Στο επίκεντρο της πολιτικής διαμάχης είναι η περικοπή κονδυλίων στην τοπική αυτοδιοίκηση που πρόσκειται στην αντιπολίτευση και ο φόρος αλληλεγγύης
Η πολιτική διαμάχη ανάμεσα στον δήμαρχο της Βουδαπέστης και τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν κλιμακώνεται στους δρόμους της πρωτεύουσας. Η απεσταλμένη του Euronews, Μόνικα Πίνα επισημαίνει: _«__Αυτές οι διαφημιστικές πινακίδες μπροστά στο Δημαρχείο της Βουδαπέστης παρουσιάζουν 25 συγκεκριμένα παραδείγματα του πώς η ουγγρική κυβέρνηση απειλεί τη λειτουργία του δήμου μέσα από οικονομικές περικοπές. Αποτελούν επίσης μια ξεκάθαρη πρόκληση για την κυβέρνηση Όρμπαν από τον δήμαρχο της πρωτεύουσας, που ανήκει στην αντιπολίτευση». _
Οι στοιχειώδεις δημοτικές υπηρεσίες είναι σ’ αυτή τη λίστα: από τον φωτισμό των δρόμων μέχρι τη θέρμανση των κτιρίων και τις δημόσιες συγκοινωνίες. Η λειτουργία της πόλης βρίσκεται σε κίνδυνο. Η τελευταία πινακίδα στέλνει το πιο ηχηρό μήνυμα: «Η λεηλασία των πόλεών μας δεν είναι τρόπος διακυβέρνησης».
Ο μητροπολιτικός δήμος της Βουδαπέστης αντιμετωπίζει τεράστιο οικονομικό πρόβλημα. Η πανδημία μείωσε τα έσοδά του κατά 20%, ενώ ένα άλλο 20% είναι σε κίνδυνο λόγω των κυβερνητικών μέτρων λιτότητας. Ο δήμαρχος Γκέργκελι Καρατσόνι θεωρεί ότι η κυβέρνηση Όρμπαν τιμωρεί τις πόλεις που κυβερνά η αντιπολίτευση: «Η πιο σημαντική πηγή εσόδων για την Βουδαπέστη είναι ο φόρος επιχειρήσεων, που αποδίδεται από τις τοπικές επιχειρήσεις. Η κυβέρνηση τον μείωσε, κόβοντας έτσι ένα σημαντικό ποσό από τον προϋπολογισμό της πόλης. Παράλληλα, ο δήμος μας πρέπει να πληρώσει έναν αυξημένο φόρο αλληλεγγύης για την στήριξη πόλεων με χαμηλά έσοδα. Αυτοί οι δύο παράγοντες, έχουν οδηγήσει την πόλη σχεδόν στην χρεωκοπία».
Ο δήμαρχος της Βουδαπέστης δεν είναι μόνος του στον αγώνα ενάντια στην κυβέρνηση. Δεκάδες άλλοι φιλοευρωπαίοι δήμαρχοι της αντιπολίτευσης έχουν συστρατευθεί ενάντια στον Όρμπαν. Μετά τις δημοτικές εκλογές του 2019, η αντιπολίτευση κέρδισε σχεδόν τις μισές μεγάλες πόλεις της Ουγγαρίας. Αρκετοί από αυτούς τους δημοτικούς άρχοντες συναντήθηκαν πρόσφατα στην Ταταμπάνια για να συντονίσουν τη δράση τους, καθώς τα έσοδά τους έχουν μειωθεί δραματικά. Η δήμαρχος της πόλης, Ιλόνα Ζούστσνε Πόζτοβιτς τονίζει: «Η ουγγρική κυβέρνηση κάνει μια τεράστια διάκριση ανάμεσα στις πόλεις με δημάρχους από το κυβερνών κόμμα και τους δημάρχους από το κόμμα της αντιπολίτευσης. Ήταν στις 24 Δεκεμβρίου, όταν οι μεγάλες πόλεις που κυβερνώνται από το Φιντές, έλαβαν υποστήριξη 1,3 δις ουγγρικά φιορίνια, ενώ εμείς οι πόλεις της αντιπολίτευσης δεν πήραμε απολύτως τίποτα».
Οι δήμαρχοι της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν επίσης ότι τα ευρωπαϊκά κονδύλια δεν διανέμονται ισότιμα. Έκαναν το γενναίο βήμα να ζητήσουν απευθείας πρόσβαση στα κονδύλια της Ε.Ε., παρακάμπτοντας την εθνική κυβέρνηση. Υπέγραψαν το σύμφωνο των Ελεύθερων Πόλεων με τους δημάρχους της Πράγας, της Βαρσοβίας και της Μπρατισλάβας και παρουσιάστηκαν στην Ε.Ε. ως εταίροι, δίπλα στις εθνικές τους κυβερνήσεις. Αυτές τους κατηγόρησαν ότι παραβιάζουν το κράτος δικαίου: _«_Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι στην Ευρώπη είναι εξαγριωμένοι γιατί τα κονδύλια ανάπτυξης της Ε.Ε. χρηματοδοτούν τη διαφθορά και την αυταρχικότητα. Δεν θέλουμε οι πόλεις μας να είναι μπλεγμένες μ’ αυτή την κατάσταση» αναφέρει ο δήμαρχος της Βουδαπέστης.
Οι δήμαρχοι έχουν δείξει την ικανότητά τους να φέρνουν εις πέρας αλλαγές σε διεθνές επίπεδο. Το Ευρωκοινοβούλιο αποφάσισε ότι τα κράτη μέλη πρέπει να συμβουλεύονται τώρα τις τοπικές αρχές, πριν καταθέσουν την τελική μορφή των σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ο Μπένεντεκ Γιαβόρ είναι ο επικεφαλής εκπρόσωπος του δήμου της Βουδαπέστης στις Βρυξέλλες: «Αυτή η υποχρέωση διαβούλευσης δεν ήταν στην νομοθεσία. Αλλά τώρα υιοθετήθηκε. Το αληθινό ερώτημα εδώ και τώρα είναι πώς θα εφαρμοστεί. Η ουγγρική κυβέρνηση προσπαθεί να προετοιμάσει, να υιοθετήσει και να υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, που δεν συζήτησε με τους πιο σημαντικούς δήμους της χώρας».
Η κυβέρνηση Όρμπαν δηλώνει τώρα ότι είναι έτοιμη να διαπραγματευθεί με τους δημάρχους της αντιπολίτευσης. Δικαιολογεί δημόσια τις διακρίσεις στην μεταχείριση, υποστηρίζοντας ότι οι πιο πλούσιοι δήμοι πρέπει να μοιραστούν το βάρος της οικονομικής κρίσης. Το πώς διανέμεται το δημόσιο και το ευρωπαϊκό χρήμα στην Ουγγαρία είναι μια σκοτεινή υπόθεση. Η ΜΚΟ Διεθνής Διαφάνεια υποστηρίζει ότι η διαφθορά έχει θεσμοποιηθεί για παράδειγμα μέσω των κρατικών διαγωνισμών. Ο Γιόζεφ Πέτερ Μάρτιν είναι ο διευθυντής της ΜΚΟ στην Ουγγαρία: _«_Σύμφωνα με τις στατιστικές, το 40% των δημόσιων συμβάσεων στην Ουγγαρία, έχουν μόνο μια προσφορά. Περίπου το 1/4 των κονδυλίων της Ε.Ε. διοχετεύθηκαν τα προηγούμενα χρόνια σε ολιγάρχες και στενούς φίλους της κυβέρνησης».
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης έχει πάνω από 40 ανοικτές έρευνες για πιθανή κακοδιαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Κατευθυνόμαστε σε κάποια χωριά στα βορειοανατολικά της Βουδαπέστης για να δούμε μερικά συγκεκριμένα παραδείγματα απάτης. Η πρώτη μας στάση είναι το Βίζνεκ.
Εδώ δόθηκαν χρήματα για ένα πάρκο, που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Οδηγός μας είναι ο Άκος Χαντάζι, ένας ανεξάρτητος βουλευτής του κοινοβουλίου και σκληρός επικριτής της κυβέρνησης Όρμπαν:
«Αυτό είναι ένα τυπικό παράδειγμα του πώς καταχρώνται τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων. Δεν είναι κανένα τεράστιο ποσό. Είναι 220.000 Ευρώ. Το μόνο που μπορούμε να δούμε εδώ είναι μια λίμνη. Υπήρχε και πριν. Δεν εκτέλεσαν τις εργασίες που περιλαμβάνονταν στην προσφορά. Έπρεπε να έχουν κάνει ένα πάρκο. Στην συγκεκριμένη περιοχή, οι πολιτικοί του Φιντές αποφάσισαν ποιο χωριό θα λάβει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Μόνο εκείνοι που ψήφισαν “σωστά”, που ψήφισαν δηλαδή το κυβερνών κόμμα, θα πάρουν χρήματα. Και οι δήμαρχοι που το αποδέχτηκαν, ενημερώθηκαν στη συνέχεια ποιες εταιρίες θα εκτελέσουν τις εργασίες».
Σύμφωνα με τον Ούγγρο βουλευτή, περίπου το 20-30% των ευρωπαϊκών κονδυλίων καταλήγουν σε λάθος χέρια στη χώρα. Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα, μας δείχνει ένα άλλο αμφισβητούμενο έργο: «Είμαστε σε ένα μικρό χωριό, όπου η αγορά χτίστηκε με χρήματα της Ε.Ε. 80.000 ευρώ δαπανήθηκαν για τα έργα. Πήραν τα χρήματα από την Ε.Ε. το 2017. Είμαστε στο 2021 και η αγορά δεν είναι ακόμη έτοιμη. Η συνολική επένδυση θα μπορούσε να κοστίσει 80% λιγότερο».
Οι δήμαρχοι που είναι ενάντια στον Όρμπαν δηλώνουν ότι σκοπεύουν να προστατεύσουν την δημοκρατία. Αυτές οι πινακίδες είναι σύμβολο της έντονης διαμάχης για τον έλεγχο των πραγμάτων. Οι δήμοι ζητούν πιο ουσιαστικό και πιο ενεργό ρόλο στο μέλλον του τόπου και της χώρας τους.