Καθώς οι νέες βροχοπτώσεις απειλούν ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή σε περιοχές της Ασίας, δυναμώνουν οι εκκλήσεις για την καταπολέμηση της αποψίλωσης των δασών.
Ταυτόχρονες τροπικές καταιγίδες και «ενισχυμένα» συστήματα μουσώνων προκάλεσαν εκτεταμένη καταστροφή σε ολόκληρη την Ασία, με τα συνεργεία διάσωσης να συνεχίζουν να σπεύδουν για να φτάσουν σε απομονωμένους επιζώντες.
Ημέρες βροχοπτώσεων-ρεκόρ και παλιρροϊκών εξάρσεων προκάλεσαν καταστροφικές πλημμύρες και κατολισθήσεις στη Σρι Λάνκα, την Ινδονησία, την Ταϊλάνδη, τη Μαλαισία και το Βιετνάμ την περασμένη εβδομάδα. Με χιλιάδες σπίτια κατεστραμμένα και δρόμους που μετατρέπονται γρήγορα σε ορμητικούς ποταμούς λάσπης, άνθρωποι βρέθηκαν να κρατιούνται από στέγες ή δέντρα για να μείνουν ζωντανοί.
Ο αριθμός των νεκρών έχει ξεπεράσει τους 1.600, όμως εκατοντάδες παραμένουν αγνοούμενοι σε όλη την περιοχή. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η καταστροφή είναι από τα πλέον θανατηφόρα καιρικά φαινόμενα που έχει βιώσει η Νότια και η Νοτιοανατολική Ασία τα τελευταία χρόνια.
Ενώ η σύγκρουση τριών τροπικών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των κυκλώνων Ditwah και Senyar, ήταν πιθανότατα αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, οι περιβαλλοντολόγοι προειδοποιούν ότι η «ανεξέλεγκτη» αποψίλωση των δασών έχει επιτείνει την τραγωδία.
Φταίει η αποψίλωση των δασών για τις φονικές πλημμύρες στην Ασία;
Περισσότερες βροχοπτώσεις αναμένονται σε όλη τηνΙνδονησία, μία από τις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο, τις επόμενες ημέρες, με πιθανές επιπτώσεις στη Βόρεια Σουμάτρα, τη Δυτική Σουμάτρα και το Άτσεχ. Εδώ, οι κάτοικοι προσπαθούν ακόμη να συνέλθουν από τις πλημμύρες, αντιμετωπίζοντας σοβαρές ελλείψεις τροφίμων και πρόσβασης σε καθαρό νερό.
Η WALHI, η μεγαλύτερη και παλαιότερη περιβαλλοντική ΜΚΟ υπεράσπισης στην Ινδονησία, λέει ότι η καταστροφή οφείλεται στη διαρκώς αυξανόμενη «οικολογική ευαλωτότητα» λόγω αλλαγών σε σημαντικά οικοσυστήματα και έχει επιδεινωθεί από την κλιματική κρίση.
«Αυτή η καταστροφή δεν είναι απλώς ένα φυσικό φαινόμενο αλλά μια οικολογική συμφορά που παράγεται από κυβερνητικές πολιτικές αμελείς και επιτρεπτικές», λέει ο Αχμάντ Σοϊλχίν της WALHI στο Άτσεχ.
«Αυτές οι επαναλαμβανόμενες πλημμύρες είναι το αποτέλεσμα της συσσωρευμένης επίδρασης της αποψίλωσης, της επέκτασης της καλλιέργειας του φοινικελαίουκαι της παράνομης εξόρυξης χρυσού που έχουν αφεθεί να δρουν ανεξέλεγκτα.»
Αποψίλωση των δασών στην Ινδονησία
Από το 2016 έως το 2025, 1,4 εκατομμύρια εκτάρια στο Άτσεχ, τη Βόρεια Σουμάτρα και τη Δυτική Σουμάτρα έχουν αποψιλωθεί εξαιτίας των δραστηριοτήτων περισσότερων από 600 εταιρειών.
Τα δάση αυτά αποψιλώθηκαν για πληθώρα λόγων, μεταξύ των οποίων άδειες εξορύξεων, φυτείες φοινικελαίου, καθώς και άδειες για γεωθερμικά, υδροηλεκτρικά και μικροϋδροηλεκτρικά έργα.
Στο Άτσεχ υπάρχουν 954 λεκάνες απορροής (μια περιοχή ή κορυφογραμμή γης που συμβάλλει στον διαχωρισμό των υδάτων που ρέουν προς διαφορετικούς ποταμούς, λεκάνες ή θάλασσες). Η WALHI λέει ότι το 60% αυτών βρίσκεται σε δασικές περιοχές και οι 20 είναι σε κρίσιμη κατάσταση.
Ωστόσο, η πλειονότητά τους έχει υποστεί σημαντική αποψίλωση. Για παράδειγμα, η λεκάνη απορροής Κρουένγκ Τρούμον καλύπτει έκταση άνω των 50.000 εκταρίων, αλλά τα τελευταία χρόνια σχεδόν το μισό (43%) έχει χάσει τη δασική του κάλυψη. Πλέον απομένουν λιγότερα από 31.000 εκτάρια.
Πώς μπορούν τα δάση να προστατεύσουν τις χώρες από τις πλημμύρες;
Τα δάση είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση των πλημμυρών, λειτουργώντας ουσιαστικά σαν τεράστια σφουγγάρια που επιβραδύνουν τη ροή του νερού και μειώνουν τον όγκο της απορροής.
Τα δέντρα μπορούν να εξατμίσουν περισσότερο νερό από κάθε άλλο τύπο βλάστησης και θεωρούνται μία από τις καλύτερες φυσικές άμυνες απέναντι στις πλημμύρες. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολούμπιας υποστηρίζουν ότι η καθολική αποψίλωση (clear-cutting), όπου απομακρύνεται κάθε δέντρο, δεν αυξάνει απλώς τον κίνδυνο πλημμυρών, μπορεί να τον εκτοξεύσει.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε νωρίτερα φέτος, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι σε ορισμένες λεκάνες απορροής οι πλημμύρες έγιναν έως και 18 φορές συχνότερες και πάνω από διπλάσιες σε σφοδρότητα μετά την καθολική αποψίλωση. Αυτές οι επιπτώσεις μπορεί να διαρκέσουν για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες.
Έκκληση στην Ινδονησία να «διορθώσει τη διαχείριση των δασών»
Οι φονικές πλημμύρες στην Ασία έχουν οδηγήσει σε αυξανόμενες εκκλήσεις προς την ινδονησιακή κυβέρνηση να πατάξει την αποψίλωση.
Ο Ράνγκα Αντιπούτρα, 31 ετών δάσκαλος, του οποίου το σπίτι στη Δυτική Σουμάτρα παρασύρθηκε, ζούσε στα περίχωρα της πόλης Παντάνγκ. Οι λόφοι πάνω από το χωριό του είχαν σημαδευτεί από παράνομη υλοτόμηση.
«Χρειαζόμαστε την κυβέρνηση να ερευνήσει και να διορθώσει τη διαχείριση των δασών», είπε στο AP ο Αντιπούτρα. «Δεν θέλουμε αυτή η δαπανηρή καταστροφή να ξανασυμβεί.»
Οι περιβαλλοντολόγοι λένε ότι η εικόνα κορμών και κούτσουρων που παρασύρονται από τα ποτάμια «ενισχύει τις υποψίες» ότι οι πρακτικές εκμετάλλευσης των δασών συνεχίζονται.
«Από αυτά τα δεδομένα βλέπουμε καθαρά ότι η τρέχουσα οικολογική καταστροφή προκαλείται από κρατικούς αξιωματούχους και εταιρείες», λέει η Ούλι Άρτα Σιαγκιάν από το εθνικό τμήμα Δασών και Φυτειών της WALHI.
«Κατά συνέπεια, είναι ευθύνη των κρατικών αξιωματούχων να αξιολογήσουν όλες τις άδειες των εταιρειών στην Ινδονησία, ειδικά όσες αφορούν σημαντικά και κρίσιμα οικοσυστήματα. Αν πρέπει να ανακληθούν άδειες, τότε αυτό πρέπει να γίνει.»
Το κράτος δέχεται πλέον πιέσεις να λογοδοτήσουν όσοι ευθύνονται για αυτή την αποψίλωση, με τους περιβαλλοντολόγους να υποστηρίζουν ότι οι φορολογούμενοι δεν θα πρέπει να επωμιστούν το κόστος αποκατάστασης των δασών στις λεκάνες απορροής.
«Έχουν αποκομίσει τεράστια κέρδη από την εκμετάλλευση της φύσης, ήρθε η ώρα να αναλάβουν την ευθύνη και για την αποκατάστασή της», προσθέτει η Σιαγκιάν.
Οι αξιωματούχοι έχουν απορρίψει τους ισχυρισμούς περί παράνομης υλοτόμησης.