Αξιωματούχοι εμπορίου των ΗΠΑ προειδοποίησαν στο X ότι ευρωπαίοι πάροχοι υπηρεσιών μπορεί να δεχθούν τέλη και περιορισμούς, αν η ΕΕ κρατήσει «τεχνολογικούς κανόνες που εισάγουν διακρίσεις».
Το γραφείο του Εμπορικού Αντιπροσώπου των Ηνωμένων Πολιτειών ανάρτησε την περασμένη εβδομάδα στο X έναν κατάλογο ευρωπαϊκών παρόχων υπηρεσιών που ενδέχεται να τιμωρηθούν, εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίσει να εφαρμόζει διακριτικά μέτρα κατά της αμερικανικής τεχνολογίας.
Η ανακοίνωση αναφέρει ότι οι ΗΠΑ θα εξετάσουν την επιβολή τελών και άλλων περιορισμών στις ξένες υπηρεσίες, εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της «επιμείνουν να συνεχίσουν να περιορίζουν και να αποτρέπουν την ανταγωνιστικότητα των αμερικανικών παρόχων υπηρεσιών μέσω διακριτικών μέσων».
Γιατί δεν φτάνει στους Ευρωπαίους το αμερικανικό μήνυμα;
Η αρνητική αμερικανική διάθεση είναι κατανοητή, καθώς οι ΗΠΑ έχουν σήμερα πλεόνασμα στο εμπόριο υπηρεσιών με την ΕΕ άνω των 148 δισ. ευρώ (περιλαμβάνει χρεώσεις για δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές υπηρεσίες, καθώς και τηλεπικοινωνιακές, υπηρεσίες υπολογιστών και πληροφόρησης).
Επιπλέον, το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο (υφιστάμενο και υπό σχεδιασμό) είναι πιθανό να δυσκολέψει τη ζωή των αμερικανικών εταιρειών τεχνολογίας στην ευρωπαϊκή αγορά.
Εμπόριο ΕΕ-ΗΠΑ: στοιχεία και αριθμοί // Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Παρ’ όλα αυτά, η αμερικανική οπτική και η πιο πρόσφατη επιχειρηματολογία βρίσκουν ελάχιστη έως μηδενική αποδοχή στην ΕΕ. Το πιθανότερο είναι η αντίδραση να είναι αρνητική, ενθαρρύνοντας τους πραγματικούς αντιαμερικανούς και φιμώνοντας τους μετριοπαθείς, καθώς και τους διατλαντιστές.
Πρώτον, η σύγχυση της ρυθμιστικής στάσης της ΕΕ για την τεχνολογία με γεωπολιτικά μηνύματα και η χρήση σκληρής ρητορικής κατά της ΕΕ στο σύνολό της (όπως φάνηκε σε πρόσφατες αναρτήσεις του Elon Musk) μπορούν να ριζοσπαστικοποιήσουν τους Ευρωπαίους μετριοπαθείς, ακόμη και όσους συμμερίζονται τις ανησυχίες για την υπερρύθμιση, και συχνά εκλαμβάνονται ως γεωπολιτική απειλή. Όταν ένας Ρώσος αξιωματούχος, όπως ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, επαναλαμβάνει τις απόψεις ενός αμερικανού CEO τεχνολογίας, δεν είναι καθόλου καλή εικόνα.
Δεύτερον, όταν οι ΗΠΑ μιλούν για εισαγωγή ανταποδοτικών μέτρων κατά των ευρωπαϊκών εταιρειών τεχνολογίας, αυτό μπορεί να ενισχύσει πολιτικές δυνάμεις που ζητούν σκληρότερη δράση κατά των αμερικανικών εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων προστίμων, αποεπένδυσης και νέων φόρων. Η ατζέντα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την περίοδο 2025–2029 περιλαμβάνει μια σειρά από νέες πρωτοβουλίες που βρίσκονται στον σχεδιασμό, και αυτές εξισορροπούνται πιο αποτελεσματικά από παράγοντες που θεωρούνται κλασικοί φιλελεύθεροι ή συντηρητικοί.
Τρίτον, το αμερικανικό πολιτικό μήνυμα συχνά προσαρμόζεται έντονα στο εγχώριο ακροατήριο και στην Ευρώπη εκλαμβάνεται ως ανακριβές. Για παράδειγμα, το πρόσφατο πρόστιμο ύψους 120 εκατ. ευρώ σε βάρος του X παρουσιάστηκε από πολλούς αμερικανούς δημόσιους παράγοντες ως επίθεση στην ελευθερία του λόγου, παρότι τα ίδια τα πρόστιμα έχουν ελάχιστη σχέση με την ελευθερία του λόγου.
Η εταιρεία τιμωρήθηκε για «παραπλανητικό σύστημα μπλε σήματος επαλήθευσης, ανεπαρκές αποθετήριο διαφημίσεων, περιορισμένη πρόσβαση σε δεδομένα για ερευνητές». Απογοητευτική υπερρύθμιση; Σίγουρα. Κάτι που να αφορά την ελευθερία του λόγου; Μάλλον όχι.
Η χρήση απλών και πειστικών μηνυμάτων είναι κατανοητή, αλλά για να βρίσκουν απήχηση στην Ευρώπη πρέπει να είναι πιο ακριβή και σαφώς συνδεδεμένα με την ουσία του ζητήματος.
Τέταρτον, αναδεικνύοντας το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό σύστημα και το λεγόμενο «φαινόμενο των Βρυξελλών», οι Αμερικανοί μπορεί άθελά τους να υποκινήσουν άλλα μέρη του κόσμου να το θεωρήσουν χρήσιμο μοχλό κατά των ΗΠΑ.
Γίνεται η απαραίτητη δουλειά μετά τη συμφωνία εμπορίου ΗΠΑ-ΕΕ;
Τα πράγματα έδειχναν λίγο καλύτερα τον Αύγουστο του 2025, όταν οι ΗΠΑ και η ΕΕ υπέγραψαν μια συμφωνία εμπορίου ΗΠΑ-ΕΕ. Φαινόταν ότι θα ξεκινούσαν επιτέλους πιο ουσιαστικές συζητήσεις ανά θέμα, καθώς το άρθρο 8 περιγράφει τη δέσμευση των δύο πλευρών να «μειώσουν ή να καταργήσουν τα μη δασμολογικά εμπόδια» και το άρθρο 17 καθορίζει μια δέσμευση ΗΠΑ–ΕΕ να αντιμετωπίσουν περαιτέρω «αδικαιολόγητα εμπόδια στο ψηφιακό εμπόριο».
Το ερώτημα τώρα είναι αν πράγματι γίνεται η δουλειά μετά τη συμφωνία. Δυστυχώς, φαίνεται ότι το ερώτημα είναι σε μεγάλο βαθμό ρητορικό.
Εύλογα, οι ΗΠΑ πρέπει να εστιάσουν όχι μόνο στις υφιστάμενες ρυθμίσεις, όπως ο Νόμος για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA), ο Νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) και ο Νόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act), αλλά και στους κινδύνους της επερχόμενης ατζέντας, μέσω πρωτοβουλιών όπως ο Digital Fairness Act, που θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει σημαντικά την αγορά της εξατομικευμένης διαφήμισης.
Θα είναι πολύ αργά για οποιαδήποτε ενέργεια αφότου υιοθετηθούν αυτές οι ρυθμίσεις: η εμπειρία με τον DSA, το DMA και τον AI Act δείχνει ότι οι ρυθμίσεις δεν μπορούν απλώς να ακυρωθούν μετά την υιοθέτησή τους· συνεπώς, η δουλειά πρέπει να γίνει έγκαιρα.
Ποιες ευρωπαϊκές εταιρείες βρίσκονται στο στόχαστρο;
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες που αναφέρονται ως στόχοι είναι οι Accenture (με έδρα την Ιρλανδία), Amadeus (με έδρα την Ισπανία), SAP, Siemens και DHL (όλες με έδρα τη Γερμανία), Capgemini, Mistral AI και Publicis (όλες με έδρα τη Γαλλία), καθώς και η Spotify (με έδρα τη Σουηδία).
Γιατί στοχοποιούνται αυτές οι εταιρείες και όχι άλλες παραμένει μυστήριο. Κάποιοι ευρωπαϊκοί πάροχοι υπηρεσιών (συμπεριλαμβανομένων εταιρειών τεχνολογίας) έχουν μείνει εκτός· μερικές από τις εταιρείες που κατονομάζονται έχουν βαθιά εδραιωμένες συνεργασίες με αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, ενώ άλλες έχουν σε μεγάλο βαθμό ευθυγραμμιστεί με την αμερικανική θέση για την υπερρύθμιση της τεχνολογίας στην ΕΕ.
Τον Ιούλιο, για παράδειγμα, ο διευθύνων σύμβουλος της SAP Christian Klein επισήμανε ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να προσπαθεί να ανταγωνιστεί ευθέως τις ΗΠΑ, αλλά να επικεντρωθεί στα ευρωπαϊκά της πλεονεκτήματα και σε εξειδικευμένες περιοχές: «Δεν θα ανταγωνιζόμουν τις εταιρείες που έκαναν σπουδαία δουλειά, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Κίνα. Η κούρσα της ΤΝ δεν έχει κριθεί ακόμη στο επίπεδο του λογισμικού. Η ζήτηση εκεί είναι πολύ μεγάλη».
Η Mistral AI, από την πλευρά της, ήταν μεταξύ των πλέον έντονων επικριτών κατά τη συζήτηση του AI Act στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η Siemens, μαζί με τη SAP, ζήτησαν αναθεώρηση του AI Act ήδη από τον Ιούλιο.
Η υπερρύθμιση είναι πρόβλημα και για τους Ευρωπαίους
Το να παρουσιάζονται οι ρυθμίσεις της ΕΕ για την τεχνολογία ως αποκλειστικό πρόβλημα των αμερικανικών εταιρειών είναι και ανακριβές και επιζήμιο. Η υπερρύθμιση του τεχνολογικού τομέα αποτελεί επίσης σημαντικό ζήτημα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες και την ανταγωνιστικότητά τους.
Ο ίδιος ο Μάριο Ντράγκι έχει αναφέρει ότι ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDPR) από μόνος του καθιστά τα δεδομένα κατά 20% ακριβότερα για τους Ευρωπαίους ιδρυτές, σε σύγκριση με τους Αμερικανούς.
Οι κανόνες της ΕΕ που στοχεύουν τις πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες (VLOPs), όπως ο DSA, ο DMA και άλλοι, σύντομα θα καταστούν πρόβλημα για πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες τεχνολογίας, ακόμη και για τα «μονόκερα». Καθώς μεγαλώνουν, είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν την ίδια αυστηρή εποπτεία με τις αμερικανικές εταιρείες.
Η ΕΕ κινείται επιτέλους προς τη σωστή κατεύθυνση με τη λεγόμενη απλοποίηση μέσω του Digital Omnibus, που στοχεύει στην απλοποίηση των κανόνων για τα δεδομένα, του AI Act και άλλων.
Για πολλούς Ευρωπαίους, η απλοποίηση του ρυθμιστικού καθεστώτος της ΕΕ για την τεχνολογία (και η ευρύτερη μείωση της ρύθμισης) θεωρείται αναγκαία για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, κάτι που ευθυγραμμίζεται με όσα οι ΗΠΑ υποστηρίζουν εδώ και καιρό.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο EU Tech Loop και έχει κοινοποιηθεί στο Euronews στο πλαίσιο συμφωνίας με το EU Tech Loop.