Σε συνέντευξή τους στο euronews, εμπειρογνώμονες σε θέματα ισότητας των φύλων πιστεύουν ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα παραμένουν αφηρημένα στοιχεία στη ζωή των γυναικών και ένας χώρος που τροφοδοτείται από τα στερεότυπα των φύλων.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ αύξηση της εκπροσώπησης των ακροδεξιών κομμάτων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα στις επόμενες ευρωεκλογές.
Σύμφωνα με αποκλειστική δημοσκόπηση της Ipsos για λογαριασμό του Euronews, τα κόμματα της ριζοσπαστικής και ευρωσκεπτικιστικής δεξιάς θα μπορούσαν να έχουν τουλάχιστον 30 περισσότερες έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως προκύπτει από τις δημοσκοπήσεις σε Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία και Αυστρία.
Η εκπροσώπηση της ακροδεξιάς σε εθνικό επίπεδο έχει επίσης αυξηθεί. Στην Πορτογαλία, το κόμμα Chega ανέβηκε από 12 σε 50 βουλευτές στις εκλογές της 10ης Μαρτίου 2024.
Αυτή η πολιτική τάση θα μπορούσε να σημάνει μια αλλαγή στα δικαιώματα των γυναικών, απομακρύνοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση από μια φεμινιστική ατζέντα.
Σε εθνικό επίπεδο, ορισμένες κυβερνήσεις στην Ευρώπη έχουν ήδη ψηφίσει νόμους που θα μπορούσαν να θέσουν τις γυναίκες σε εχθρικές συνθήκες. Τέτοια είναι η περίπτωση της Ιταλίας, η οποία ψήφισε νόμο που επιτρέπει σε ομάδες κατά των αμβλώσεων να έχουν πρόσβαση σε γυναίκες που σκέφτονται να προβούν σε εκούσια διακοπή της εγκυμοσύνης τους.
Η μελέτη της Oxfam «Μια φεμινιστική Ευρώπη;» αναφέρει ότι «η αυξανόμενη αντίδραση κατά της ισότητας των φύλων σε ολόκληρη την Ευρώπη μπορεί να φανεί εσωτερικά μέσω της αυξανόμενης εκλογικής επιτυχίας και εκπροσώπησης ακροδεξιών λαϊκιστικών ομάδων σε χώρες όπως η Σουηδία, η Ιταλία και η Ολλανδία».
Η Τσετσίλια Φρανθίσκο Καρθελέν, μία από τις τρεις συγγραφείς της μελέτης και ειδικός στην ισότητα των φύλων, τονίζει: «Η κατάργηση των δικαιωμάτων των γυναικών βρίσκεται στο επίκεντρο των όσων υποστηρίζουν τα ακροδεξιά κινήματα».
Το 2022 οι γυναίκες αποτελούσαν το 52% του πληθυσμού των κρατών μελών της ΕΕ, σύμφωνα με τη Eurostat. Θα αναγκάσει η αύξηση των ακροδεξιών ψήφων τις γυναίκες να είναι πιο ενεργές πολιτικά στις ευρωεκλογές του 2024;
Η Ελεονόρα ντελ Βέκιο, επίσης συνσυγγραφέας της μελέτης και ερευνήτρια σε θέματα ισότητας των φύλων, πιστεύει ότι «οι γυναίκες που αισθάνονται ότι απειλούνται από την ακροδεξιά μπορούν να εμπλακούν περισσότερο στην πολιτική», αλλά μόνο αν εξακολουθούν να πιστεύουν στους θεσμούς και τη δημοκρατία.
Ψηφοφορία για τις γυναίκες
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, το ποσοστό των γυναικών που απείχαν από την ψηφοφορία σε σύγκριση με τους άνδρες ήταν πολύ διαφορετικό. Παρ' όλο που το χάσμα στη συμμετοχή στην ψηφοφορία έχει μειωθεί, ιδίως μετά τις ευρωεκλογές του 2014, με το 45% των ανδρών να δηλώνουν ότι θα ψήφιζαν έναντι 41% των γυναικών, το Ίδρυμα Robert Schuman καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «οι γυναίκες εξακολουθούν να αισθάνονται ότι συμμετέχουν λιγότερο στην ευρωπαϊκή πολιτική από ό,τι οι άνδρες».
Μελέτη που διεξήγαγε το Ευρωβαρόμετρο σε ένα σενάριο μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2019 αποκάλυψε επίσης ότι οι γυναίκες είναι πιο πιθανό από τους άνδρες να εξηγήσουν ότι δεν ψήφισαν, επειδή δεν γνωρίζουν πολλά για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή τις ευρωεκλογές.
Η Καρθελέν αντιδρά: «Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλές γυναίκες αισθάνονται αποκομμένες από τους (άνδρες) πολιτικούς, ιδίως όταν αυτοί δεν αντιμετωπίζουν τις καθημερινές τους ανάγκες ως γυναίκες, γεγονός που οδηγεί σε δημόσιες πολιτικές που δεν λαμβάνουν υπ' όψιν το φύλο. Πρόκειται για έναν βρόχο ανατροφοδότησης που τροφοδοτείται από τα στερεότυπα των φύλων».
Η Έμα Ράινεϊ, άλλη μία από τις συνσυγγραφείς της μελέτης της Oxfam και σύμβουλος ισότητας των φύλων, τονίζει ότι «για πολλές γυναίκες, τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένουν άσχετα και αφηρημένα με τη ζωή τους», ιδίως μετά την πανδημία, όταν η ποιότητα ζωής τους μειώθηκε σημαντικά και δεν υπήρξε συγκεκριμένη απάντηση «για την εξάλειψη του αυξημένου βάρους».
Για την πρόεδρο της ΜΚΟ European Women's Lobby Ιλιάνα Μπαλαμπάνοβα, ένας από τους λόγους αυτής της αδιαφορίας είναι η έλλειψη εκπροσώπησης στην πολιτική σκηνή.
Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν στοιχεία σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με τις διάφορες ομάδες γυναικών σε αυτό το τμήμα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Balabanova επισημαίνει: «Πρέπει να πω ότι από το 33% των γυναικών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχουμε μόνο 17 ευρωβουλευτές από εθνικές μειονότητες, πράγμα που σημαίνει ότι μια μεγάλη ομάδα μας εκπροσωπείται ανεπαρκώς».
Πολιτική εκπροσώπηση των γυναικών
Από τότε που η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξελέγη πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2019, ο αριθμός των γυναικών επιτρόπων αυξήθηκε από εννέα σε 13 σε σύνολο 27, επιτυγχάνοντας τον στόχο της ισότητας των φύλων στο Κολλέγιο των Επιτρόπων.
Η Ρομπέρτα Μέτσολα και η Κριστίν Λαγκάρντ είναι άλλα δύο γυναικεία ονόματα σε ανώτερες θέσεις στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Ωστόσο, η ύπαρξη γυναικών σε κορυφαίες θέσεις ανοίγει συζήτηση σχετικά με το κατά πόσον αυτό είναι αρκετό για να εγγυηθεί την ισότητα των φύλων.
Η Ράινεϊ λέει ότι «δεν μπορεί να αμφισβητηθεί» η σημαντική πρόοδος που έχει σημειωθεί στην προώθηση της ισότητας των φύλων από τότε που η φον ντερ Λάιεν έγινε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά επισημαίνει επίσης ότι είναι «πολύ προνομιούχα» και ότι η πραγματικότητά της «απέχει πολύ από την καθημερινή πραγματικότητα των περισσότερων γυναικών».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ ντελ Βέκιο προχωράει περισσότερο: «Μια γυναίκα δεν είναι απαραίτητα και υπέρμαχος της ισότητας των φύλων ή φεμινίστρια».
«Η Ρομπέρτα Μέτσολα κατάγεται από τη Μάλτα, μια χώρα όπου η άμβλωση είναι παράνομη, εκτός από τις περιπτώσεις όπου κινδυνεύει η ζωή της εγκύου. Σε ένα δελτίο τύπου το 2015 η ευρωβουλευτής και οι Μαλτέζοι συνάδελφοί της δήλωσαν ότι είναι "κατηγορηματικά κατά των αμβλώσεων". Είναι γνωστό ότι η σωματική αυτοδιάθεση είναι ζωτικής σημασίας για την ενδυνάμωση των γυναικών και ότι η απαγόρευση των αμβλώσεων έχει δραστικές συνέπειες, ιδίως για τις φτωχές και τις μετανάστριες», προσθέτει.
Ωστόσο, ανεξάρτητα από την πολιτική τους ιδεολογία, οι γυναίκες που αποφασίζουν να κάνουν πολιτική καριέρα έχουν να αντιμετωπίσουν τη μεγαλύτερη έκθεση στη βία τα τελευταία χρόνια.
Η ψυχολογική, σωματική και διαδικτυακή βία στην οποία εκτίθενται μπορεί να τις οδηγήσει να εγκαταλείψουν την πολιτική.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜια μελέτη σε 2424 συμμετέχοντες σε 31 χώρες αποκαλύπτει ότι μετά από μόνιμη επαφή με αυτού του είδους τη βία, το 21% των γυναικών που ασχολούνται με την πολιτική έγιναν λιγότερο ενεργές στο δημόσιο διάλογο, το 12% αποσύρθηκαν από τη δημόσια ζωή και το 9% αποφάσισαν να μην ξαναβάλουν υποψηφιότητα.
Η Μαρί-Κολίν Λερόι, υφυπουργός Ισότητας των Φύλων στο Βέλγιο, παραδέχεται ότι πολλές προσπάθειες απονομιμοποίησης των προτάσεών της βασίζονται στο γεγονός ότι είναι γυναίκα.
Ωστόσο, αυτό το κλίμα φόβου οδηγεί την Μπαλαμπάνοβα να απαιτήσει: «Αξίζουμε να ακουστεί η φωνή μας. Αξίζουμε να ικανοποιηθούν τα αιτήματά μας. Αξίζουμε λοιπόν τη θέση μας τόσο πολιτικά, πολιτιστικά και οικονομικά όσο και ως άνθρωποι. Αυτό είναι που θα μας κινητοποιήσει πραγματικά».