Οι ταξιδιωτικοί κανόνες άλλαξαν σε όλη την Ευρώπη το 2025: νέα μέτρα ελέγχου στα σύνορα της ΕΕ, αύξηση τουριστικών φόρων και πάταξη κακής συμπεριφοράς.
Ήταν μια χρονιά με πολλές αλλαγές στα ταξίδια στην Ευρώπη, με τους ελέγχους να αυστηροποιούνται σε όλα, από τα σύνορα έως τον μαζικό τουρισμό.
Για να διατηρηθεί η ηρεμία ανάμεσα σε κατοίκους και επισκέπτες, οι προορισμοί έχουν θεσπίσει νέους κανόνες και ρυθμίσεις που επηρεάζουν την προετοιμασία του ταξιδιού, τη συμπεριφορά και τις τιμές. Για όσους εισέρχονται στην ΕΕ, υπάρχουν πλέον επιπλέον έλεγχοι καθώς η Ένωση ψηφιοποιεί τα σύνορά της.
Ακολουθεί μια επισκόπηση μερικών από τις σημαντικότερες τάσεις και αλλαγές στους κανόνες ταξιδιών στην Ευρώπη το 2025.
Η Ευρώπη σφίγγει τους ελέγχους στα σύνορα το 2025
Το Σύστημα Εισόδου/Εξόδου της ΕΕ (EES) επιτέλους τίθεται σε ισχύ
Η ΕΕ έθεσε επιτέλους σε λειτουργία το νέο Σύστημα Εισόδου/Εξόδου (EES) στις 12 Οκτωβρίου. Η σταδιακή εφαρμογή αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τις 10 Απριλίου 2026.
Αντί για σφράγιση διαβατηρίων, οι ταξιδιώτες εκτός ΕΕ που περνούν τα εξωτερικά σύνορα της Σένγκεν θα πρέπει κατά την είσοδο να καταχωρούν ηλεκτρονικά βιομετρικά δεδομένα, όπως στοιχεία διαβατηρίου, δακτυλικά αποτυπώματα και εικόνα προσώπου.
Το σύστημα θα καλύπτει όλα τα κράτη της ΕΕ, εκτός από την Ιρλανδία και την Κύπρο, καθώς και την Ισλανδία, τη Νορβηγία, την Ελβετία και το Λιχτενστάιν.
Στόχος είναι ο εντοπισμός υπερβατών θεώρησης και η καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης με την επαλήθευση της ταυτότητας των ταξιδιωτών, την ενίσχυση των ελέγχων ασφαλείας και την τήρηση μητρώου εισόδων στις βάσεις δεδομένων της ΕΕ.
Οι «παιδικές ασθένειες» του νέου συστήματος προκάλεσαν πολλαπλές καθυστερήσεις στην έναρξη καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025. Συνεχίζουν να δυσχεραίνουν την πρόοδό του, με την προγραμματισμένη έναρξη τον Νοέμβριο στο βρετανικό Λιμάνι του Ντόβερ να έχει ήδη ανασταλεί για τους επιβάτες αυτοκινήτων έως το 2026, ώστε να αποτραπεί το χάος στις μετακινήσεις των Χριστουγέννων.
Καθώς οι χώρες προσπαθούν να ξεπεράσουν αυτή τη δύσκολη αρχή, οι ταξιδιώτες πρέπει να αναμένουν καθυστερήσεις κατά την είσοδο σε ορισμένα κράτη Σένγκεν, αν και μακροπρόθεσμα το νέο σύστημα υπόσχεται να απλοποιήσει τους ελέγχους στα σύνορα της ΕΕ.
Το ETIAS μετατίθεται για το 2026
Το ETIAS - το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης και Άδειας Ταξιδιού - επρόκειτο αρχικά να ξεκινήσει μετά το EES το 2025, αλλά πλέον έχει μετατεθεί για τα τέλη του 2026.
Θα απαιτεί από τουρίστες που εξαιρούνται από βίζα σε ορισμένες χώρες να ολοκληρώνουν διαδικτυακή έγκριση πριν από την είσοδο στη Ζώνη Σένγκεν, με κόστος 20 ευρώ για τους περισσότερους ταξιδιώτες.
Η έγκριση θα τους παρέχει ηλεκτρονική άδεια εισόδου που επιτρέπει παραμονή έως 90 ημέρες μέσα σε διάστημα 180 ημερών. Το ETIAS ισχύει για τρία χρόνια.
Η Ηλεκτρονική Άδεια Ταξιδιού του Ηνωμένου Βασιλείου (ETA) θα είναι υποχρεωτική από το 2026
Η Ηλεκτρονική Άδεια Ταξιδιού (ETA) του Ηνωμένου Βασιλείου ξεκίνησε πιλοτικά τον Οκτώβριο του 2023, αλλά δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί αυστηρά.
Αυτό θα αλλάξει από τον Φεβρουάριο του 2026, όταν οι τουρίστες από 85 χώρες, που σήμερα δεν χρειάζονται βίζα, θα πρέπει να υποβάλλουν αίτηση για ψηφιακή άδεια για σύντομες παραμονές στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η αίτηση κοστίζει επί του παρόντος 16 λίρες (18,20 ευρώ) και ισχύει για δύο χρόνια σε παραμονές έως έξι μηνών.
Άνοδος του κόστους ταξιδιού σε όλη την Ευρώπη το 2025
Το 2025 οι ταξιδιώτες δεν πιέστηκαν μόνο από τα τέλη αδειών και τον πληθωρισμό: οι τουριστικοί φόροι, οι αυστηρότερα μέτρα κατά του Airbnb και άλλα μέτρα για την ανάσχεση του μαζικού τουρισμού έχουν κάνει την εξερεύνηση της Ευρώπης ακριβότερη.
Περιορισμοί στα βραχυχρόνια καταλύματα έχουν ανακοινωθεί σε Παρίσι, Βαρκελώνη και αλλού - κυρίως για την καταπολέμηση των διογκωμένων τιμών ενοικίων για τους ντόπιους που ζουν σε δημοφιλείς τουριστικές πόλεις και κωμοπόλεις.
Αυτό έχει μειώσει τη διαθεσιμότητα φθηνών καταλυμάτων τύπου Airbnb.
Τις τιμές ωθούν ακόμη υψηλότερα οι τουριστικοί φόροι ανά διανυκτέρευση που εισήχθησαν σε χώρες όπως η Ισλανδία, η Ισπανία, η Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο- καθώς και η συνέχιση του τέλους ημερήσιου επισκέπτη στη Βενετία, στην Ιταλία. Αυτά τα μέτρα αποσκοπούν στη χρηματοδότηση της τουριστικής υποδομής και στην αποτροπή της υπερφόρτωσης δημοφιλών προορισμών από επισκέπτες.
Όλα αυτά συνδέονται με μια στροφή προς τον λεγόμενο «ποιοτικό τουρισμό» στην Ευρώπη, με πολλές χώρες να επιδιώκουν να απομακρυνθούν από τον μαζικό, οικονομικό τουρισμό και να προσελκύσουν αντί γι’ αυτό έναν μικρότερο και πιο βιώσιμο αριθμό επισκεπτών υψηλής δαπάνης.
Κάποιοι προορισμοί μετακυλίουν τα αυξημένα λειτουργικά κόστη στους επισκέπτες. Οι λάτρεις των χιονοαθλημάτων έχουν πληγεί ιδιαιτέρως, με τα πάσο για σκι σε Ελβετία, Αυστρία και Ιταλία να έχουν εκτοξευθεί έως και 40% σε ορισμένα θέρετρα σε σχέση με το 2021, εξαιτίας της αύξησης των ενεργειακών λογαριασμών και των τελών συντήρησης.
Η Ευρώπη αυστηροποιεί τα μέτρα απέναντι στους τουρίστες με κακή συμπεριφορά
Ενώ τα μέτρα που αυξάνουν το κόστος έχουν διπλό σκοπό, μειώνοντας τους αριθμούς επισκεπτών και αυξάνοντας τα έσοδα, άλλοι νέοι κανόνες στοχεύουν πιο κατευθείαν στον περιορισμό της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς των τουριστών.
Το Σαν Σεμπαστιάν είναι η πιο πρόσφατη ισπανική πόλη που απαγορεύει το κάπνισμα στις παραλίες της, ενώ η πορτογαλική Αλμπουφέιρα ανακοίνωσε φέτος πρόστιμα για τουρίστες που κυκλοφορούν ημίγυμνοι.
Η πρόσφατη απαγόρευση των πλοίων-πάρτι στο ισπανικό λιμάνι της Πάλμα, στοχεύει επίσης στην αποσυμφόρηση των υποδομών και στην αντιμετώπιση παραπόνων των κατοίκων για τον θόρυβο.
Στη Γαλλία, οι περιορισμοί ξεκινούν πριν καν οι τουρίστες προσγειωθούν. Από τον περασμένο μήνα, οι αεροπορικοί επιβάτες που παραβιάζουν κανόνες ή προκαλούν αναστάτωση στις πτήσεις μπορεί να αντιμετωπίσουν πρόστιμα έως 20.000 ευρώ και ακόμη και απαγορεύσεις επιβίβασης για έως τέσσερα χρόνια.
Δικαιώματα επιβατών το 2025: Τι αλλάζει;
Κυκλοφορούν φήμες για περιορισμό των κερδοσκοπικών πρακτικών των αεροπορικών χαμηλού κόστους. Οι Ευρωπαίοι έχουν δελεαστεί από την ιδέα των χειραποσκευών χωρίς χρέωση και καλύτερης αποζημίωσης για τις ολοένα συχνότερες καθυστερήσεις πτήσεων.
Όμως η έντονη πίεση από τη βιομηχανία των αερομεταφορών θέτει τις αλλαγές σε κίνδυνο. Ένας νόμος της ΕΕ για τη βελτίωση των δικαιωμάτων των αεροπορικών επιβατών βρίσκεται υπό συζήτηση εδώ και 11 χρόνια - αλλά οι αεροπορικές εταιρείες λένε ότι οι αλλαγές θα οδηγήσουν αναπόφευκτα σε αυξήσεις στις τιμές των εισιτηρίων.
Κάποια κράτη μέλη της ΕΕ προσπάθησαν μάλιστα να μειώσουν τα δικαιώματα των επιβατών αυξάνοντας τον κανόνα αποζημίωσης από τις τρεις στις τέσσερις ώρες.
Χωρίς να έχει επιτευχθεί συναίνεση φέτος, οι συνομιλίες διαμεσολάβησης θα συνεχιστούν στις αρχές του 2026.
Μια πρόσφατη απόφαση της αεροπορικής Ryanair να σταματήσει να δέχεται έντυπες κάρτες επιβίβασης έχει επίσης εγείρει ανησυχίες για τα δικαιώματα. Μία χώρα, η Πορτογαλία, έχει προειδοποιήσει ότι τα νέα μέτρα της εταιρείας κινδυνεύουν να μην συμμορφώνονται με τα δικαιώματα των αεροπορικών επιβατών.
Η πορτογαλική αρχή πολιτικής αεροπορίας προειδοποίησε την εταιρεία ότι δεν μπορεί να αρνείται την επιβίβαση σε επιβάτες με έντυπες κάρτες επιβίβασης.