Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε μια χλιαρή απάντηση στη συμφωνία για το μεταναστευτικό που συνήφθη μεταξύ της Ιταλίας και της Αλβανίας, προειδοποιώντας απλώς ότι πρέπει να συμμορφώνεται με το ευρωπαϊκό και το διεθνές Δίκαιο
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Βρισκόμαστε σε επαφή με τις ιταλικές αρχές γιατί πρέπει να δούμε τις λεπτομέρειες. Ζητάμε να λάβουμε λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με αυτού του είδους τη ρύθμιση», δήλωσε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το απόγευμα της Τρίτης.
Η συμφωνία, η πρώτη του είδους της για κράτος μέλος της ΕΕ, ανακοινώθηκε τη Δευτέρα από την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι και τον Αλβανό ομόλογό της Έντι Ράμα κατά τη διάρκεια διμερούς συνάντησης στη Ρώμη.
Σύμφωνα με τη συμφωνία, η οποία ήταν απροσδόκητη, η Ιταλία θα κατασκευάσει δύο κέντρα υποδοχής στη βαλκανική χώρα για την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου των μεταναστών που διασώζονται στη Μεσόγειο από τις ιταλικές αρχές, οι οποίοι στη συνέχεια θα αποβιβάζονται στην αλβανική παράκτια πόλη Σένγκιν (Shëngjin).
Οι κόμβοι θα έχουν τη δυνατότητα να φιλοξενούν κάθε φορά έως και 3.000 μετανάστες, εξήγησε η Μελόνι, με στόχο την επεξεργασία 36.000 αιτήσεων ετησίως. Οι έγκυες γυναίκες, τα παιδιά και τα ευάλωτα άτομα θα εξαιρεθούν από το πρόγραμμα.
Οι υποδομές θα πληρωθούν από τη Ρώμη, ενώ τα Τίρανα έχουν δεσμευτεί να παρέχουν υπηρεσίες ασφαλείας και εξωτερική επιτήρηση. Η έναρξη λειτουργίας έχει οριστεί για την άνοιξη του 2024.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα δύο κέντρα θα υπάγονται στην ιταλική δικαιοδοσία, ένα σημείο που έχει εγείρει ανησυχίες σχετικά με την εξωεδαφική εφαρμογή του ιταλικού δικαίου και του δικαίου της ΕΕ σε μια χώρα εκτός του μπλοκ των 27 μελών.
«Τα κράτη μέλη δεν αποκλείεται ως εκ τούτου να θεσπίσουν μέτρα βάσει του εθνικού τους δικαίου για να επιτρέψουν την υποβολή αιτήσεων ασύλου (από) άτομα από τρίτες χώρες», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής. «Ωστόσο, αυτό πρέπει να γίνει χωρίς να θίγεται η πλήρης εφαρμογή» των κανόνων της ΕΕ για το άσυλο.
Το ζήτημα του ποιος θα αναλάβει την απέλαση των αιτούντων που απορρίπτονται παραμένει ασαφές. Οι αρχικές αναφορές ανέφεραν ότι το έργο αυτό θα αναλάβουν οι αλβανικές αρχές, αλλά ο πρωθυπουργός Ράμα δήλωσε αργότερα ότι θα πέσει πρώτα στους ιταλικούς ώμους.
Η συμφωνία επιτεύχθηκε σε πολιτικό επίπεδο και πρέπει ακόμη «να ακολουθήσουν όλες οι συνακόλουθες κανονιστικές διατάξεις», σημείωσε η Μελόνι. Ορισμένες ΜΚΟ έχουν ήδη επικρίνει το προτεινόμενο σύστημα, υποστηρίζοντας ότι θα βοηθήσει την Ιταλία να αποφύγει τις διεθνείς υποχρεώσεις της.
Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε αμέσως συγκρίσεις με την αμφιλεγόμενη συμφωνία για το μεταναστευτικό μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ρουάντα, σύμφωνα με την οποία οι αιτούντες άσυλο θα μεταφέρονται από το βρετανικό έδαφος στην αφρικανική χώρα, ενώ θα εξετάζονται οι αιτήσεις τους. Η συμφωνία εξακολουθεί να εμποδίζεται από τα βρετανικά δικαστήρια και καμία απέλαση δεν έχει πραγματοποιηθεί.
Η Ίλβα Γιόχανσον, η Ευρωπαία Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, δήλωσε π έρυσι ότι το σχέδιο του Ηνωμένου Βασιλείου «δεν αποτελεί μια ανθρώπινη και αξιοπρεπή μεταναστευτική πολιτική». Η Αυστρία δήλωσε πρόσφατα ότι είναι ανοιχτή στη διερεύνηση μιας συμφωνίας τύπου Ρουάντα με μια χώρα εκτός ΕΕ.
Ερωτηθείς σχετικά με τη σύγκριση, ο εκπρόσωπος της Επιτροπής αρνήθηκε την ομοιότητα, καθώς το ιταλοαλβανικό σχέδιο θα εφαρμοζόταν σε όσους δεν έχουν ακόμη φτάσει στις ιταλικές ακτές.
«Πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε την ιταλική περίπτωση πριν μπούμε σε λεπτομέρειες. Από τις πρώτες πληροφορίες που βλέπουμε, δεν πρόκειται για την ίδια περίπτωση. Αλλά και πάλι, θα χρειαστούμε λεπτομερείς πληροφορίες», δήλωσε ο εκπρόσωπος.
Τα νέα από τη Ρώμη έρχονται καθώς η πενταμερής μεταρρύθμιση του μπλοκ για τη μετανάστευση εισέρχεται στην τελική ευθεία. Η αναμόρφωση περιλαμβάνει μια ταχύτερη «συνοριακή διαδικασία» για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου από αιτούντες που προέρχονται από χώρες με χαμηλό ποσοστό αναγνώρισης, όπως η Τυνησία, η Αίγυπτος, το Μαρόκο και το Πακιστάν. Η διαδικασία θα πρέπει να διαρκεί το πολύ 12 εβδομάδες.
Παράλληλα με τη μεταρρύθμιση, τα κράτη - μέλη πιέζουν για την ενίσχυση της λεγόμενης «εξωτερικής διάστασης» της μετανάστευσης, όρος που κωδικοποιεί τις συνεργασίες με χώρες εκτός ΕΕ για την αποτροπή της αναχώρησης μεταναστευτικών πλοίων.
Η Ιταλία, η οποία φέτος έχει δει την παράτυπη άφιξη περισσότερων από 145.000 μεταναστών, έχει γίνει ένας από τους πιο ηχηρούς υποστηρικτές αυτής της νέας πολιτικής.
«Πιστεύω ότι (η συμφωνία) θα μπορούσε να γίνει ένα μοντέλο συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και χωρών εκτός ΕΕ για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών», δήλωσε η Μελόνι σε συνέντευξή της στην Il Messaggero, σημειώνοντας ότι είχε ενημερώσει εκ των προτέρων την Επιτροπή και δεν έλαβε κανένα αρνητικό σχόλιο.
«Νομίζω ότι αυτή η συμφωνία χαρακτηρίζεται από ένα τολμηρό ευρωπαϊκό πνεύμα», πρόσθεσε.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΩστόσο, το πιο απτό αποτέλεσμα της εξωτερικής διάστασης - το μνημόνιο συμφωνίας με την Τυνησία - έχει κλονιστεί από διαφωνίες, ανατροπές και αμφιλεγόμενες επιστροφές από την υπογραφή του στα μέσα Ιουλίου.