Το συνδικάτο PSS προειδοποίησε για κινδύνους ασφαλείας στον συνοριακό έλεγχο του αεροδρομίου της Λισαβόνας, αναφέροντας την πίεση για επιτάχυνση των διαδικασιών. Η κυβέρνηση και η ιδιοκτήτρια εταιρεία παραδέχονται τον αρνητικό αντίκτυπο από τις μεγάλες ουρές
Οι συνοριακοί έλεγχοι στο αεροδρόμιο της Λισαβόνας δοκιμάζονται, καθώς οι αστυνομικοί καταγγέλλουν πως η πίεση για επιτάχυνση των ελέγχων, σε συνδυασμό με την έλλειψη υποδομών και τη μαζική αύξηση επιβατών δημιουργεί σοβαρά ρίσκα. Προειδοποιούν μάλιστα ότι η προσπάθεια «να καθαρίσει η εικόνα» της χώρας στις αφίξεις, τελικά, αφήνει την πόρτα ανοιχτή σε απειλές.
Το μεγαλύτερο συνδικάτο της πορτογαλικής αστυνομίας, η ASPP, έχει χτυπήσει καμπανάκι εδώ και έναν μήνα, με επιστολή προς το Υπουργείο Εσωτερικών.
Στην επιστολή καταγράφονται αναλυτικά οι δυσμενείς συνθήκες εργασίας στο αεροδρόμιο Humberto Delgado, όπου από το 2023 η Αστυνομία Δημόσιας Ασφάλειας, (PSP), ανέλαβε τον έλεγχο των συνόρων μετά την κατάργηση της υπηρεσίας SEF (Υπηρεσία Μετανάστευσης και Συνόρων).
Ο πρόεδρος της ASPP, Πάουλο Σάντος, καταγγέλλει ότι παρά τις προειδοποιήσεις, «δεν έγινε απολύτως τίποτα» για να διορθωθεί η κατάσταση.
Σύμφωνα με το συνδικάτο, η πίεση προς τους αστυνομικούς για να μειωθούν οι ουρές, οι οποίες διαρκώς αυξάνονται λόγω του τεράστιου όγκου επιβατών, ωθεί σε πρακτικές που υπονομεύουν την ασφάλεια.
Ο Σάντος κατηγορεί μάλιστα την κυβέρνηση ότι βάζει την επιχειρηματική πίεση της ANA Aeroportos και των αεροπορικών εταιρειών πάνω από την εθνική ασφάλεια, προωθώντας μια υπερ-επιτάχυνση στους ελέγχους εις βάρος της ποιότητας.
Μετά την κατάργηση της SEF, τα αεροπορικά σύνορα της χώρας πέρασαν στην ευθύνη της PSP. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικός αριθμός επιθεωρητών της Δικαστικής Αστυνομίας (πρώην επιθεωρητές της SEF) που έχουν τοποθετηθεί «προσωρινά» στη συγκεκριμένη λειτουργία, κυρίως στα αεροδρόμια του Πόρτο και του Φάρο.
Ο Ρικάρντο Ζεζούς, πρόεδρος του Συνδικάτου της Εγκληματολογικής Έρευνας (SCIC), δηλώνει ότι η πίεση είναι αναπόφευκτη όταν «τρεις ή τέσσερις χιλιάδες άνθρωποι περιμένουν στην αίθουσα», αν και ο ίδιος δηλώνει πως δεν δέχθηκε πίεση από κάποιον να επιταχύνει τη διαδικασία.
Αναγνωρίζει, όμως, ότι η εμπειρία των πρώην επιθεωρητών SEF έχει απορροφήσει μέρος του βάρους που θα έπεφτε αποκλειστικά στην PSP.
Έλλειψη υποδομών
Ωστόσο, όλοι συμφωνούν σε κάτι: η υποδομή του αεροδρομίου δεν έχει συμβαδίσει με την κλίμακα των αφίξεων. Η Λισαβόνα ήταν σχεδιασμένη για 22 εκατ. επιβάτες, αλλά φτάνει πλέον τους 36 εκατ. ετησίως. Η VINCI, ιδιοκτήτρια της ANA, το επιβεβαιώνει και αποδίδει μεγάλο μέρος της αύξησης στις νέες συνδέσεις μεγάλων εταιρειών, όπως η LATAM και η United.
Το πρόβλημα επιτείνεται από την κακή κατανομή των πτήσεων στη διάρκεια της ημέρας. Ο Ζεζούς σημειώνει ότι πολυάριθμες αναχωρήσεις και αφίξεις στοιβάζονται ταυτόχρονα στο ίδιο χρονικό παράθυρο, με πιο κρίσιμη τη ζώνη 07:30-11:30, όπου συμπίπτουν αναχωρήσεις προς ΗΠΑ, Καναδά και Βραζιλία με κύματα αφίξεων από την Ευρώπη.
Κατάχρηση του Συστήματος Απλουστευμένου Ελέγχου
Ένα ακόμη σημείο έντασης είναι η κατάχρηση του λεγόμενου «Συστήματος Απλουστευμένου Ελέγχου».
Το σύστημα προβλέπει επιβεβαίωση του διαβατηρίου χωρίς έλεγχο στις βάσεις δεδομένων και μπορεί, κανονικά, να χρησιμοποιηθεί μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις στις αναχωρήσεις ή σε έκτακτες συνθήκες στις αφίξεις.
Όμως, σύμφωνα με την ASPP, χρησιμοποιείται «καθημερινά και για μεγάλα διαστήματα» για να αποσυμφορηθούν ουρές. Ο κίνδυνος, όπως εξηγεί ο Ζεζούς, είναι ευθύς: επιβάτες που κανονικά θα εντοπίζονταν ως ύποπτοι ή καταζητούμενοι περνούν απαρατήρητοι.
Το νέο σύστημα εισόδου - εξόδου επιδεινώνει το χάος
Στο ήδη φορτισμένο σκηνικό ήρθε να προστεθεί τον Νοέμβριο η εφαρμογή του νέου συστήματος EES (Entry/Exit System) της Ε.Ε., το οποίο απαιτεί σάρωση διαβατηρίου, δακτυλικά αποτυπώματα και φωτογραφία.
Η τεχνολογία δεν είναι το πρόβλημα, λέει ο Σάντος· το πρόβλημα είναι ότι «δεν υπάρχουν αρκετές διαθέσιμες θέσεις ελέγχου» για να λειτουργήσει ομαλά.
Η μετάβαση στο νέο σύστημα είναι ακόμη αργή και, όπως παραδέχεται και ο Ζεζούς, «πιο αργή από το προηγούμενο», γεγονός που παρατείνει τις ουρές.
«Το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη προσωπικού»
Όσο για την έλλειψη προσωπικού, ούτε η ASPP ούτε το SCIC θεωρούν ότι είναι το βασικό πρόβλημα.
Αν δεν υπάρξουν νέες υποδομές, περισσότερες θέσεις ελέγχου και καλύτερος σχεδιασμός, η αύξηση του προσωπικού δεν θα λύσει τίποτα.
Αντιθέτως, όπως σημειώνει ο Ζεζούς, «με την ίδια υποδομή που είχε το SEF πριν από τρία χρόνια λειτουργούν σήμερα διπλάσιοι εργαζόμενοι».
Και οι δύο πλευρές αναφέρουν συμπτώματα burnout και έντονης ψυχολογικής πίεσης, καθώς οι επιβάτες μεταφέρουν τη δυσαρέσκειά τους στους αστυνομικούς.
Οι τεχνικές ανεπάρκειες αποτυπώνονται στα νούμερα:
Στο Terminal 1 λειτουργούν 14 χειροκίνητες θέσεις ελέγχου στις αναχωρήσεις και 16 σε ταχείες λωρίδες.
Στις αφίξεις υπάρχουν 16 χειροκίνητες θέσεις και δύο επιπλέον στην ειδική «Area T».
Το Terminal 2 διαθέτει μόλις τέσσερις χειροκίνητες θέσεις και έξι αυτοματοποιημένες.
Συνολικά, γύρω στους 300 αστυνομικούς της PSP και 35 επιθεωρητές της PJ καλύπτουν τις ανάγκες, με συνεχή εναλλαγή βαρδιών.
Η κυβέρνηση παραδέχεται ότι ορισμένοι από τους πρώην επιθεωρητές SEF θα πρέπει να παραμείνουν στα αεροδρόμια ως το 2026 λόγω της πλήρους εφαρμογής του EES. Το μέτρο έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με πολλούς να αισθάνονται ότι «η αποστολή τους έχει ήδη ολοκληρωθεί» και ότι χρησιμοποιούνται απλώς ως εργατικό δυναμικό.
«Εθνικός εφιάλτης»
Το θέμα έφτασε και στο 50ό Συνέδριο της Ένωσης Πορτογαλικών Ταξιδιωτικών και Τουριστικών Πρακτορείων (APAVT) στο Μακάο, όπου ο πρόεδρος της ANA, Ζοζέ Λουίς Αρνάουτ, χαρακτήρισε τις ουρές «σοβαρό πρόβλημα» και «εθνικό βάρος».
Ο υφυπουργός Υποδομών, Ούγκο Εσπίριτου Σάντου, ήταν επίσης ομιλητής και επανέλαβε ότι οι ουρές αποτελούν «εθνικό εφιάλτη».
Επιβεβαίωσε ότι προβλέπεται αύξηση 30% στις θέσεις εξυπηρέτησης και στα e-gates στις «Αναχωρήσεις», καθώς και 30% στις θέσεις και 70% στα e-gates στις «Αφίξεις», με υλοποίηση έως τον Ιούνιο ώστε να «προλάβουν το επόμενο καλοκαίρι».