Ευρωπαϊκές εταιρείες στη «λίστα της ντροπής» των Ουκρανών

Πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες στη «λίστα ντροπής» των Ουκρανών.
Πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες στη «λίστα ντροπής» των Ουκρανών. Πνευματικά Δικαιώματα AP Photo
Από Jorge LiboreiroMaria Psara
Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button

Όταν πρόκειται για την εξωτερική πολιτική, το name-shaming μπορεί να είναι μια πανίσχυρη δύναμη.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ο κατάλογος της Ουκρανίας με τους "διεθνείς χορηγούς του πολέμου" στοχεύει σε ξένες εταιρείες που εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται στη Ρωσία παρά τις πιέσεις να αποσυρθούν.

Από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία, οι αρχές στο Κίεβο έχουν κάνει αξιοσημείωτη χρήση του finger pointing (να δείχνουν με το δάκτυλο) για να εκθέσουν όσους θεωρούνται συνένοχοι στην απόπειρα αναθεώρησης της ευρωπαϊκής ιστορίας από τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Πολυεθνικές εταιρείες, διευθύνοντες σύμβουλοι, διοικήσεις, νομοθέτες, αρχηγοί κομμάτων και αρχηγοί κρατών έχουν γίνει όλοι στόχος της ασυμβίβαστης μομφής της Ουκρανίας. Αλλά η στρατηγική της επίπληξης, η οποία συνδυάζει τεχνικές διπλωματίας, δημόσιων σχέσεων και μέσων κοινωνικής δικτύωσης, έχει κατά καιρούς φέρει τους δυτικούς συμμάχους σε εμφανώς δυσάρεστη θέση, προς μεγάλη τους απογοήτευση.

Αυτή η υποβόσκουσα ένταση ήρθε και πάλι στην επιφάνεια με αφορμή τον κατάλογο της Ουκρανίας με τους "διεθνείς χορηγούς του πολέμου", μια λίστα ξένων εταιρειών που, κατά την άποψη του Κιέβου, υποστηρίζουν τον πόλεμο μέσω της απόφασής τους να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στη Ρωσία, να πληρώνουν φόρους στην κεντρική κυβέρνηση και να στηρίζουν τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό που χρηματοδοτεί τον στρατό.

Οι εταιρείες και τα κορυφαία στελέχη τους κατηγορούνται για την προμήθεια "αγαθών και υπηρεσιών κρίσιμης σημασίας" που συμβάλλουν στη διαιώνιση της εισβολής και "χρηματοδοτούν έτσι την τρομοκρατία", ένα εκρηκτικό κατηγορητήριο που θα έκανε κάθε επιχείρηση να τη λούσει κρύος ιδρώτας.

Από την έναρξή του το περασμένο καλοκαίρι, ο κατάλογος μεγάλωσε σε μέγεθος και σήμερα περιλαμβάνει 102 άτομα και 26 εταιρείες, 17 από τις οποίες έχουν δεσμούς με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μία από αυτές είναι η OTP Bank, η μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της Ουγγαρίας, η προσθήκη της οποίας στις αρχές του μήνα προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση της Βουδαπέστης. Ο Πίτερ Σιιζάρτο, υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας, την χαρακτήρισε "απαράδεκτη" και "σκανδαλώδη" και απαίτησε την άμεση απόσυρσή της.

Η τράπεζα, η οποία εξυπηρετεί πάνω από 2,4 εκατομμύρια πελάτες στη Ρωσία, κατηγορείται ότι αναγνώρισε τις λεγόμενες "λαϊκές δημοκρατίες" στα κατεχόμενα εδάφη του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ και ότι παρείχε "προνομιακούς όρους πίστωσης" στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, ισχυρισμοί που αρνήθηκε η εταιρεία.

«Ο Όμιλος OTP λειτουργεί σύμφωνα με όλες τις διεθνείς κυρώσεις και τους τοπικούς νόμους σε όλες τις αγορές του, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας», ανέφερε σε ανακοίνωσή του εκπρόσωπος της εταιρείας, σημειώνοντας ότι το μερίδιο αγοράς της τράπεζας στη Ρωσία είναι 0,17%. «Θεωρούμε ότι η συμπερίληψή μας στον κατάλογο είναι αδικαιολόγητη».

Η διένεξη κλιμακώθηκε περαιτέρω όταν η ουγγρική κυβέρνηση, σε αντίποινα για την καταχώριση στον κατάλογο, χρησιμοποίησε το δικαίωμα βέτο της για να εμποδίσει μια νέα δόση στρατιωτικής βοήθειας ύψους 500 εκατ. ευρώ από την ΕΕ για την Ουκρανία. Η Βουδαπέστη κατέστησε σαφές ότι η αναστολή θα διαρκέσει όσο η τράπεζα παραμένει στον κατάλογο.

Η διαμάχη ανάγκασε τον Ζοζέπ Μπορέλ, τον επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, να μεσολαβήσει και να προσεγγίσει τους Ουκρανούς ομολόγους του σε μια προσπάθεια να κατευνάσει την οργή της Ουγγαρίας και να βρει συμβιβασμό. (Η ΕΕ ούτε ενέκρινε ούτε αμφισβήτησε τον κατάλογο και δεν παρείχε καμία συμβολή στις αρχές του Κιέβου).

"Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε προκειμένου να εγκριθεί το επόμενο πακέτο στρατιωτικής στήριξης για την Ουκρανία. Εάν ένα κράτος μέλος έχει δυσκολία, ας το συζητήσουμε", δήλωσε ο Borrell.

Μια αμφιλεγόμενη επιλογή

Αυτό που είναι ίσως το πιο αξιοσημείωτο σχετικά με τον κατάλογο των "διεθνών χορηγών πολέμου" της Ουκρανίας είναι το γεγονός ότι στερείται απολύτως νομικής ισχύος. Η εγγραφή στον κατάλογο δεν συνεπάγεται δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, απαγόρευση ταξιδιών, εμπορικούς περιορισμούς ή οποιαδήποτε άλλη συνέπεια που να μοιάζει με κύρωση.

Ο κατάλογος, τον οποίο διαχειρίζεται ο Εθνικός Οργανισμός για την Πρόληψη της Διαφθοράς (NACP) της Ουκρανίας, είναι ουσιαστικά μια άσκηση ντροπής με το όνομα που έχει σχεδιαστεί για να ασκήσει πίεση και να προκαλέσει ζημιά στη φήμη σε βαθμό που να είναι αρκετά βαθύς ώστε να κάνει μια ξένη εταιρεία να διακόψει όλους τους δεσμούς με τη Ρωσική Ομοσπονδία.

Ωστόσο, η επιλογή που έκανε ο NACP φαίνεται να είναι εξαιρετικά περιορισμένη - μόλις 26 εταιρείες - σε σύγκριση με την τεράστια πραγματικότητα επί τόπου: σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Yale, εκατοντάδες εταιρείες διατηρούν εμπορικές δραστηριότητες στη Ρωσία, αψηφώντας τη διεθνή καταδίκη.

Το Yale διαπίστωσε ότι 229 εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων γνωστών εμπορικών σημάτων όπως η ιταλική Benetton και η γαλλική Lacoste, διατηρούν "τις επιχειρήσεις ως συνήθως" στο εσωτερικό της χώρας, ενώ επιπλέον 175 εταιρείες, όπως η γερμανική Bayer και η ολλανδική ING Bank, "αγοράζουν χρόνο", πράγμα που σημαίνει ότι έχουν παύσει νέα επενδυτικά σχέδια, αλλά εξακολουθούν να πραγματοποιούν καθημερινές συναλλαγές.

Ο ουκρανικός κατάλογος, ο οποίος στηρίζεται στη λογική ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα στη Ρωσία τροφοδοτεί τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό και, επομένως, χρηματοδοτεί την επιθετικότητα, δεν αντικατοπτρίζει αυτόν τον εκτεταμένο εφησυχασμό, παρέχοντας, αντίθετα, έναν χειροποίητα επιλεγμένο κατάλογο.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Με τον τρόπο αυτό, δεκάδες - ίσως εκατοντάδες - εταιρείες που εξακολουθούν να εξυπηρετούν Ρώσους πελάτες γλιτώνουν από τη δημόσια ντροπή να χαρακτηριστούν "χορηγός πολέμου" από μια χώρα που δέχεται επίθεση. Εν τω μεταξύ, εκείνοι που φέρουν το κόκκινο γράμμα μένουν να αγωνίζονται να το βγάλουν από την πλάτη τους.

«Δεν υπάρχουν επίσημα κριτήρια επιλογής», δήλωσε εκπρόσωπος της NACP στο Euronews.

Ωστόσο, εξήγησε ο εκπρόσωπος, στην πράξη η εταιρεία θα πρέπει να είναι μη ρωσικής καταγωγής, να διευθύνει μια μεγάλης κλίμακας επιχείρηση, να έχει ένα γνωστό εμπορικό σήμα, να είναι παρούσα σε διάφορες δικαιοδοσίες και, το πιο κρίσιμο, να βοηθά τον πόλεμο με έμμεσο τρόπο.

«Πληρώνοντας φόρους, προμηθεύοντας βασικά αγαθά ή υλικά, συμμετέχοντας σε εκστρατείες προπαγάνδας ή κινητοποίησης, η εν λόγω εταιρεία συμβάλλει έμμεσα και διατηρεί την ικανότητα της Ρωσίας να διεξάγει τον πόλεμο», δήλωσε ο εκπρόσωπος.

Αυτή η έμμεση σύνδεση είναι το πιο δύσκολο στοιχείο πίσω από το μητρώο: λόγω του εταιρικού απορρήτου και της αδιαφάνειας του ρωσικού κράτους, είναι δύσκολο να τραβήξει κανείς μια πειστική γραμμή μεταξύ της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της επιδότησης ενός πολέμου.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Ο επίσημος ιστότοπος του καταλόγου προσφέρει μόνο σύντομες εξηγήσεις για κάθε χαρακτηρισμό, ακολουθούμενες από μια χούφτα αναφορών στα μέσα ενημέρωσης που περιγράφουν τα φερόμενα ως αδικήματα της επιχείρησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σύνδεση με τη Ρωσική Ομοσπονδία δεν αναφέρεται ρητά από την NACP και γίνεται κατανοητή μόνο αν ο αναγνώστης επισκεφθεί τις αναφορές των μέσων ενημέρωσης.

Κατηγορίες και διαψεύσεις

Στο πλαίσιο του άρθρου, το Euronews επικοινώνησε με τις 16 εταιρείες που εδρεύουν στην ΕΕ και έχουν χαρακτηριστεί βάσει του ουκρανικού καταλόγου. (Μια 17η εταιρεία από την Εσθονία αποδείχτηκε... απρόσιτη).

Μέχρι την στιγμή της δημοσίευσης, επτά από αυτές είχαν απαντήσει προσφέροντας λεπτομερείς δηλώσεις στις οποίες αμφισβητούσαν σθεναρά τις κατηγορίες και κατήγγειλαν την παρανομία της ρωσικής εισβολής. Μια όγδοη εταιρεία αρνήθηκε να σχολιάσει "εμπορικά θέματα".

Η Auchan, η γαλλική εταιρεία λιανικής πώλησης που απασχολεί περισσότερους από 350.000 εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο, είναι μεταξύ εκείνων που αντιμετωπίζουν την οργή της Ουκρανίας επειδή συνεχίζει τις δραστηριότητές της εντός της Ρωσίας μέσω της θυγατρικής της, Auchan Russia.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Στην ιστοσελίδα της, η NACP κατηγορεί τη θυγατρική ότι «προμηθεύει αγαθά στον ρωσικό στρατό στα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη με το πρόσχημα της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους πολίτες και βοηθά τα γραφεία στρατολόγησης να στρατολογήσουν στρατεύσιμους», επαναλαμβάνοντας τα ευρήματα έρευνας που διεξήγαγαν η Le Monde και το The Insider.

Εκπρόσωπος της Auchan αμφισβήτησε τους ισχυρισμούς, υποστηρίζοντας ότι η εταιρεία σέβεται "πλήρως" τις διεθνείς κυρώσεις και έχει σταματήσει όλες τις επενδύσεις στα 231 καταστήματα της ρωσικής θυγατρικής της, η οποία λειτουργεί "με πλήρη αυτονομία".

«Η Auchan Retail δεν διεξάγει, δεν υποστηρίζει ούτε χρηματοδοτεί "φιλανθρωπικές" συλλογές για τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις», δήλωσε ο εκπρόσωπος. «Ταυτόχρονα, και αυτή η πληροφορία είναι γνωστή στις ουκρανικές αρχές, έχουμε συμβάλει πλήρως στη διατήρηση της τροφικής αλυσίδας για τον ουκρανικό άμαχο πληθυσμό. Ποτέ δεν σταματήσαμε τη λειτουργία των καταστημάτων μας και των ψηφιακών υπηρεσιών μας, συμπεριλαμβανομένης της παράδοσης κατ' οίκον».

Ορισμένες από τις εισηγμένες εταιρείες της ΕΕ, όπως η Raiffeisen Bank International (RBI) με έδρα τη Βιέννη, δηλώνουν ότι βρίσκονται σε διαδικασία αποχώρησης από τη ρωσική αγορά, μια κίνηση που, θεωρητικά, θα τις απαλλάξει από την επίφοβη ετικέτα του "χορηγού πολέμου".

Ο αυστριακός δανειστής, ο οποίος θεωρείται η σημαντικότερη δυτική τράπεζα στη Ρωσία χάρη σε έναν ισολογισμό αξίας σχεδόν 27 δισεκατομμυρίων ευρώ, μπήκε στο στόχαστρο της NACP επειδή φέρεται να εξυπηρετεί "πλασματικές εταιρείες" στην Κύπρο που χρησιμοποιούνται από "ολιγάρχες που βρίσκονται κοντά στο Κρεμλίνο".

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Εκπρόσωπος της RBI αναφέρει ότι ο όμιλος αντιμετωπίζει "εξαιρετικά περίπλοκες" συνθήκες της αγοράς και αξιολογεί τις πιθανές οδούς για την ολοκλήρωση της πώλησης των ρωσικών δραστηριοτήτων του, μια διαδικασία που πιθανότατα θα συνεπάγεται τεράστιες απώλειες. Η εκκαθάριση παρακολουθείται στενά από την αυστριακή κυβέρνηση, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ.

«Η Raiffeisenbank θα διατηρήσει ορισμένες τραπεζικές δραστηριότητες στη Ρωσία για να εκπληρώσει τους όρους της τραπεζικής της άδειας και θα υποστηρίξει τους πελάτες της, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που επηρεάζονται από τη μείωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στη Ρωσία», δήλωσε ο εκπρόσωπος. «Ο Όμιλος RBI έχει την ευθύνη να διατηρήσει την ακεραιότητα των τοπικών δραστηριοτήτων στη Ρωσία, που απασχολούν πάνω από 9.000 άτομα».

Άλλες εταιρείες της ΕΕ βρέθηκαν στο αντίθετο άκρο: λένε ότι έχουν αποσυρθεί εντελώς από τη ρωσική αγορά και ωστόσο παραμένουν χαρακτηρισμένες από την Ουκρανία. Αυτή είναι η περίπτωση της OpenWay, μιας εταιρείας λογισμικού με έδρα το Βέλγιο, η οποία επιμένει ότι εγκατέλειψε τη χώρα την άνοιξη του 2022.

Η εταιρεία είχε καταχωρηθεί επειδή είχε αναπτύξει το Mir, ένα σύστημα πληρωμών με κάρτες που προοριζόταν να αντικαταστήσει τη Visa και τη Mastercard μετά την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας. Η NACP υποστηρίζει ότι η OpenWay δεν είναι σε θέση να εμποδίσει τους πρώην πελάτες της να χρησιμοποιούν το Mir για να παρακάμπτουν τις κυρώσεις, επειδή οι συμφωνίες αδειοδότησης είναι "αιώνιες".

Ο πωλητής αμφισβητεί αυτή τη σύνδεση, λέγοντας ότι δεν εξυπηρετεί πλέον το Mir επειδή η Ρωσία έχει "αναπτύξει εσωτερικά λογισμικό" για να υποστηρίξει το σύστημα πληρωμών για τον εαυτό της.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

"Το Mir ως αντικαταστάτης της Visa και της Mastercard είναι μια πλήρης αποτυχία. Η διεθνής αποδοχή είναι αμελητέα και δύσκολα μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο στην παράκαμψη των κυρώσεων", δήλωσε εκπρόσωπος της OpenWay, σημειώνοντας ότι ζήτησαν από τις ουκρανικές αρχές να ενημερώσουν την ιστοσελίδα "αναλόγως".

Σύμφωνα με την NACP, η διαγραφή από τον κατάλογο είναι δυνατή εάν οι επιχειρήσεις παύσουν όλες τις δραστηριότητές τους στη Ρωσία και παράσχουν ένα "ρεαλιστικό σχέδιο εξόδου" που μπορεί να επιτευχθεί βραχυπρόθεσμα. Ερωτηθείς σχετικά με το αίτημα της OpenWay, ένας εκπρόσωπος δήλωσε ότι ήταν ενήμεροι για τις αναφορές των μέσων ενημέρωσης, αλλά δεν είχαν λάβει επίσημο αίτημα από την εταιρεία.

«Εάν λάβουμε πληροφορίες ότι έχουν πράγματι εγκαταλείψει τη ρωσική αγορά, θα τους διαγράψουμε αμέσως από το μητρώο», δήλωσε ο εκπρόσωπος.

Κοινοποιήστε το άρθροΣχόλια

Σχετικές ειδήσεις

Ανησυχία στην Αμβέρσα για πιθανές κυρώσεις σε ρωσικά διαμάντια

Ζοζέπ Μπορέλ για Ρωσία: «Οι κυρώσεις είναι σαν τη δίαιτα. Δεν χάνεις 30 κιλά μέσα σε μια εβδομάδα»

Απειλεί με κυρώσεις για το Σουδάν ο Μπάιντεν - Ουδείς σέβεται την εκεχειρία