Η Ευρωπαϊκή Ένωση "χρηματοδοτεί" θεσμούς του Λιβάνου, χωρίς να παρακολουθεί τη συμμόρφωσή τους με τα θεμελιώδη δικαιώματα, αναφέρει το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε έκθεσή του
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟι Σύριοι πρόσφυγες που προσπαθούν να φτάσουν στην Κύπρο από τον Λίβανο ανακόπτονται από τις λιβανέζικες αρχές, που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ και απελαύνονται με τη βία στην πατρίδα τους, παρά το γεγονός ότι διαφεύγουν από τον πόλεμο και τις διώξεις, υποστηρίζει νέα έκθεση που δημοσίευσε την Τετάρτη το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch).
Στην έκθεση αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι η κυπριακή ακτοφυλακή επιτρέπει αυτές τις αναγκαστικές απομακρύνσεις, απωθώντας τους πρόσφυγες πίσω στο Λίβανο, ενώ η ΕΕ διοχετεύει χρήματα στις λιβανέζικες ένοπλες δυνάμεις που είναι υπεύθυνες για επανειλημμένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
"Παρά τα χειροκροτήματα των Ευρωπαίων δωρητών για τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση προς τις λιβανέζικες υπηρεσίες ασφαλείας για τη διαχείριση των συνόρων συνεχίζεται, ενώ οι ίδιες αυτές υπηρεσίες έχουν εμπλακεί σε καταχρηστικές επαναπροωθήσεις και συνοπτικές απελάσεις Σύρων προσφύγων", σημειώνεται στην έκθεση.
Τα ευρήματα συγκεντρώθηκαν από τη ΜΚΟ με έδρα τη Νέα Υόρκη με βάση φωτογραφικά και βιντεοσκοπημένα στοιχεία, δεδομένα παρακολούθησης αεροσκαφών και σκαφών, καθώς και μαρτυρίες 16 Σύρων προσφύγων και αιτούντων άσυλο που είχαν επιχειρήσει να εγκαταλείψουν τον Λίβανο, όπου αντιμετώπιζαν όλο και πιο εχθρικές συνθήκες.
Από τους 16 πρόσφυγες, οι 15 είχαν υποστεί παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είτε από τις λιβανέζικες, είτε από τις κυπριακές αρχές, συμπεριλαμβανομένης της κράτησης, του ξυλοδαρμού, του σωματικού περιορισμού και των λεκτικών προσβολών, σύμφωνα με την έκθεση.
Έντεκα από αυτούς είχαν επιστραφεί βίαια στη Συρία από τις Λιβανέζικες Ένοπλες Δυνάμεις (LAF), συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων που είχαν προηγουμένως επιστραφεί από την Κύπρο στο Λίβανο.
"Δεν είναι μόνο ότι πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση του δικαιώματος να ζητήσουν διεθνή προστασία - το οποίο είναι δικαίωμά τους, και τους το αρνήθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες τόσο οι κυπριακές όσο και οι λιβανέζικες αρχές - αλλά επίσης ξυλοκοπήθηκαν, τους πέρασαν χειροπέδες, κρατήθηκαν αυθαίρετα και υποβλήθηκαν σε απάνθρωπη μεταχείριση", δήλωσε στο Euronews η Νάντια Χάρντμαν, ερευνήτρια του Τμήματος Δικαιωμάτων Προσφύγων και Μεταναστών του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch).
"Όλα αυτά πριν από το πιο καταστροφικό μέρος της ιστορίας, όταν μερικές φορές αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη Συρία, όπου έχουμε καταγράψει (...) τον τρόπο με τον οποίο οι πρόσφυγες που επιστρέφουν κρατούνται αυθαίρετα, εξαφανίζονται και μερικές φορές σκοτώνονται", πρόσθεσε η ίδια.
Η Χάρντμαν αναφέρει ότι οι ενέργειες των κυπριακών και λιβανέζικων αρχών αποτελούν σαφή παραβίαση της νομικής αρχής της "μη επαναπροώθησης", η οποία απαγορεύει σε ένα κράτος να απελαύνει οποιοδήποτε άτομο σε μια χώρα όπου θα μπορούσε να αντιμετωπίσει σκληρή ή εξευτελιστική μεταχείριση.
Οι συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι Σύροι πρόσφυγες στο Λίβανο είναι δύσκολες τα τελευταία χρόνια, καθώς η εχθρότητα κατά των προσφύγων αυξάνεται.
Τον Απρίλιο, εν μέσω αυξανόμενης περιφερειακής αστάθειας, διαπιστώθηκε μια απότομη αύξηση του αριθμού των Σύρων που διέρχονται παράτυπα στην Κύπρο, κράτος μέλος της ΕΕ, γεγονός που ώθησε τις κυπριακές αρχές να αναστείλουν την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου.
Η ΕΕ απάντησε τον Μάιο με χρηματοδοτικό πακέτο ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ προς τον Λίβανο έως το 2026, συμπεριλαμβανομένων χρημάτων για τον εξοπλισμό και την εκπαίδευση των λιβανέζικων ενόπλων δυνάμεων, ώστε να διαχειρίζονται καλύτερα τα σύνορα.
Το ήμισυ του πακέτου (500 εκατ. ευρώ) εγκρίθηκε τον Αύγουστο, εκ των οποίων τα 368 εκατ. ευρώ προορίζονταν για τη στήριξη ευάλωτων ατόμων στο Λίβανο, συμπεριλαμβανομένων των Σύρων προσφύγων. Τα υπόλοιπα 132 εκατ. ευρώ προορίζονταν για την εφαρμογή μιας σειράς οικονομικών μεταρρυθμίσεων και μεταρρυθμίσεων στον τομέα της ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της "στήριξης του τομέα της ασφάλειας και της διαχείρισης των συνόρων", σύμφωνα με την Επιτροπή.
«Η ΕΕ χρηματοδοτεί θεσμούς χωρίς ουσιαστικούς ελέγχους»
Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναφέρει ότι το μπλοκ διοχετεύει χρήματα στις κρατικές αρχές και τα θεσμικά όργανα του Λιβάνου χωρίς τους απαραίτητους ελέγχους που διασφαλίζουν ότι συμμορφώνονται με τα θεμελιώδη δικαιώματα.
"Δεν υπάρχει καμία συνοδευτική προϋπόθεση ότι αυτά τα θεσμικά όργανα, αυτές οι υπηρεσίες συμμορφώνονται με τις θεμελιώδεις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων", δήλωσε η Χάρντμαν στο Euronews.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ"Στην πραγματικότητα, αυτό που έχουμε δει με τη συμφωνία ΕΕ-Λιβάνου, είναι σχεδόν μια ανταμοιβή. Εδώ υπάρχει άλλη μια υπόσχεση για την παροχή εξωφρενικών χρηματικών ποσών χωρίς κανενός είδους αιρεσιμότητα που να συνδέεται με αυτά", είπε, προσθέτοντας ότι η οργάνωσή της δεν είναι κατά της χρηματοδότησης των λιβανέζικων αρχών, αλλά ότι πρέπει να εισαχθούν σαφείς όροι και μηχανισμοί παρακολούθησης για να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ δεν είναι συνένοχη σε αυτές τις καταχρήσεις.
Η ΜΚΟ αμφισβητεί επίσης την ικανότητα της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ να εξακριβώσει εάν οι εταίροι με τους οποίους συνάπτει συμβάσεις για την παροχή υποστήριξης στη διαχείριση των συνόρων στις λιβανικές αρχές -όπως το Διεθνές Κέντρο για την Ανάπτυξη της Μεταναστευτικής Πολιτικής (ICMPD) με έδρα τη Βιέννη- συμμορφώνονται με τα θεμελιώδη δικαιώματα, δεδομένου ότι δεν υπόκεινται στα πλαίσια ανθρωπίνων δικαιωμάτων της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε επιστολή της 20ής Αυγούστου ότι οι χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ παρεμβάσεις που πραγματοποιούνται από το ICMPD "παρακολουθούνται στενά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μεταξύ άλλων μέσω της αντιπροσωπείας της ΕΕ στη Βηρυτό".
"Πριν από κάθε πληρωμή [στο ICMPD], η ΕΕ διενεργεί επαλήθευση της οικονομικής και επιχειρησιακής προόδου βάσει των αφηγηματικών και οικονομικών εκθέσεων που υποβάλλει ο εταίρος υλοποίησης", προστίθεται στην επιστολή, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ ΜΚΟ προσθέτει ότι σε εσωτερικά έγγραφα στα οποία έχει αποκτήσει πρόσβαση, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ αναγνωρίζει ότι "οι φορείς ασφαλείας που επωφελούνται από έργα της ΕΕ ενδέχεται να ενεργούν κατά των διεθνών προτύπων για τα ανθρώπινα δικαιώματα".
Οι αποκαλύψεις του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έρχονται την ώρα που η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen παίρνει συνεντεύξεις από υποψηφίους για να αποτελέσουν μέρος του επόμενου "κολλεγίου" των Επιτρόπων που θα είναι υπεύθυνοι για την καθοδήγηση του έργου του ισχυρού εκτελεστικού οργάνου της ΕΕ για τα επόμενα πέντε χρόνια.
Στις πολιτικές προτεραιότητές της για την προσεχή θητεία, η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν υπόσχεται να συνεχίσει να αναπτύσσει "στρατηγικές σχέσεις" για τη μετανάστευση και την ασφάλεια με χώρες εκτός ΕΕ, προσθέτοντας ότι ένα "νέο Σύμφωνο για τη Μεσόγειο" θα στοχεύει στην εμβάθυνση αυτών των εταιρικών σχέσεων.