Δέκα νέοι εφευρέτες τιμήθηκαν στο Ρέικιαβικ για τεχνολογίες που προωθούν τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, με κορυφαίες διακρίσεις που απονεμήθηκαν για καινοτομίες στην ανακύκλωση σπάνιων γαιών, τη συντήρηση τροφίμων και τη δέσμευση άνθρακα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Σε μια τελετή που μεταδόθηκε ζωντανά από το Ρέικιαβικ της Ισλανδίας, το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (ΕΓΔΕ) ανακοίνωσε την Τετάρτη τους νικητές των ειδικών βραβείων του Βραβείου Νέων Εφευρετών 2025, τιμώντας μια νέα γενιά καινοτόμων, οι τεχνολογίες των οποίων προωθούν άμεσα τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (ΣΒΑ των ΗΕ). Με οικοδεσπότες τον παρουσιαστή νεανικών τηλεοπτικών εκπομπών Benedikt Weber και τη 13χρονη Capucine Auffret, η εκδήλωση αποτέλεσε σημείο καμπής για το βραβείο, καθώς έλαβε χώρα για πρώτη φορά ως αυτόνομη τελετή, ενώ την παρακολούθησαν τηλεθεατές από όλο τον κόσμο.
Χάσατε την τελετή; Παρακολουθήστε ολόκληρη τη μαγνητοσκόπηση του Βραβείου Νέων Εφευρετών 2025 στο παραπάνω πρόγραμμα αναπαραγωγής βίντεο.
Οι φετινοί επιλεχθέντες καινοτόμοι, που ονομάστηκαν «Διαμορφωτές του Αύριο», επιλέχθηκαν από περισσότερους από 450 αιτούντες από όλο τον κόσμο, που όλοι είναι ηλικίας 30 ετών και κάτω. Ενώ και οι δέκα έλαβαν αναγνώριση για τις πρωτοποριακές εφευρέσεις τους, τρεις έλαβαν τα ειδικά βραβεία «Χτίστες του Κόσμου», «Θεραπευτές της Κοινότητας» και «Φύλακες της Φύσης», ενώ ένας επιλέχθηκε ως «Επιλογή του Κοινού» μέσω διαδικτυακής ψηφοφορίας.
Marie Perrin: χτίζοντας ένα καθαρότερο μέλλον από φθορίζοντα απόβλητα
Για τη Γαλλοαμερικανίδα χημικό Marie Perrin, η κατάκτηση του βραβείου «Χτίστες του Κόσμου» ήταν ταυτόχρονα τιμή και αναγνώριση της πολυετούς δύσκολης δουλειάς της. Η καινοτομία της, μια νέα διαδικασία για την ανάκτηση του στοιχείου σπάνιων γαιών ευρώπιου από απορριφθέντες λαμπτήρες φθορισμού, εξαλείφει την περιβαλλοντική ζημία που συνήθως προκαλείται από την παραδοσιακή εξόρυξη. Η μέθοδος, που αναπτύχθηκε στο ETH Zürich, αποφεύγει την παραγωγή τοξικών αποβλήτων και προσφέρει μια επεκτάσιμη, καθαρότερη εναλλακτική λύση αντί της εξαγωγής κρίσιμων στοιχείων που χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρονικά και στην πράσινη ενέργεια.
Η Perrin περιέγραψε το βραβείο ως «εξαιρετική αναγνώριση» και παραδέχτηκε ότι ήταν «εξαιρετικά ευγνώμων για όλους όσους πίστεψαν σε αυτήν την τεχνολογία».
Η Perrin ελπίζει ότι η κατάκτηση του βραβείου «Χτίστες του Κόσμου» θα λειτουργήσει ως καταλύτης: «Χάρη στο ΕΓΔΕ, είχαμε μεγάλη προβολή και νομίζω ότι αυτό βοηθάει πολύ στο να αποκτήσουμε τις βιομηχανικές επαφές που χρειαζόμαστε για να αναπτύξουμε τη διαδικασία, οπότε ελπίζω ότι αυτό θα συνεχιστεί».
Sandra Namboozo και Samuel Muyita: μια επεκτάσιμη λύση για την παγκόσμια σπατάλη τροφίμων
Για τους επιχειρηματίες από την Ουγκάντα Sandra Namboozo και Samuel Muyita, η κατάκτηση του βραβείου «Θεραπευτές της Κοινότητας» αποτέλεσε μια ισχυρή επιβεβαίωση της θεμελιώδους αποστολής τους να μειώσουν την αλλοίωση των τροφίμων. Βασιζόμενοι στο προσωπικό τους υπόβαθρο σε αγροτικές κοινότητες, οι δυο τους ανέπτυξαν ένα βιοδιασπώμενο σακουλάκι φτιαγμένο από φυτικές ενώσεις το οποίο επιβραδύνει την ωρίμανση των φρούτων, παρατείνοντας τη διάρκεια ζωής τους έως και 30 ημέρες.
Ο Muyita περιέγραψε την αναγνώριση ως σεμνή, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς το πώς ξεκίνησε το ταξίδι τους: «Αυτό που ξεκίνησε σε μια μικρή αγροτική πόλη έγινε ένα παγκόσμιο προϊόν», δήλωσε στο Euronews. Τα σακουλάκια τους συμβάλλουν σε πολλούς ΣΒΑ βελτιώνοντας την ασφάλεια των τροφίμων, αυξάνοντας το εισόδημα των αγροτών και μετριάζοντας τις κλιματικές επιπτώσεις. «Αυτό το βραβείο μάς δίνει την προβολή για να διασφαλίσουμε ότι το προϊόν μας θα φτάσει σε αυτούς που το χρειάζονται πραγματικά. Και για εμάς, αυτό είναι ανεκτίμητο», πρόσθεσε ο ίδιος, υπογραμμίζοντας τη σημασία του Βραβείου Νέων Εφευρετών.
Ατενίζοντας το μέλλον, η Namboozo πιστεύει ότι η νίκη τους είναι μόνο η αρχή. «Πιστεύουμε ότι θα μας προσφέρει άνοιγμα σε άλλες αγορές, για παράδειγμα στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Επίσης, λόγω της προβολής που μας έδωσε», δήλωσε ενθουσιασμένη.
Ελπίζει ότι η επιτυχία τους στον διαγωνισμό θα μπορούσε να εμπνεύσει άλλους νέους εφευρέτες: «Για τους νέους καινοτόμους, το μήνυμά μου είναι απλό: πιστέψτε στον εαυτό σας, δουλέψτε σκληρά και παραμείνετε ανθεκτικοί.»
Neeka και Leila Mashouf: δέσμευση άνθρακα και επαναπροσδιορισμός της μόδας
Το βραβείο «Φύλακες της Φύσης» απονεμήθηκε στις δίδυμες αδελφές Neeka και Leila Mashouf, η εφεύρεση των οποίων μετατρέπει το διοξείδιο του άνθρακα σε ίνες με βάση την κυτταρίνη, προσφέροντας μια βιώσιμη εναλλακτική λύση στα συμβατικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Η εταιρεία τους, η Rubi, χρησιμοποιεί μια ιδιόκτητη ενζυμική διαδικασία που μιμείται τον φυσικό τρόπο με τον οποίο τα δέντρα απορροφούν το CO₂, αλλά χωρίς τις απαιτήσεις για γη και νερό που συνεπάγεται η υλοτόμηση δασών ή η καλλιέργεια βαμβακιού.
«Η βιομηχανία μόδας είναι η τρίτη αλυσίδα εφοδιασμού με τη μεγαλύτερη ρύπανση CO₂ στον πλανήτη», δήλωσε η Neeka, «και το μεγαλύτερο μέρος των επιπτώσεων στην πραγματικότητα προέρχεται από τις πρώτες ύλες». Η ίδια εξήγησε πως αυτό που κάνει την καινοτομία τους να ξεχωρίζει είναι ότι δημιουργεί τα ίδια υλικά εισροής υψηλής ποιότητας «χωρίς να χρειάζεται να εξαντλούνται και να κόβονται τα δάση, από όπου προέρχονται πολλά από αυτά τα υλικά, ή να συγκομίζεται βαμβάκι που χρησιμοποιεί πολύ νερό». Η Leila πρόσθεσε ότι η επόμενη μεγάλη τεχνική τους πρόκληση είναι η κλιμάκωση της παραγωγής από το εργαστήριο σε βιομηχανικού επιπέδου αντιδραστήρες. Η αναγνώριση από το ΕΓΔΕ, είπε, «είναι ένα σπουδαίο μήνυμα για να συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε την τεχνολογία μας και να προχωράμε μπροστά».
Οι αδελφές, οι οποίες μεγάλωσαν έχοντας στενούς δεσμούς με τη βιομηχανία της μόδας μέσω της οικογένειάς τους, πιστεύουν ότι το υλικό τους θα μπορούσε μια μέρα να γίνει πρότυπο σε όλες τις αλυσίδες εφοδιασμού. Το βραβείο, είπαν, όχι μόνο θα βοηθήσει στη χρηματοδότηση, αλλά και θα αυξήσει την προβολή μεταξύ μαρκών και καταναλωτών που έχουν δεσμευτεί για βιωσιμότητα.
Pilar Granado, Pablo Sosa Domínguez και Luis Chimeno: ψηφοφορία του κοινού για την ασφάλεια των τροφίμων
Ενώ οι κριτικές επιτροπές επέλεξαν τους νικητές των ειδικών βραβείων, το βραβείο «Επιλογή του Κοινού» κρίθηκε με ψηφοφορία του κοινού και απονεμήθηκε σε μια τριάδα νέων Ισπανών επιστημόνων, τους Pilar Granado, Pablo Sosa Domínguez και Luis Chimeno, για τις έξυπνες ετικέτες τροφίμων τους που υποδεικνύουν τη φρεσκάδα σε πραγματικό χρόνο. Οι βιοδιασπώμενες ετικέτες τους ανιχνεύουν την ανάπτυξη βακτηρίων και αλλάζουν χρώμα αναλόγως, συμβάλλοντας στη μείωση τόσο της σπατάλης τροφίμων και όσο του κινδύνου ασθενειών.
Ο Chimeno περιέγραψε τη νίκη ως «αναγνώριση της πορείας μας», σημειώνοντας ότι επιβεβαίωσε την πίστη της ομάδας στη δύναμη των καθημερινών λύσεων. Ο ίδιος θυμήθηκε ότι η ιδέα γεννήθηκε σε μια απλή στιγμή, όταν ο Sosa είχε διστάσει να φάει ένα ύποπτο κομμάτι κοτόπουλο. «Θα πρέπει να υπάρχει κάποιος τρόπος που να μπορεί να μας δώσει τις πληροφορίες για τα προϊόντα και να μας δείχνει γρήγορα αν είναι ακόμα ασφαλή για κατανάλωση ή όχι», είπε.
Το αποτέλεσμα ήταν μια ετικέτα ενσωματωμένη σε αισθητήρα που αντιδρά στις χημικές ουσίες της αλλοίωσης, μια καινοτομία που κυκλοφορεί ήδη στην αγορά και είναι έτοιμη να μειώσει τον συγκλονιστικό αριθμό των 59 εκατομμυρίων τόνων αποβλήτων τροφίμων στην Ευρώπη ετησίως.
Κοιτάζοντας μπροστά: δέκα ιδέες, μία αποστολή
Παρόλο που αυτά τα ειδικά βραβεία και η «Επιλογή του Κοινού» επικεντρώθηκαν σε τέσσερις μόνο από τους δέκα νικητές, και οι δέκα «Διαμορφωτές του Αύριο» αναγνωρίστηκαν για τις τολμηρές και ποικίλες προσεγγίσεις τους σε παγκόσμιες προκλήσεις, από τις εκπομπές της ναυτιλίας και τα νανοϋλικά μέχρι τη συντήρηση αεροσκαφών και τον σχεδιασμό ενζύμων. Ο πρόεδρος του ΕΓΔΕ António Campinos περιέγραψε το βραβείο ως φόρο τιμής στην ίδια τη δυνατότητα: «Οι νέοι εφευρέτες είναι οι αρχιτέκτονες ενός λαμπρότερου αύριο... Με τον εορτασμό των επιτευγμάτων τους, όχι μόνο τιμούμε την εφευρετικότητά τους, αλλά και υπογραμμίζουμε τη μετασχηματιστική δύναμη των τεχνολογιών και της επιστήμης στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου μέλλοντος και την έμπνευση των επόμενων γενεών.»
Το μέλος της κριτικής επιτροπής και πρώην «Διαμορφωτής του Αύριο» Fionn Ferreira παραδέχτηκε ότι η διαδικασία επιλογής ήταν δύσκολη. «Νομίζω ότι όλοι τους θα αλλάξουν τον κόσμο μας... Νομίζω ότι εξαρτήθηκε τελικά από το ποιος ενσάρκωσε περισσότερο την "ιδιότητα του εφευρέτη", ποιες ιδέες θα έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο σε ολόκληρο τον κόσμο και ποιες ιδέες είναι πραγματικά μοναδικές.»
Το μέλος της κριτικής επιτροπής Filipa de Sousa Rocha, η οποία ήταν μεταξύ των καινοτόμων που τιμήθηκαν με το Βραβείο Νέων Εφευρετών το 2023, ενθουσιάστηκε ιδιαίτερα από την ποικιλομορφία των προοπτικών. «Δεν περιμένουμε πραγματικά από ανθρώπους από μικρότερες κοινότητες να έχουν μεγάλες εφευρέσεις», δήλωσε στο Euronews, «αλλά νομίζω ότι από εκεί προέρχονται και οι πιο ενδιαφέρουσες ιδέες, επειδή μερικές φορές δεν γνωρίζουμε τις προοπτικές τους, τις ζωές τους.»
Καθώς πέφτει η αυλαία για το Βραβείο Νέων Εφευρετών 2025, το ΕΓΔΕ ήδη κοιτάζει μπροστά. Οι υποψηφιότητες για τη διοργάνωση της επόμενης χρονιάς έχουν ήδη ανοίξει, προσκαλώντας άτομα ή ομάδες ηλικίας 30 ετών και κάτω να προτείνουν τις καινοτομίες τους που ευθυγραμμίζονται με τους ΣΒΑ των Ηνωμένων Εθνών. Είτε πρόκειται για καθαρή ενέργεια είτε για ισότητα στην υγεία, βιοποικιλότητα ή άλλα θέματα, η επόμενη τάξη των «Διαμορφωτών του Αύριο» θα έχει την ευκαιρία να ακολουθήσει τα βήματα των φετινών νικητών και να παρουσιάσει τις λύσεις της σε ένα παγκόσμιο κοινό.