Ο πολυτροχιακός δορυφόρος, με την ονομασία IRIS², έχει προγραμματιστεί να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το 2030.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε τη Δευτέρα στο σχέδιό της να εκτοξεύσει έναν πολυτροχιακό αστερισμό δορυφόρων για την ενίσχυση των συστημάτων ασφαλούς επικοινωνίας της, ιδίως για την ασφάλεια και την άμυνα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε 12ετείς συμβάσεις παραχώρησης για το σύστημα IRIS² (Infrastructure for Resilience, Interconnectivity and Security by Satellite) με μια κοινοπραξία εταιρειών που αποτελείται από τις SES SA, Eutelsat SA και Hispasat S.A.
Το έργο, αξίας 11 δισεκατομμυρίων ευρώ, θα περιλαμβάνει κάτι λιγότερο από 290 δορυφόρους που θα αρχίσουν να εκτοξεύονται το 2029.
Στόχος είναι η παροχή ασφαλών υπηρεσιών συνδεσιμότητας για τα κράτη μέλη της ΕΕ και τις κυβερνητικές αρχές, καθώς και ευρυζωνικών συνδέσεων υψηλής ταχύτητας για τις ιδιωτικές εταιρείες και τους ευρωπαίους πολίτες, συμπεριλαμβανομένης της κάλυψης σε ζώνες που στερούνται συνδεσιμότητας.
Ο Andrius Kubilius, ο νεοδιορισθείς Επίτροπος Άμυνας και Διαστήματος του μπλοκ, χαρακτήρισε το IRIS² ως "αλλαγή παραδείγματος για την Ευρώπη".
"Για πρώτη φορά, το διαστημικό μας πρόγραμμα θα συμβάλει ρητά στις αμυντικές ανάγκες των κρατών μελών μας", δήλωσε κατά τη διάρκεια της υπογραφής στις Βρυξέλλες. "Σε περιόδους κρίσης, δεν έχουμε την πολυτέλεια να είμαστε υπερβολικά εξαρτημένοι από χώρες ή εταιρείες εκτός της ΕΕ".
"Βρισκόμαστε υπό απειλή, οι επικοινωνίες συνδεσιμότητάς μας απειλούνται", συνέχισε, αναφέροντας επιθέσεις σε υποβρύχια καλώδια και την παρεμβολή της Ρωσίας στα συστήματα πλοήγησης στη Βαλτική Θάλασσα. "Το IRIS² θα μας δώσει τη δυνατότητα να συνδεθούμε ακόμη και σε ένα εχθρικό περιβάλλον".
Η υπογραφή της σύμβασης, που προετοιμαζόταν περίπου ενάμιση χρόνο, αποτελεί "καθοριστική στιγμή στο ταξίδι μας προς μια ισχυρότερη, πιο συνδεδεμένη και ασφαλή Ευρώπη", δήλωσε ο Josef Aschbacher, γενικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).
Ο νέος αστερισμός, πρόσθεσε, "θα αυξήσει την ανθεκτικότητα και την αυτονομία της Ένωσης και των κρατών της, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει τις ικανότητες δορυφορικής επικοινωνίας τους και θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής διαστημικής βιομηχανίας - όλα αυτά προς όφελος τελικά της Ευρώπης και των πολιτών της".
Έξι δισεκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ - αν και μόνο 2 δισεκατομμύρια ευρώ προορίζονται επί του παρόντος γι' αυτό στον τρέχοντα πολυετή προϋπολογισμό του μπλοκ που λήγει το 2027 - ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) θα διαθέσει 0,55 δισεκατομμύρια ευρώ και οι ιδιωτικές επενδύσεις θα συμβάλουν με 4,1 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η φάση του σχεδιασμού αναμένεται να διαρκέσει ένα χρόνο, για να ακολουθήσει η φάση ανάπτυξης και επικύρωσης που θα διαρκέσει έως το 2028. Η ανάπτυξη θα ξεκινήσει το 2029 με έως και 13 εκτοξεύσεις Ariane 6, ενώ η παροχή υπηρεσιών έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει το 2030.
Πέντε κράτη μέλη - Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ελλάδα και Ισπανία - θα αρχίσουν ωστόσο να συγκεντρώνουν την επιπλέον δορυφορική τους χωρητικότητα από το 2025 σε ένα πρόγραμμα που θα ονομάζεται GovSatcom, ενώ οι υπηρεσίες θα παρέχονται σταδιακά από το τέλος του 2027.
Αξιωματούχος της ΕΕ, που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε πριν από την υπογραφή ότι η βασική προστιθέμενη αξία του συστήματος θα είναι το πολυτροχιακό στοιχείο. Περίπου 18 δορυφόροι θα εκτοξευθούν σε μέση τροχιά (σε απόσταση περίπου 8.000 χιλιομέτρων), ο κύριος όγκος αυτών, 264, θα τεθεί σε τροχιά περίπου 1.200 χιλιομέτρων, ενώ άλλοι 10 θα βρίσκονται σε απόσταση μεταξύ 450 και 750 χιλιομέτρων από τη Γη.
Αυτή η πολυεπίπεδη προσέγγιση είναι ισοδύναμη σε απόδοση με 1.000 δορυφόρους που εργάζονται μαζί σε παρόμοιο επίπεδο τροχιάς, πρόσθεσε ο αξιωματούχος. Και το κρίσιμο είναι ότι θα καλύπτει ολόκληρο τον κόσμο και θα επιτρέπει στους δορυφόρους να επικοινωνούν μεταξύ τους και να επαναπατρίζουν όλα τα δεδομένα στην Ευρώπη μέσω τριών επίγειων κέντρων στο Λουξεμβούργο, τη Γαλλία και την Ιταλία.
Οι τρίτες χώρες μπορούν να συμμετέχουν με δύο τρόπους: ως πελάτες επί πληρωμή για ορισμένες υπηρεσίες ή ως πλήρη μέλη. Η τελευταία απαιτεί έγκριση από το Συμβούλιο της ΕΕ και οικονομική συνεισφορά, αλλά θα επιτρέπει πλήρη πρόσβαση στις διάφορες υπηρεσίες.
"Έχουμε ήδη το Συμβούλιο που ενέκρινε τις απαλλαγές για τη Νορβηγία και την Ισλανδία", δήλωσε ο αξιωματούχος της ΕΕ. "Υποθέτω ότι θα ακολουθήσουν πολλές ακόμη".
Ορισμένες από τις χώρες που έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον να πληρώσουν για ορισμένες εμπορικές υπηρεσίες είναι η Ιαπωνία, η Δημοκρατία της Κορέας και η Αυστραλία. Αρκετές αφρικανικές χώρες αναμένεται επίσης να συνδεθούν με κάποια μορφή με το πρόγραμμα.