Η συμφωνία στην οποία κατέληξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιέχει νέες διατάξεις που επιδιώκουν να απαντήσουν στους πολέμιους της συμφωνίας. Ωστόσο, η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε την Παρασκευή απέχει πολύ από το να είναι μια τελειωμένη υπόθεση για την ευρωπαϊκή εκτελεστική εξουσία.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Μόλις τρεις ημέρες μετά την ανακοίνωση της σύναψης της συμφωνίας Mercosur, τα τρακτέρ των αγροτών είχαν ήδη αρχίσει να ακούγονται, τη Δευτέρα, έξω από το κτίριο του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου συγκεντρώνονταν οι 27 Ευρωπαίοι υπουργοί Γεωργίας.
Η διαδήλωση που διοργανώθηκε από το ευρωπαϊκό λόμπι των αγροτών, COPA-COGECA, και τις βελγικές αγροτικές ενώσεις, κατήγγειλε τον αθέμιτο ανταγωνισμό που θα υποστούν οι ευρωπαίοι αγρότες μόλις τεθεί σε ισχύ η συμφωνία της Mercosur.
«Δεν μπορούμε να βρούμε σε αυτή τη συμφωνία κανένα όφελος για τους αγρότες», δήλωσε στο Euronews ο πρόεδρος της COGECA Λέναρτ Νίλσον, «θέλουμε αμοιβαιότητα στα πρότυπα παραγωγής στις χώρες της Mercosur και στην Ευρώπη».
Υστερα από 25 χρόνια διαπραγματεύσεων, η συμφωνία Mercosur υπεγράφη στις 6 Δεκεμβρίου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών Mercosur - Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη και Ουρουγουάη. Θα δημιουργήσει μια ζώνη ελεύθερων συναλλαγών που θα καλύπτει 780 εκατομμύρια ανθρώπους, με μια κρίσιμη αγορά 280 εκατομμυρίων καταναλωτών στη Λατινική Αμερική για τις ευρωπαϊκές εταιρείες, 30.000 από τις οποίες δραστηριοποιούνται ήδη στην περιοχή. Οι τελωνειακοί δασμοί, που σήμερα κυμαίνονται μεταξύ 10% και 35%, θα εξαφανιστούν σταδιακά για τα περισσότερα προϊόντα, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει έκρηξη των ευρωπαϊκών εξαγωγών στους τομείς του κρασιού, των αλκοολούχων ποτών και των γαλακτοκομικών προϊόντων.
Οι γεωργικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες βρίσκονταν πάντα στο επίκεντρο των προβληματισμών, δεδομένου ότι μια ομάδα χωρών με επικεφαλής τη Γαλλία αντιτάχθηκε στην πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε με τις χώρες της Mercosur το 2019. Τι έχει αλλάξει από τότε; «Ακούσαμε προσεκτικά τις ανησυχίες στις εκλογικές μας περιφέρειες», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας την Παρασκευή. Ένα από τα βασικά στοιχεία της νέας συμφωνίας, που επεδείχθη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφορά τα περιβαλλοντικά πρότυπα.
Όπως ζητούσαν εδώ και καιρό η Γαλλία και οι περιβαλλοντολόγοι, η διεθνής συνθήκη που υπογράφηκε το 2016 κατά τη διάρκεια της COP του Παρισιού, έγινε "βασικό στοιχείο" της συμφωνίας της Mercosur. Αυτό σημαίνει ότι εάν αυτά τα περιβαλλοντικά πρότυπα δεν τηρούνται από το ένα ή το άλλο μέρος, η συμφωνία μπορεί να ανασταλεί εν μέρει ή πλήρως. «Αυτή είναι μόλις η τρίτη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου που περιλαμβάνει μια τέτοια ρήτρα, μετά από εκείνες με τη Νέα Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο», πρόσθεσε ο ίδιος αξιωματούχος.
Μια άλλη μεγάλη αλλαγή είναι η νομικά δεσμευτική δέσμευση των χωρών της Mercosur να σταματήσουν την παράνομη αποψίλωση των δασών έως το 2030. Πρόκειται για μια πρώτη φορά για εμπορική συμφωνία. Η αποψίλωση των δασών ήταν στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων τα τελευταία χρόνια. Το θέμα είχε μπλοκάρει τις συζητήσεις όταν ο Ζαΐρ Μπολσονάρου ήταν επικεφαλής της Βραζιλίας μεταξύ 2019 και 2022, αλλά τελικά βρήκε το δρόμο του στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Από το 2025, "θα επιτρέπεται η είσοδος στην αγορά της ΕΕ μόνο σε προϊόντα "απαλλαγμένα από την αποψίλωση των δασών", συμπεριλαμβανομένης της σόγιας, του βοείου κρέατος, του φοινικέλαιου, της ξυλείας, του κακάο και του καφέ", ανέφερε λεπτομερώς άλλος ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής. Η δέσμευση της Mercosur περιλαμβάνει επίσης τον σεβασμό των κανόνων σχετικά με την αποψίλωση των δασών που υιοθετούνται επί του παρόντος σε επίπεδο ΕΕ.
Στον γεωργικό τομέα, δεν έχουν αλλάξει πολλά από το 2019. Η Επιτροπή είχε ήδη διαπραγματευτεί ποσοστώσεις για την εισαγωγή με χαμηλότερους δασμούς ευαίσθητων προϊόντων όπως το βόειο κρέας, τα πουλερικά και η ζάχαρη. Θα εισαχθούν σταδιακά εντός της επταετίας που ακολουθεί την επικύρωση της συμφωνίας. Η μεγάλη είδηση είναι η απόφαση της Επιτροπής να δημιουργήσει ένα αποθεματικό ύψους 1 δισ. ευρώ, «στην απίθανη περίπτωση που ο ευρωπαϊκός γεωργικός τομέας υποστεί αρνητικές επιπτώσεις» δήλωσε ο ίδιος αξιωματούχος, προσθέτοντας: «Είναι η ασφαλιστική μας πολιτική για τους αγρότες και τις αγροτικές περιοχές».
Η αυτοκινητοβιομηχανία αποτέλεσε επίσης κρίσιμο θέμα στις διαπραγματεύσεις και για τις δύο πλευρές του Ατλαντικού, καθώς οι Ευρωπαίοι, που πλήττονται από τον κινεζικό ανταγωνισμό, αναζητούν νέες αγορές. Για να προστατεύσουν τη βιομηχανία τους, οι χώρες της Mercosur πέτυχαν μεγαλύτερη περίοδο πριν από την πλήρη κατάργηση των δασμών στα ηλεκτρικά και υβριδικά αυτοκίνητα. Αντί των 15 ετών που προέβλεπε η συμφωνία του 2019, οι δασμοί θα κατασταλούν 18 χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της συμφωνίας. Ωστόσο, οι δασμοί θα μειωθούν αυτόματα από 35 σε 25% για τις ευρωπαϊκές εξαγωγές αυτοκινήτων.
Τι θα επακολουθήσει; Η πολιτική συμφωνία στην οποία κατέληξαν η Επιτροπή και οι χώρες της Mercosur είναι "απλώς ένα πρώτο στάδιο πριν από μια μακρά διαδικασία", δήλωσε την Παρασκευή εκπρόσωπος της Επιτροπής. Πράγματι, αφού μεταφραστεί, η συμφωνία θα υποβληθεί στο Συμβούλιο, η έγκριση του οποίου απαιτείται για την υπογραφή της. Εκεί θα δοθεί η μάχη τους επόμενους μήνες.
«Η Επιτροπή ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις της με τη Mercosur, κάτι που αποτελεί αρμοδιότητά της, αλλά η συμφωνία δεν έχει υπογραφεί ούτε επικυρωθεί. Επομένως, αυτό δεν είναι το τέλος της ιστορίας», προειδοποίησε το Ελιζέ το βράδυ της Παρασκευής. Η Γαλλία, ο κύριος αντίπαλος της συμφωνίας, προσπαθεί να δημιουργήσει μια μειοψηφία αποκλεισμού κατά της συμφωνίας.
Η Πολωνία έχει ήδη εκφράσει την αντίθεσή της. Η ψήφος της Ιρλανδίας, της Ολλανδίας και της Αυστρίας παραμένει αβέβαιη. Αλλά για τη Γαλλία, ο βασικός σύμμαχος θα είναι η Ιταλία, καθώς η μειοψηφία αποκλεισμού απαιτεί τέσσερα κράτη μέλη που αντιπροσωπεύουν το 35% του πληθυσμού της Ευρώπης. Μέχρι στιγμής, η Ιταλία έχει ταχθεί υπέρ της συμφωνίας, υπό την προϋπόθεση ότι θα περιλαμβάνει εγγυήσεις για τους αγρότες της. «Η Ιταλία θα στηρίξει τη συμφωνία», προέβλεψε αξιωματούχος του Κοινοβουλίου, «οι προμηθευτές εξοπλισμού αυτοκινήτων της Λομβαρδίας εξαρτώνται από την πανίσχυρη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, το συμφέρον της οποίας είναι να εξάγει αυτοκίνητα στη Λατινική Αμερική».
Οι ευρωβουλευτές βρίσκονται επίσης ήδη επί ποδός. Καθώς μόλις υπογραφεί από το Συμβούλιο, η συμφωνία θα φτάσει στο Κοινοβούλιο, το οποίο πρέπει να δώσει τη συγκατάθεσή του για τη σύναψή της. Η έγκριση των ευρωβουλευτών δεν είναι εγγυημένη. Η θέση του Fratelli d'Italia, του κόμματος της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, θα εξεταστεί και εκεί.