Το σχέδιο έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία για το Κίεβο, που δέχεται πίεση από τις ΗΠΑ να επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις για ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία, ενώ παραμένει αβέβαιο το μέλλον της δυτικής χρηματοδότησης
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Κίεβο συμφώνησαν σε ένα σχέδιο δράσης που στοχεύει να επιταχύνει την πορεία της Ουκρανίας προς την ένταξη στην ΕΕ, παρά το μπλοκάρισμα των επίσημων ενταξιακών συνομιλιών από τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν. Οι Βρυξέλλες παρουσιάζουν την κίνηση ως απαραίτητο βήμα για την παροχή μελλοντικών εγγυήσεων ασφαλείας προς την Ουκρανία.
«Βλέπουμε την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ ως τον πολιτικό βραχίονα της ευρωπαϊκής εγγύησης ασφαλείας για την Ουκρανία», δήλωσε η επίτροπος Διεύρυνσης Μάρτα Κος από το άτυπο συμβούλιο υπουργών στη Λβιβ. Όπως είπε, η ενταξιακή διαδικασία θα είναι «κεντρικό στοιχείο για μια βιώσιμη ειρηνευτική συμφωνία».
Το δεκαβάθμιο σχέδιο, το οποίο παρουσιάστηκε σε κοινή δήλωση της Κος και του αναπληρωτή πρωθυπουργού της Ουκρανίας Τάρας Κάτσκα, επιτρέπει στην Κομισιόν να παρακάμψει το πολιτικό βέτο της Βουδαπέστης σχετικά με το επίσημο άνοιγμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων — μια διαδικασία που απαιτεί ομοφωνία από τους 27 ηγέτες.
Η Ουκρανία θα προχωρήσει άτυπα στις αναμενόμενες μεταρρυθμίσεις με τεχνική υποστήριξη από την Κομισιόν, επιτρέποντας στις διαπραγματεύσεις να εξελίσσονται παρά την αντίθεση της ουγγρικής κυβέρνησης.
«Προωθούμε τώρα όλο το τεχνικό έργο, κι αυτό σημαίνει ότι, ακόμη κι αν τυπικά οι διαπραγματεύσεις είναι μπλοκαρισμένες, η Ουκρανία μπορεί να συνεχίσει να προχωρά», δήλωσε η υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Δανίας Μαρί Μπιέρρε. «Δεν μπορεί να υπάρχει μπλοκάρισμα για πάντα — κάποια στιγμή θα αρθεί».
Αξιωματούχος της ΕΕ τόνισε πως είναι κρίσιμο «να μην χαθεί χρόνος» και «να φτάσει η Ουκρανία όσο πιο κοντά γίνεται στη γραμμή τερματισμού» ώστε, όταν υπάρξει πολιτική συναίνεση, η χώρα να είναι ήδη ώριμη για ένταξη.
Η εισβολή της Ρωσίας έχει αναζωογονήσει τη συζήτηση για τη διεύρυνση, με την Ουκρανία και τη Μολδαβία να αποκτούν καθεστώς υποψήφιου μέλους σε σύντομο διάστημα μετά το ξέσπασμα του πολέμου. Ωστόσο, ο Όρμπαν συνεχίζει να αντιτίθεται στο άνοιγμα των διαπραγματεύσεων όσο βρίσκεται σε εξέλιξη η ρωσική επίθεση.
Το σχέδιο παρουσιάστηκε μετά την άτυπη συνάντηση υπουργών της ΕΕ στη Λβιβ, όπου συμμετείχαν εκπρόσωποι όλων των κρατών-μελών πλην της Ουγγαρίας και περιέγραψαν στους Ουκρανούς ομολόγους τους τις μεταρρυθμίσεις που αναμένουν να δουν τον επόμενο χρόνο.
Έμφαση στην καταπολέμηση της διαφθοράς
Τα δέκα σημεία του σχεδίου καθορίζουν τα βήματα που θα χρειαστεί να κάνει το Κίεβο για την ενίσχυση του κράτους δικαίου, την περαιτέρω καταπολέμηση της διαφθοράς και τη θωράκιση της δικαιοσύνης — βασικές προϋποθέσεις για την ενταξιακή διαδικασία.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στον αγώνα κατά της διαφθοράς, ιδίως μετά την απόπειρα της ουκρανικής κυβέρνησης το καλοκαίρι να προωθήσει νομοσχέδιο που θα αποδυνάμωνε την ανεξαρτησία των δύο βασικών αντιδιαφθορικών θεσμών, της NABU και της SAPO, κίνηση που προκάλεσε έντονη αντίδραση από την Κομισιόν.
Στο πρώτο σημείο του σχεδίου, η Ουκρανία δεσμεύεται να «ενισχύσει την ανεξαρτησία» των δύο οργανισμών, να προστατεύσει τη δικαιοδοσία τους από «παρεμβάσεις και καταστρατηγήσεις» και να επεκτείνει τις αρμοδιότητές τους «σε όλες τις θέσεις υψηλού κινδύνου». Παράλληλα, δεσμεύεται να εγκρίνει νέα στρατηγική και πρόγραμμα κατά της διαφθοράς έως το β’ τρίμηνο του επόμενου έτους.
Η Κομισιόν είχε προειδοποιήσει πρόσφατα για οπισθοχώρηση στη μάχη κατά της διαφθοράς, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα για φερόμενο σκάνδαλο μίζας στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, υπόθεση που οδήγησε στην παραίτηση του Άντριι Γερμάκ, πρώην προσωπάρχη του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Το σχέδιο έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία για το Κίεβο, που δέχεται πίεση από τις ΗΠΑ να επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις για ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία, ενώ παραμένει αβέβαιο το μέλλον της δυτικής χρηματοδότησης.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, επικαιροποιημένο ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων, το οποίο παρουσίασε ο Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, προβλέπει την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ έως το 2027.