Ευρωπαϊκός δορυφόρος με το όνομα Αίολος θα μετρήσει για πρώτη φορά τους ανέμους από το διάστημα υποσχόμενος να βελτίωσει σημαντικά την πρόβλεψη του καιρού.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΈνας ευρωπαϊκός δορυφόρος που ονομάζεται Αίολος θα μετρήσει για πρώτη φορά τους ανέμους από το διαστημα, υποσχόμενος να βελτιώσει σημαντικά την πρόβλεψη του καιρού.Η εκπομπή Space και ο Τζέρεμι Γουίλκς βρέθηκε στην ακτή της βόρειας Νορβηγίας,στο διαστημικό κέντρο Andøya για να συναντήσει επιστήμονες που εργάζονται σε ένα νέο δορυφόρο με το όνομα Αίολος, ο οποίος μετράει τον άνεμο γύρω από τον πλανήτη μας για πρώτη φορά. Οι ερευνητές ειναι στο στάδιο της επικύρωσης και αξιολόγησης όλων των μετρήσεων που λαμβάνουν από το δορυφόρο σε τροχιά.
Με την εκτόξευση του πυραύλου Vega ξεκινά μια πρωτοποριακή αποστολή για τις καιρικές συνθήκες.
Στα τέλη Αυγούστου του τρέχοντος έτους, ο πολυαναμενόμενος δορυφόρος Αίολος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος εκτοξεύτηκε στο διάστημα, ταξιδεύοντας γρήγορα και χαμηλά, μόλις 320 χιλιόμετρα πάνω από τα κεφάλια μας.
Όπως αναφέρει η Αν Γκρέτε Στράουμε, ερευνήτρια της αποστολής Αίολος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος;« Ο Αίολος είναι σε τροχιά γύρω από Γη τώρα που μιλάμε. Μετακινείται από τον βόρειο στον νότιο πόλο και ξανά πίσω, σε κάτι που ονομάζεται πολική τροχιά. Και καθώς κινείται γύρω από τη Γη με αυτό τον τρόπο, η Γη περιστρέφεται κάτω από αυτο και έτσι ο Αίολος κάνει μετρήσεις σε όλο τον πλανήτη 16 φορές την ημέρα».
Ο Αίολος χρησιμοποιεί ένα σύστημα λέιζερ που ονομάζεται Lidar για να μετρήσει την ταχύτητα του ανέμου ανάλογα με τη φορά του όσο βρίσκεται σε τροχιά.
Καμία διαστημική αποστολή δεν το έχει κάνει αυτό.
Ωστόσο, καμία διαστημική αποστολή δεν μπορεί να λειτουργήσει μεμονωμένα, και εδώ στη Νορβηγία η επιστημονική ομάδα ανέλαβε δράση.
Το διαστημικό κέντρο Andøya είναι ένα παρατηρητήριο αφιερωμένο στην ατμόσφαιρα με πολλά όργανα 300 χιλιομέτρα μέσα στον Αρκτικό Κύκλο.
Τα δεδομένα που συλλέγονται εδώ θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση και επικύρωση των μετρήσεων του αέρα από το διάστημα.
Είναι ένα μοναδικό μέρος.
«Αν κοιτάξετε την τοποθεσία μας, με αυτό το παρατηρητήριο στις 69 μοίρες βόρεια, δεν υπάρχουν παρατηρητήρια ικανά να κάνουν μετρήσεις μαζί με τον Αίολο. Έτσι αυτός είναι ο μοναδικός σταθμός που πραγματοποιεί μετρήσεις με το λέηζερ Lidar σχετικά με την ταχύτητα και την κατεύθυνση του ανέμου σε αυτό το γεωγραφικό πλάτος στο βόρειο ημισφαίριο», λέει ο Μάικλ Γκάουσα, διευθυντής του διαστημικού κέντρου Αντόγια.
Αυτά τα δύο τηλεσκόπια από το Ινστιτούτο Ατμοσφαιρικής Φυσικής του Liebniz λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο με το δορυφόρο Αίολο, χρησιμοποιώντας λέιζερ για να παρατηρήσουν τον άνεμο.
Αυτό σημαίνει ότι η επικεφαλής της έρευνας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος Αν Γκρέτε Στράουμε μπορεί να βασιστεί σε αυτά και σε μετρήσεις από άλλους επίγειους σταθμούς για να κάνει συγκρίσεις καθόλη τη διάρκεια της αποστολής του Αίολου.
« Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ή να ελέγξουμε ότι οι δορυφορικές μετρήσεις που κάνουμε είναι σωστές για όλους τους τύπους καιρικών συνθηκών, είτε πρόκειται για καταιγίδες, είτε για καλές καιρικές συνθήκες. Πρέπει να έχουμε τη σύγκριση με αυτές τις καλές ποιοτικές μετρήσεις εδάφους για όλους τους τύπους καιρικών συνθηκών και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να μην μετράμε μία φορά και να συγκρίνουμε, αλλά να μετράμε συνεχώς και καθόλη της διάσρκεια της αποστολής».
Άλλα είδη δεδομένων χρησιμοποιούνται επίσης για να μετρηθεί η ακρίβεια των οργάνων του Αιόλου, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων από τα μετεωρολογικά μπαλόνια**.**
Εδώ η ομάδα εκτοξεύει μπαλόνια δύο φορές την ημέρα. Συγκεντρώνουν ακριβείς τοπικές μετρήσεις της ταχύτητας του ανέμου, της θερμοκρασίας και της υγρασίας .
Αυτές οι παράμετροι αποτελούν τη βάση οποιασδήποτε πρόβλεψης καιρού.
Σύμφωνα με την Ιγκριντ Χάνσεν,μηχανικό του διαστημικού κέντρου ερευνών Αντόγια:«Με αυτόν τον τρόπο λαμβάνουμε επί τόπου μετρήσεις του αέρα, το οποίο είναι πολύ σημαντικό στην αξιολόγηση και επικύρωση των μετρήσεων από τον δορυφόρο. Έτσι μπορούμε να γνωρίζουμε ότι μετράμε περίπου στην ίδια περιοχή. Φυσικά το μπαλόνι θα παρασυρθεί από τον άνεμο, αλλά θα γνωρίζουμε ότι έχουμε την ίδια γενική κάλυψη και μπορούμε να συγκρίνουμε τις μετρήσεις από το δορυφόρο και το μπαλόνι».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Αίολος δεν είναι μόνος του - άλλοι δορυφόροι καιρού παρατηρούν τη θερμοκρασία και την υγρασία και το κάνουν για δεκαετίες.
Ωστόσο, δεν υπάρχει παγκόσμιο σύστημα μέτρησης του αέρα γύρω από τον πλανήτη μας.
Μπορούμε να εκτιμήσουμε τον άνεμο από τα σύννεφα και την επιφάνεια της θάλασσας, αλλά όχι από τον αέρα που κινείται στην ατμόσφαιρα.
Ο άνεμος είναι το κομμάτι του παζλ που λείπει από τον καιρό, όπως ο Λαρς Ισακσεν , από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για Μεσοπρόθεσμες Μετεωρολογικές Προγνώσεις, ( ECMWF) εξηγεί:
«Μερικά από τα μεγαλύτερα σφάλματα πρόβλεψης που είχαμε τα τελευταία 5 χρόνια συνδέονται με την έλλειψη κατανόησης των ανέμων στους Τροπικούς. Δεν υπήρχε καμιά πληροφορία σχετικά με τον άνεμο πάνω από τους ωκεανούς, τον νότιο Ειρηνικό, καμία πληροφορία . Ακόμη και στον Ατλαντικό έιχαμε πολύ λίγες πληροφορίες για τον άνεμο».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΌλα τα νέα δεδομένα από τον Αίολο θα περάσουν από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για Μεσοπρόθεσμες Μετεωρολογικές Προγνώσεις για να τα επεξεργαστούν και να διορθωθούν από άλλα δεδομένα καιρού πριν δοθούν στους μετεωρολόγους. Ωστόσο, αυτή η αποστολή του ΕΟΔ είναι επισήμως μία δοκιμασία.
« Κανείς δεν ξέρει αν θα λειτουργήσει. Και έπειτα, εάν δουλέψει καλά, θα το βάλουμε στα μοντέλα πρόγνωσης του καιρού για να βελτιώσουμε την κατανόησή μας για την «αρχική κατάσταση» - δηλαδή πως είναι ο καιρός σήμερα, ο οποίος είναι σημαντικός για την πρόβλεψη . Όλα εξαρτώνται από το πως είναι ο καιρός σήμερα. Στη συνέχεια ενσωματώνουμε ένα σύνθετο μαθηματικό μοντέλο στο χρόνο και αυτό μας δίνει την πρόγνωση καιρού για τις επόμενες μέρες ».
Ο Aίολος μπορεί να μετρήσει την ταχύτητα και την κατεύθυνση του ανέμου από την επιφάνεια της Γης έως 30 χιλιόμετρα σε υψόμετρο. Μέχρι στιγμής, το ευαίσθητο λέιζερ φαίνεται να λειτουργεί όπως είχε προβλεφθεί.
«Μόλις μερικές εβδομάδες μετά την εκτόξευση στο διάστημα και έχουμε αρχίσει να ελέγχουμε τον δορυφόρο και το όργανο, το έχουμε ενεργοποιήσει, αρχίζουμε ήδη να παίρνουμε δεδομένα που μοιάζουν με τα δεδομένα που θα έχουμε στο τελικό στάδιο και αυτό είναι πραγματικά συναρπαστικό»,λέεει η Αν Γκρέτε Στράουμε.
Κοιτάζοντας μπροστά, αφού συγκεντρώσουν δεδομένα επί πολλά χρόνια, οι επιστήμονες ελπίζουν να χρησιμοποιήσουν τον Αίολο για να αναλύσουν μακροπρόθεσμες τάσεις και μοντέλα κλίματος.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα, όπως είναι τώρα, η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ του ισημερινού και των πόλων γίνεται όλο και μικρότερη και με αυτό αλλάζει ο τρόπο που ο άνεμος κινείται στην ατμόσφαιρα για να μεταφέρει την ενέργεια. Κατανοώντας καλά το μηχανισμό, θα είμαστε σε θέση να ξέρουμε λεπτομερώς πώς ο καιρός θα αλλάξει και σε ένα μελλοντικό κλίμα ».
Εάν η αποστολή στεφθεί από επιτυχία , τότε θα μπορούσαν να δρομολογηθούν και άλλες αποστολές του Αιόλου για να τροφοδοτήσουν τις μελλοντικές προβλέψεις καιρού με δεδομένα του ανέμου και να κατανοήσουν την αλλαγή του κλίματος.