Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Ινδία θα απέχουν σε μεγάλο βαθμό από τη σύνοδο
Καθώς οι ηγέτες της Ευρώπης συγκεντρώνονται στη COP30 για να συζητήσουν την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών, οι μεγαλύτεροι ρυπαντές του κόσμου δεν θα παρευρεθούν στη ετήσια σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα, που ξεκινά τη Δευτέρα στην βραζιλιάνικη πόλη Μπελέμ.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Ινδία θα απέχουν σε μεγάλο βαθμό από τη σύνοδο, καθώς η παγκόσμια δυναμική για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής υποχωρεί, αφήνοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδόν μόνη στις προσπάθειές της να υποστηρίξει τις αναπτυσσόμενες χώρες που αναζητούν τεχνολογία και χρηματοδοτικούς πόρους για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Για την Ευρώπη, πρόκειται για μια λεπτή ισορροπία, καθώς προσπαθεί να παραμείνει ενεργή και να τηρήσει τις δεσμεύσεις της για το κλίμα, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζει ένα ταχέως μεταβαλλόμενο σύνολο προτεραιοτήτων στο εσωτερικό, καθώς η προσοχή στρέφεται στην αναβάθμιση των αμυντικών δυνατοτήτων. Παράλληλα, οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ινδία επικεντρώνονται στην ενίσχυση των εθνικών βιομηχανικών δυνατοτήτων και της εσωτερικής τους ατζέντας.
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ δεν θα παραστεί στη COP30, αλλά ο Αντιπρόεδρος Ντινγκ Σιουεσιάνγκ θα εκπροσωπήσει το Πεκίνο, ενώ ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρεντρά Μόντι, ανέθεσε την εκπροσώπηση της χώρας στον πρεσβευτή της Βραζιλίας, Ντίνες Μπάτια.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες αγνόησαν πλήρως τη COP30, χωρίς καμία συμμετοχή εκπροσώπων της Ουάσινγκτον. Η απουσία της Ουάσινγκτον ήταν αναμενόμενη μετά την αποχώρηση από τη Συμφωνία του Παρισιού, η οποία συμπληρώνει 10 χρόνια από τη δέσμευση των παγκόσμιων ηγετών να περιορίσουν τη θερμοκρασία κατά 1,5°C σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.
Η Κίνα (29,2%), οι Ηνωμένες Πολιτείες (11,1%) και η Ινδία (8,2%) ευθύνονται για σχεδόν το ήμισυ των παγκόσμιων εκπομπών, σε σύγκριση με μόλις 5,9% από την ΕΕ27, σύμφωνα με δεδομένα του 2024 από το Κοινό Ερευνητικό Κέντρο της ΕΕ.
Πνιγμένοι στις ευθύνες
Οι παγκόσμιοι ηγέτες εργάζονται για την αύξηση της χρηματοδότησης για τις αναπτυσσόμενες χώρες ώστε να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως πλημμύρες, κύματα καύσωνα και προκλήσεις για την επισιτιστική ασφάλεια.
Με τους μεγαλύτερους ρυπαντές να απουσιάζουν, ιδιαίτερα τις ΗΠΑ υπό τον Τραμπ, οι ευρωπαϊκές χώρες θα βρεθούν μόνες στην προσπάθεια συγκέντρωσης των απαραίτητων κεφαλαίων για να διατηρηθεί η παγκόσμια δράση για το κλίμα.
Μόνο το 2024, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της συνέβαλαν με 42,7 δισεκατομμύρια ευρώ σε διεθνή δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Με βάση την COP29 που πραγματοποιήθηκε πέρυσι στο Μπακού, ο Παγκόσμιος Νότος ζητά τουλάχιστον 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια (€1,12 τρισ.) ετησίως από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Πέρυσι, οι πιο ανεπτυγμένες οικονομίες δεσμεύτηκαν να ξεκλειδώσουν 300 δισεκατομμύρια δολάρια (€259 δισ.) ετησίως για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, κάτι που όμως οι αναπτυσσόμενες χώρες θεώρησαν ανεπαρκές.
«Στη COP30, οι αναπτυσσόμενες χώρες απαιτούν περισσότερα από αόριστες υποσχέσεις (...) Το Μπελέμ πρέπει να παρουσιάσει ένα συγκεκριμένο σχέδιο, όπου οι υπεύθυνοι θα πληρώσουν τα περισσότερα», ανέφερε σε δήλωση στο X η δεξαμενή σκέψης Power Shift Africa, που ειδικεύεται στο κλίμα και την ενέργεια.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η COP30 πρέπει να είναι η σύνοδος που θα φέρει αποτελέσματα για τις χώρες ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή. Απευθύνθηκε σε ηγέτες στο Μπελέμ κατά τη διάρκεια εκδήλωσης πριν από τη COP, όπου συμμετείχαν επίσης ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ.
«Παραμένουμε ο μεγαλύτερος πάροχος χρηματοδότησης για το κλίμα στον κόσμο (...) μέσω του Global Gateway θα συνεχίσουμε να κινητοποιούμε επενδύσεις για την καθαρή μετάβαση παγκοσμίως», πρόσθεσε η φον ντερ Λάιεν, αναφερόμενη στην πρωτοβουλία της ΕΕ για επενδύσεις σε πράσινη και κρίσιμη υποδομή εκτός Ευρώπης.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Δράση για το Κλίμα, Βόπκε Χέκστρα, δήλωσε ότι το μπλοκ παραμένει στον σωστό δρόμο, περιορίζοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, και ενθάρρυνε και άλλες χώρες να αντιμετωπίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη.
«Ολόκληρος ο κόσμος πρέπει να ενώσει τις δυνάμεις του για να επιτύχει μηδενικές εκπομπές. Η Ευρώπη ευθύνεται μόλις για το 6% των παγκόσμιων εκπομπών. Καλούμε τους άλλους να κάνουν το δίκαιο μερίδιο τους — ιδιαίτερα εκείνους στον ανεπτυγμένο κόσμο και στις αναπτυσσόμενες χώρες μεσαίου προς υψηλού εισοδήματος», δήλωσε ο Χέκστρα στο Euronews.
Επείγον και σκεπτικισμός για το κλίμα
Η COP30 ξεκινά σε μια περίοδο τόσο επείγοντος όσο και σκεπτικισμού.
Οι επιστήμονες του κλίματος υποστηρίζουν ότι απαιτείται ταχύτερη δράση για να περιοριστεί η υπερθέρμανση κάτω από 1,5°C. Οι επικριτές, ωστόσο, θεωρούν ότι η σύνοδος δεν θα κάνει τη διαφορά ούτε θα φέρει ουσιαστικές αλλαγές στην εφαρμογή των αποφάσεών της.
Ο Αυστριακός Ευρωβουλευτής Ρόμαν Χάιντερ (Πατριώτες για την Ευρώπη) εξέφρασε τη λύπη του για την πορεία της ενεργειακής και κλιματικής μετάβασης της ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι καθιστά την Ευρώπη φτωχότερη, μεταφέροντας θέσεις εργασίας και βιομηχανίες σε χώρες με λιγότερο αυστηρούς κανόνες.
«Οι συνόδοι COP έχουν μετατραπεί σε τίποτα άλλο παρά σε ένα παγκόσμιο ΑΤΜ, σχεδιασμένο να αποσπά δισεκατομμύρια από τους εργαζόμενους φορολογούμενους της Ευρώπης και να τα διοχετεύει σε ατελείωτες χορηγίες για το κλίμα που δεν φέρνουν κανένα αποτέλεσμα», δήλωσε στο Euronews.
«Οι λεγόμενοι ηγέτες μας στις Βρυξέλλες δεσμεύονται σε μια αυτοκαταστροφική πράσινη εκστρατεία, ενώ η Κίνα και η Ινδία γελούν πίσω από κλειστές πόρτες», πρόσθεσε.
Ωστόσο, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις παραμένουν ενωμένες στην υπεράσπιση του κλίματος.
Η Κιάρα Μαρτινέλι, διευθύντρια της ΜΚΟ Climate Action Network Europe, κάλεσε τους ηγέτες της ΕΕ να παρουσιάσουν ένα φιλόδοξο και δίκαιο παγκόσμιο πακέτο αποτελεσμάτων και να «ανακτήσουν την εμπιστοσύνη στη διεθνή συνεργασία», ακόμη και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες μείνουν πίσω.
«Η πολιτική ισχύς της ΕΕ στη COP30 πρέπει να είναι αταλάντευτη και ακούραστη στην προσπάθεια να κλείσουν τα κενά εκπομπών, χρηματοδότησης, δικαιοσύνης και αλληλεγγύης — συνεργαζόμενη με άλλους για να διατηρηθεί ζωντανός ο στόχος του 1,5°C (...) ο πολυμερισμός μπορεί ακόμα να φέρει δικαιοσύνη, σταθερότητα και ασφάλεια σε έναν κόσμο όλο και πιο κατακερματισμένο», δήλωσε η Μαρτινέλι.