδιωτικά τζετ θα μπορούσε να συγκεντρώσει αρκετά για να χρηματοδοτήσει τα ολοήμερα εισιτήρια των σιδηροδρομικών μεταφορών εκτός αιχμής μέχρι το τέλος του 2024. Η φιλανθρωπική οργάνωση λέει ότι ο ADT στην τρέχουσα μορφή του μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί ώστε να συμπεριλάβει τα ιδιωτικά τζετ.
«Ενώ οι υπερπλούσιοι συνεχίζουν να ρυπαίνουν με υπερβολικούς ρυθμούς, οι άνθρωποι που ζουν σε συνθήκες φτώχειας -τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και σε όλο τον κόσμο- που έχουν κάνει τα λιγότερα για την πρόκληση της κλιματικής κρίσης, είναι αυτοί που υποφέρουν περισσότερο από τις καταστροφικές επιπτώσεις της», λέει η Natalie Shortall, σύμβουλος πολιτικής κλιματικής δικαιοσύνης της Oxfam GB.
«Χρειάζονται περαιτέρω βήματα για την καλύτερη φορολόγηση του ακραίου πλούτου, ώστε να επιταχυνθεί η δράση για το κλίμα και να καταπολεμηθεί η ανισότητα - η αύξηση των φόρων στις ιδιαίτερα ρυπογόνες πολυτέλειες, όπως τα ιδιωτικά τζετ και τα υπερπολυτελή σκάφη, είναι ένα προφανές σημείο από το οποίο η κυβέρνηση μπορεί να ξεκινήσει» συμπληρώνει.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Shortall προσθέτει ότι αυτές είναι το είδος των "λύσεων κοινής λογικής" που απαιτούνται για τη μείωση των εκπομπών και την άντληση κρίσιμων κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση του κλίματος, "κάνοντας τους μεγαλύτερους και πλουσιότερους ρυπαντές να πληρώσουν".
Οι άνθρωποι είναι πραγματικά κακοί στην εκτίμηση του αποτυπώματος άνθρακα
Αποδεικνύεται ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονται να εκτιμήσουν πώς ο πλούτος επηρεάζει το προσωπικό αποτύπωμα άνθρακα. Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει την υποστήριξή τους σε πολιτικές για το κλίμα που στοχεύουν στους πλούσιους.
Για να διαπιστώσει πόσο κακοί είναι, μια διεθνής ομάδα ερευνητών με επικεφαλής το Copenhagen Business School, το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας και το Πανεπιστήμιο του Cambridge εξέτασε 4.000 άτομα από τη Δανία, την Ινδία, τη Νιγηρία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων και στις τέσσερις χώρες υπερεκτίμησε το μέσο προσωπικό αποτύπωμα άνθρακα του φτωχότερου 50% και υποτίμησε εκείνο του πλουσιότερου 10% και 1%. Οι λανθασμένες αντιλήψεις για το αποτύπωμα άνθρακα διαπιστώθηκαν σε όλες τις κοινωνικοοικονομικές ομάδες που συμμετείχαν στην έρευνα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑφού έμαθαν για τις πραγματικές διαφορές, οι περισσότεροι συμμετέχοντες θεώρησαν την ανισότητα ελαφρώς άδικη, με εκείνους στη Δανία και τις ΗΠΑ να τη θεωρούν πιο άδικη.
Οι συμμετέχοντες από το ανώτερο 10%, ωστόσο, θεωρούσαν ως επί το πλείστον ότι η ανισότητα ήταν πιο δίκαιη από τον γενικό πληθυσμό, εκτός από εκείνους στην Ινδία.
Πώς επηρεάζει αυτή η υποτίμηση την υποστήριξη των πολιτικών για το κλίμα;
Η ομάδα εξέτασε επίσης αν οι ιδέες των ανθρώπων για την ανισότητα του αποτυπώματος άνθρακα σχετίζονται με την υποστήριξή τους σε διάφορες πολιτικές για το κλίμα.
Στη Δανία και τη Νιγηρία, διαπίστωσαν ότι οι υποεκτιμήσεις των ανθρώπων για την ανισότητα του αποτυπώματος άνθρακα αντιστοιχούσαν σε χαμηλότερη υποστήριξη για κλιματικές πολιτικές όπως η εφαρμογή φόρου άνθρακα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ"Οι φτωχότεροι άνθρωποι έχουν πιο άμεσες ανησυχίες, όπως το πώς θα πληρώσουν το νοίκι τους ή θα στηρίξουν τις οικογένειές τους", λέει ο πρώτος συγγραφέας Dr Kristian Steensen Nielsen από το Copenhagen Business School.
"Αλλά σε όλες τις εισοδηματικές ομάδες, οι άνθρωποι θέλουν πραγματικές λύσεις για την κλιματική κρίση, είτε αυτές είναι ρυθμιστικές είτε τεχνολογικές. Ωστόσο, οι άνθρωποι με το μεγαλύτερο αποτύπωμα άνθρακα φέρουν τη μεγαλύτερη ευθύνη για την αλλαγή του τρόπου ζωής τους και τη μείωση του αποτυπώματός τους".
Λόγω της μεγαλύτερης οικονομικής και πολιτικής επιρροής τους, προσθέτει ο Nielsen, οι περισσότερες πολιτικές για το κλίμα αντικατοπτρίζουν τα συμφέροντα των πλουσιότερων της κοινωνίας και σπάνια περιλαμβάνουν θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο ζωής τους ή στην κοινωνική τους θέση. Η μεγαλύτερη συνειδητοποίηση και συζήτηση των υφιστάμενων ανισοτήτων θα μπορούσε να συμβάλει στη δημιουργία πολιτικής πίεσης για την αντιμετώπισή τους.