Η Σλοβενία ζήτησε από τις Βρυξέλλες να παρέμβουν αφού οι ΗΠΑ στοχοποίησαν έναν από τους υπηκόους της, την δικαστή Beti Hohler, στο πλαίσιο των νέων κυρώσεων κατά του ΔΠΔ.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποδοκίμασε έντονα τις Ηνωμένες Πολιτείες για την επιβολή κυρώσεων σε τέσσερις δικαστές του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), μεταξύ των οποίων και μία πολίτης του μπλοκ, η Beti Hohler από τη Σλοβενία, βαθαίνοντας περαιτέρω το χάσμα μεταξύ των υπερατλαντικών συμμάχων.
Οι κυρώσεις, οι οποίες στρέφονται επίσης κατά υπηκόων από το Μπενίν, την Ουγκάντα και το Περού, ανακοινώθηκαν την Πέμπτη από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος δήλωσε ότι η απόφαση βασίζεται στις "αβάσιμες και πολιτικοποιημένες" έρευνες του δικαστηρίου για εγκλήματα πολέμου που φέρονται να διέπραξαν οι αμερικανικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν και το Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.
Η δεύτερη έρευνα οδήγησε σε εντάλματα σύλληψης του πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπενιαμίν Ναταγιάνου και του πρώην υπουργού Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ. Ο δικαστής Hohler αποφάσισε υπέρ των ενταλμάτων.
Ως αποτέλεσμα των μέτρων, οι τέσσερις δικαστές δεν θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στην περιουσία και τα περιουσιακά τους στοιχεία σε αμερικανικό έδαφος και θα τους απαγορευτεί η πραγματοποίηση συναλλαγών με αμερικανικές οντότητες. Οι απαγορεύσεις κινδυνεύουν να εμποδίσουν την ικανότητα των δικαστών να εκτελούν την καθημερινή τους εργασία.
"Καλούμε τους συμμάχους μας να σταθούν στο πλευρό μας ενάντια σε αυτή την επαίσχυντη επίθεση", δήλωσε ο Ρούμπιο.
Η έκκληση του Ρούμπιο συνάντησε την αντίθετη αντίδραση: εμφατική υποστήριξη του δικαστηρίου της Χάγης και σθεναρή απόρριψη των κυρώσεων.
"Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο θέτει τους δράστες των σοβαρότερων εγκλημάτων στον κόσμο προ των ευθυνών τους & δίνει φωνή στα θύματα. Πρέπει να είναι ελεύθερο να ενεργεί χωρίς πιέσεις", δήλωσε η Ursula von der Leyen, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
"Θα είμαστε πάντα υπέρ της παγκόσμιας δικαιοσύνης & του σεβασμού του διεθνούς δικαίου".
Ο António Costa, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, εξέφρασε παρόμοιο μήνυμα.
"Η ΕΕ υποστηρίζει σθεναρά το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, έναν ακρογωνιαίο λίθο της διεθνούς δικαιοσύνης", έγραψε ο Κόστα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το ΔΠΔ "δεν στέκεται ενάντια στα έθνη - στέκεται ενάντια στην ατιμωρησία. Πρέπει να προστατεύσουμε την ανεξαρτησία και την ακεραιότητά του. Το κράτος δικαίου πρέπει να υπερισχύει του κράτους εξουσίας".
Η Ολλανδία, η οποία λειτουργεί ως χώρα υποδοχής του ΔΠΔ, εξέφρασε επίσης την έντονη καταδίκη της, τονίζοντας ότι το έργο του δικαστηρίου πρέπει να παραμείνει "όσο το δυνατόν πιο ανεμπόδιστο".
"Η Ολλανδία αποδοκιμάζει τις νέες κυρώσεις κατά αξιωματούχων του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου", δήλωσε ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Κάσπαρ Βέλντκαμπ.
"Τα ανεξάρτητα διεθνή δικαστήρια πρέπει να μπορούν να εκτελούν το έργο τους χωρίς εμπόδια. Στεκόμαστε σταθερά στο πλευρό του Δικαστηρίου".
Εξωεδαφικές επιπτώσεις
Απορρίπτοντας τις εξωτερικές "πιέσεις στα δικαστικά θεσμικά όργανα", η σλοβενική κυβέρνηση δήλωσε ότι θα παράσχει στη δικαστή Beti Hohler "κάθε αναγκαία υποστήριξη για την εκτέλεση της εντολής της στην παρούσα κατάσταση".
Η χώρα κάλεσε τις Βρυξέλλες να ενεργοποιήσουν αμέσως το λεγόμενο καταστατικό αποκλεισμού, έναν κανονισμό δεκαετιών που αποσκοπεί στην προστασία ατόμων και εταιρειών της ΕΕ από την εξωεδαφική εφαρμογή κυρώσεων από χώρες εκτός ΕΕ.
Ο νόμος εισήχθη ως αντίδραση στις κυρώσεις που επέβαλε η Ουάσινγκτον το 1996 κατά της Κούβας, του Ιράν και της Λιβύης, οι οποίες είχαν αλυσιδωτές επιπτώσεις στους ευρωπαϊκούς φορείς που δραστηριοποιούνταν σε νόμιμες εμπορικές συναλλαγές με τις τρεις χώρες, ιδίως με την Κούβα.
Ο νόμος περί μπλοκαρίσματος επανήλθε στο προσκήνιο το 2018, όταν η πρώτη κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ αποσύρθηκε από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, επανέφερε κυρώσεις που είχαν προηγουμένως αρθεί και απείλησε να τιμωρήσει εταιρείες που δραστηριοποιούνται με την Τεχεράνη, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους θέση ή την ιδιοκτησία τους.
Παρόλο που οι Βρυξέλλες προσπάθησαν να μετριάσουν τον επιζήμιο αντίκτυπο αυτών των δευτερογενών κυρώσεων, πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες διέκοψαν οικειοθελώς τις σχέσεις τους με το Ιράν από φόβο μήπως χάσουν την πρόσβαση στην εξαιρετικά κερδοφόρα, βασισμένη στο δολάριο, αμερικανική αγορά.
Ούτε η von der Leyen ούτε ο Costa μίλησαν για το καταστατικό στις απαντήσεις τους.
Σε ανακοίνωσή του, το ΔΠΔ επέμεινε ότι "θα συνεχίσει απτόητο το έργο του, σε αυστηρή συμφωνία με το καταστατικό της Ρώμης και τις αρχές της δικαιοσύνης και της δέουσας διαδικασίας".
"Η στοχοποίηση όσων εργάζονται για τη λογοδοσία δεν βοηθάει σε τίποτα τους αμάχους που είναι παγιδευμένοι σε συγκρούσεις. Το μόνο που κάνει είναι να ενθαρρύνει εκείνους που πιστεύουν ότι μπορούν να ενεργούν ατιμώρητοι", ανέφερε.
"Οι κυρώσεις αυτές δεν απευθύνονται μόνο σε καθορισμένα άτομα, αλλά στοχεύουν επίσης όλους εκείνους που υποστηρίζουν το Δικαστήριο, συμπεριλαμβανομένων των υπηκόων και των εταιρικών οντοτήτων των κρατών μελών. Στρέφονται κατά αθώων θυμάτων σε όλες τις καταστάσεις ενώπιον του Δικαστηρίου".
Οι ΗΠΑ, οι οποίες δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στο Καταστατικό της Ρώμης του 1998, έχουν εδώ και καιρό τεταμένες σχέσεις με το ΔΠΔ, αντιμετωπίζοντας με καχυποψία την ικανότητά του να διεξάγει έρευνες σε βάρος υπηκόων του σε όλο τον κόσμο. Το ένταλμα σύλληψης κατά του Νετανιάχου έγινε δεκτό με διακομματική καταδίκη στην Ουάσινγκτον και προκάλεσε νέα επίθεση από την κυβέρνηση Τραμπ.
Νωρίτερα φέτος, η Ουγγαρία αψήφησε ανοιχτά το ΔΠΔ αγνοώντας το ένταλμα και προσκαλώντας τον Νετανιάχου στη Βουδαπέστη. Αργότερα η Ουγγαρία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αποχωρήσει από το Καταστατικό της Ρώμης, αποτελώντας το πρώτο κράτος μέλος που το έκανε.