Kρίση αιτούντων άσυλο στην Ιρλανδία: Οι υπηρεσίες πιέζονται αφόρητα

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Νωρίτερα αυτό το μήνα, το Δουβλίνο έγινε πρωτοσέλιδο διεθνώς. Στην καρδιά της πόλης, ένας καταυλισμός είχε ξεφυτρώσει κατά μήκος της Mount Street, ακριβώς έξω από το Γραφείο Διεθνούς Προστασίας του κράτους. Για αρκετούς μήνες, οι σκηνές είχαν καταληφθεί από αιτούντες άσυλο. Νιγηριανοί, Αφγανοί, Πακιστανοί -μεταξύ άλλων- είχαν εγκατασταθεί παράνομα, κοιμώμενοι άγρια λόγω έλλειψης εναλλακτικών καταλυμάτων.

Λίγο μετά την αυγή της 1ης Μαΐου, η αστυνομία κινήθηκε για να διαλύσει τον καταυλισμό. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, σχεδόν 300 ασυνόδευτοι άνδρες μεταφέρθηκαν από την Mount Street στο Citywest και το Crooksling - επίσης στην κομητεία του Δουβλίνου. Εξακολουθώντας να διαμένουν σε σκηνικά καταλύματα, συνέχισαν να περιμένουν το αποτέλεσμα των αιτημάτων τους για άσυλο.Αυτή είναι η τρίτη φορά που πραγματοποιείται έξωση από το Mount Street. Παρόμοιες σκηνές έχουν διαδραματιστεί γύρω από το Μεγάλο Κανάλι του Δουβλίνου.

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών (ESRI) τον Μάρτιο, η στάση απέναντι στη μετανάστευση παραμένει σε μεγάλο βαθμό θετική στην Ιρλανδία. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το κοινό έχει γίνει πιο φιλόξενο από το 2014, αν και υπήρξε μια πρόσφατη μεταστροφή της γνώμης. Όσον αφορά τη μετανάστευση από την ΕΕ, τα θετικά συναισθήματα μειώθηκαν από το υψηλό 92% τον Αύγουστο του 2020 σε 85% τον Ιούνιο του 2023. Όσον αφορά τους μετανάστες εκτός ΕΕ, οι στάσεις παρέμειναν σχετικά σταθερές κατά την ίδια περίοδο, αλλά μειώθηκαν κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ Ιουνίου και Νοεμβρίου 2023, κατασταλάζοντας στο 65% περίπου. Επιπλέον, η μετανάστευση έχει αναρριχηθεί στην πολιτική ατζέντα. Τον Νοέμβριο του 2023, το 14% των ερωτηθέντων του ESRI δήλωσε ότι η μετανάστευση ήταν ένα από τα δύο σημαντικότερα ζητήματα που αντιμετωπίζει η Ιρλανδία. Αυτό είναι αυξημένο από το 3% τον Ιούλιο του 2022.

Κατά την εξέταση των αιτιών πίσω από την αύξηση της απογοήτευσης, πολλοί εμπειρογνώμονες επισημαίνουν καταρχάς το σημαντικό άλμα στις αφίξεις. 5.163 άτομα υπέβαλαν αίτηση για διεθνή προστασία στην Ιρλανδία κατά τους τρεις πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους, μια ετήσια αύξηση της τάξης του 72%. Τα στοιχεία αυτά συνεχίζουν μια πιο μακροχρόνια τάση, με τις αιτήσεις για ολόκληρο το έτος να πενταπλασιάζονται μεταξύ 2019 και 2023, σε πάνω από 13.000. Σύμφωνα με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, οι περσινές αιτήσεις αφορούσαν κυρίως μετανάστες από τη Νιγηρία, ακολουθούμενοι από άτομα από την Αλγερία και το Αφγανιστάν.

Οι αριθμοί των αφίξεων είναι ακόμη πιο δραματικοί αν συνυπολογιστούν όσοι διαφεύγουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι οποίοι γίνονται δεκτοί μέσω μιας διαφορετικής διαδικασίας. Μεταξύ της 4ης Μαρτίου 2022 και της 4ης Φεβρουαρίου 2024, 104.870 Ουκρανοί πρόσφυγες έφτασαν στην Ιρλανδία στο πλαίσιο της οδηγίας για την προσωρινή προστασία, σύμφωνα με την Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία της Ιρλανδίας (CSO). Αρκετά ιρλανδικά ξενοδοχεία επαναχρησιμοποιήθηκαν για να στεγάσουν Ουκρανούς, μια μειοψηφία των οποίων έγινε στόχος εγκληματιών. Σε αντιληπτή διαμαρτυρία για τη μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης, έγιναν απόπειρες εμπρησμού στο Ντόνεγκαλ, το Ρόσκομον, το Κιλντέρε - μεταξύ άλλων περιοχών. Όπως υποστήριξαν δημοσιογράφοι του RTÉ Prime Time, από τον Νοέμβριο του 2018 έχουν σημειωθεί τουλάχιστον 27 πυρκαγιές σε χώρους που συνδέονται με τη στέγαση ατόμων που ζητούν άσυλο ή διεθνή προστασία.

Όσον αφορά στις ελλείψεις, μία από τις βασικές αδυναμίες της χώρας είναι η στέγαση. Κατά τη διάρκεια της περιόδου άνθησης του Κέλτικου Τίγρη, η Ιρλανδία είδε μια ταχεία επέκταση των ιδιωτικών κατασκευών, καθώς οι τράπεζες ήταν πρόθυμες να χορηγήσουν τεράστια δάνεια. Μετά το κραχ, το κράτος απέτυχε να επενδύσει στην κοινωνική στέγαση, αναγκάζοντας περισσότερους ανθρώπους στον τομέα της ενοικίασης. Η έλλειψη προσφοράς συμπιέζεται περαιτέρω από τους περίπλοκους κανονισμούς σχεδιασμού και το κόστος της γης και της εργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι η ιδιοκατοίκηση - ή ακόμη και η εύρεση ενός προσιτού ενοικιαζομένου ακινήτου - έχει γίνει όνειρο απατηλό για πολλούς.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του CSO, 13.866 ενήλικες και παιδιά βρίσκονταν σε άστεγα καταλύματα στην Ιρλανδία τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους - ένα ετήσιο άλμα της τάξης του 16%. Σε αυτό το πλαίσιο, μια κυβερνητική έκθεση για τη στέγαση που διέρρευσε από τον ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό RTÉ νωρίτερα αυτό το μήνα διαπίστωσε επίσης ότι η Ιρλανδία στερείται έως και 256.000 κατοικίες. Σε αυτό το κλίμα, υποστηρίζουν ορισμένοι, είναι η χώρα πραγματικά σε θέση να υποδεχθεί περισσότερους ανθρώπους;

Η Ιρλανδία δεν παλεύει μόνο με τις ελλείψεις στέγασης, αλλά το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης τρίζει από τους περιορισμούς χωρητικότητας. "Υπήρξαν κάποιες δραματικές βελτιώσεις στις υπηρεσίες υγείας", δήλωσε ο Gary Murphy, καθηγητής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Dublin City, "αλλά συχνά ακούει κανείς για γενικούς γιατρούς που δεν μπορούν να δεχτούν νέους ασθενείς, μαζί με τους μεγάλους χρόνους αναμονής στα A&E".

Σε έκθεση που δημοσίευσε ο ΟΟΣΑ πέρυσι, το 2,6 % του ιρλανδικού πληθυσμού ανέφερε ότι αντιμετώπιζε ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες, ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Οι μακρές λίστες αναμονής ήταν ο κύριος λόγος που οι άνθρωποι δεν λάμβαναν επαρκή περίθαλψη, και εκείνοι που ανήκαν στο χαμηλότερο εισοδηματικό επίπεδο ήταν πιο πιθανό να επηρεαστούν. Παρά τις αυξημένες επενδύσεις στον τομέα, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι ρωγμές στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης συνδέονται τελικά με την αυξανόμενη ζήτηση. Σε αυτό δεν συμβάλλει η έλλειψη νοσοκομειακών κρεβατιών και γιατρών.

Όταν εξετάζουμε τις δυσκολίες προσλήψεων, δήλωσε ο Garphy Murphy, μπορούμε να εξετάσουμε τη συζήτηση για τη μετανάστευση υπό άλλο πρίσμα. Παρόλο που η αύξηση του πληθυσμού θα μπορούσε να επιβαρύνει περαιτέρω τις εγκαταστάσεις, "υπάρχει σημαντικός αριθμός μεταναστών στις υπηρεσίες υγείας που στην πραγματικότητα τις στηρίζουν", εξήγησε. "Δεν μπορείτε να πάτε σε κανένα νοσοκομείο στην Ιρλανδία χωρίς να σας περιποιηθούν, και μάλιστα πολύ καλά, όσοι δεν έχουν γεννηθεί στην Ιρλανδία".

Από τους 29.573 γιατρούς που είχαν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος στην Ιρλανδία το 2023, το 43,4% απέκτησε τον πρώτο του ιατρικό τίτλο εκτός της χώρας. Κατά φθίνουσα σειρά, το Πακιστάν, το Σουδάν και το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν οι 3 πρώτες χώρες για αυτούς τους ιατρούς που εκπαιδεύτηκαν στο εξωτερικό. Ευρύτερα, η ανάλυση της Goodbody Stockbrokers δείχνει ότι οι μη Ιρλανδοί υπήκοοι αποτελούν πλέον το ένα πέμπτο του εργατικού δυναμικού της Ιρλανδίας.

Τους τελευταίους μήνες, ωστόσο, η συζήτηση γύρω από τη μεταναστευτική πολιτική στην Ιρλανδία έχει γίνει ιδιαίτερα ακανθώδης λόγω της ανόδου εξτρεμιστικών παραγόντων, ορισμένοι από τους οποίους διεκδικούν πλέον πολιτικά αξιώματα με αντι-μεταναστευτική στάση. "Πάρτε τους έξω" ή "η Ιρλανδία είναι γεμάτη" έχουν γίνει κραυγές συσπείρωσης για την ακροδεξιά, πράγμα που σημαίνει ότι ορισμένες εύλογες ανησυχίες σχετικά με τον προγραμματισμό έχουν συγχωνευθεί με τη φυλετική εχθρότητα.

"Στο πλαίσιο της επιδεινούμενης κρίσης στέγασης και κόστους ζωής, οι αντιμεταναστευτικοί παράγοντες έχουν χρησιμοποιήσει ως όπλο αυτά τα ζητήματα εναντίον των μειονεκτουσών ιρλανδικών κοινοτήτων και έχουν προωθήσει επικίνδυνη παραπληροφόρηση", δήλωσε η Fiona Hurley, διευθύνουσα σύμβουλος του Nasc, του Κέντρου Δικαιωμάτων Μεταναστών και Προσφύγων. Ενώ αυτή η τάση έχει παρατηρηθεί σε άλλα ευρωπαϊκά έθνη, η ταχεία άνοδος ενός ακροδεξιού, αντιμεταναστευτικού πολιτικού είναι ακόμη αχαρτογράφητο έδαφος για την Ιρλανδία. Αυτό ίσως οφείλεται στην ίδια την ιστορία της Ιρλανδίας στον τομέα της μετανάστευσης ή στην έλλειψη σαφούς διάκρισης μεταξύ αριστεράς και δεξιάς, όπως παρατηρείται σε άλλες χώρες.