Το Euronews Health ρίχνει μια ματιά σε ορισμένες από τις κορυφαίες και καθοριστικές ιατρικές εξελίξεις που ξεχωρίζουν της φετινής χρονιάς.
Φέτος σημειώθηκαν σημαντικές επιστημονικές εξελίξεις που θα μπορούσαν να μεταμορφώσουν την υγειονομική περίθαλψη για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Το Euronews Health ερεύνησε κορυφαία ιατρικά περιοδικά για να εντοπίσει τις πιο πολλά υποσχόμενες, και ενίοτε ασυνήθιστες, εξελίξεις της χρονιάς, από μεταμοσχεύσεις οργάνων από χοίρους και φάρμακα απώλειας βάρους έως νέες τεχνολογίες εμβολίων.
Ιδού πέντε ιατρικές τομές που μας έδωσαν ελπίδα το 2025.
1. Τροποποιήθηκε το DNA ενός βρέφους για την αντιμετώπιση σπάνιας, θανατηφόρας νόσου
Τον Φεβρουάριο, ένα βρέφος με μια σπάνια, συχνά θανατηφόρα γενετική διαταραχή υποβλήθηκε στην πρώτη εξατομικευμένη θεραπεία γονιδιακής τροποποίησης με CRISPR στον κόσμο, με τους επιστήμονες να προχωρούν σε αλλαγές απευθείας στα ελαττωματικά γονίδια στο ήπαρ του.
Αν και θα χρειαστεί να παρακολουθείται για όλη του τη ζωή, η θεραπεία μείωσε την εξάρτηση του βρέφους από φάρμακα για την αντιμετώπιση της διαταραχής και βελτίωσε σημαντικά την ποιότητα ζωής του. Τον Νοέμβριο, η μητέρα του βρέφους είπε ότι άρχισε να περπατά και να πετυχαίνει άλλα αναπτυξιακά ορόσημα.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι η επιτυχία της διαδικασίας αποτελεί σημαντική τομή για το CRISPR, υποδηλώνοντας ότι και άλλοι ασθενείς με γενετικές διαταραχές μπορεί να ωφεληθούν από αυτή την τεχνολογία στο μέλλον.
2. Εξελίξεις στην τεχνολογία των εμβολίων mRNA
Τα εμβόλια που χρησιμοποιούν τεχνολογία αγγελιοφόρου RNA (mRNA) έγιναν γνωστά κατά την πανδημία COVID-19 και πλέον εκατοντάδες κλινικές δοκιμές τα αξιολογούν για τη γρίπη, τον HIV, γενετικές ασθένειες και ακόμη και τον καρκίνο.
Πολλές από αυτές τις δοκιμές έχουν ήδη αποδώσει ενθαρρυντικά πρώιμα αποτελέσματα. Το καλοκαίρι, δύο μελέτες έδειξαν ότι τα εμβόλια για τον HIV βασισμένα σε mRNA μπορούν να προκαλέσουν εξουδετερωτικά αντισώματα, ένα βασικό τμήμα της ανοσοαπόκρισης που βοηθά να προστατεύονται τα κύτταρα από ιογενείς λοιμώξεις.
Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι η τεχνολογία mRNA μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματικό εργαλείο απέναντι σε πολλές ασθένειες, αν και απαιτούνται μεγαλύτερες μελέτες με περισσότερους ανθρώπους για να κατανοηθεί πλήρως το δυναμικό και οι περιορισμοί της.
3. Οι μεταμοσχεύσεις οργάνων από χοίρους πλησιάζουν να γίνουν πραγματικότητα
Ο τομέας της ξενομεταμόσχευσης, δηλαδή η μεταφορά οργάνων μεταξύ ειδών, κατέγραψε φέτος αρκετά ορόσημα, μεταξύ των οποίων τοπρώτο γενετικά τροποποιημένο ήπαρ χοίρουπου μεταμοσχεύθηκε σε ζωντανό ανθρώπινο ασθενή.
Ο ασθενής ήταν ένας 71χρονος με ηπατική νόσο λόγω ηπατίτιδας Β και καρκίνο του ήπατος, που δεν μπορούσε να λάβει ανθρώπινο ήπαρ ή να υποβληθεί σε παραδοσιακή χειρουργική επέμβαση. Επιβίωσε για 171 ημέρες με το ήπαρ χοίρου, αποδεικνύοντας ότι το όργανο μπορεί να εκτελεί βασικές λειτουργίες στους ανθρώπους.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η μεταμόσχευση τροποποιημένων οργάνων χοίρου σε ανθρώπους ίσως κάποια μέρα βοηθήσει να μειωθεί η έλλειψη δωρεών ανθρώπινων οργάνων. Τα τελευταία χρόνια, αρκετοί ζωντανοί ασθενείς έχουν επίσης λάβει νεφρά, πνεύμονες και καρδιές χοίρου, με ορισμένους να επιβιώνουν για εβδομάδες.
4. Επιστήμονες χρησιμοποιούν ζωντανό ανθρώπινο εγκεφαλικό ιστό για να προσομοιώσουν την άνοια
Για πρώτη φορά παγκοσμίως, επιστήμονες στο Ηνωμένο Βασίλειο χρησιμοποίησαν ζωντανό ανθρώπινο εγκεφαλικό ιστό για να παρακολουθήσουν τα πρώιμα στάδια της άνοιας.
Η ομάδα εξέθεσε τα υγιή κύτταρα, που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια άσχετων χειρουργικών επεμβάσεων, σε μια τοξική πρωτεΐνη που συνδέεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ, γνωστή ως β-αμυλοειδές, ώστε να δείξει σε πραγματικό χρόνο πώς μπορεί να καταστρέψει τις συνδέσεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων.
Η δυνατότητα να μελετάται απευθείας πώς εξελίσσεται η άνοια στον ανθρώπινο εγκέφαλο μπορεί να διευκολύνει την αναζήτηση θεραπειών που θα λειτουργούν εναντίον της, δεδομένου ότι προς το παρόν δεν υπάρχει οριστική θεραπεία.
5. Τα φάρμακα για την απώλεια βάρους δείχνουν προοπτική για ορισμένες άλλες καταστάσεις
Μελέτες διαπίστωσαν ότι τα δημοφιλή φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και του διαβήτη μπορεί επίσης να βοηθούν σε ένα ευρύ φάσμα άλλων καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένων του εθισμού και των ψυχωτικών διαταραχών, όπως η σχιζοφρένεια.
Τα οφέλη ακόμη δοκιμάζονται, αλλά οι επιστήμονες πιστεύουν ότι είναι διττά: τα φάρμακα περιορίζουν την παχυσαρκία, η οποία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για πολλά άλλα προβλήματα υγείας, και βελτιώνουν τη ροή του αίματος και μειώνουν τη φλεγμονή, κάτι που μπορεί να επηρεάζει τα σήματα ανταμοιβής του εγκεφάλου και τον έλεγχο των παρορμήσεων.
Ωστόσο, τα φάρμακα δεν είναι πανάκεια. Τον Νοέμβριο, ο δανέζικος φαρμακευτικός κολοσσός Novo Nordisk ανέφερε ότι οι μελέτες του έδειξαν πως η σεμαγλουτίδη, το δραστικό συστατικό στα Ozempic και Wegovy, δεν είχε καμία επίδραση στη γνωστική λειτουργία και στη λειτουργικότητα μεταξύ ατόμων με άνοια ή ήπια γνωστική διαταραχή.