Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους βετεράνους των διεθνών σχέσεων στην Ουάσινγκτον.
Ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι υπήρξε σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Τζίμι Κάρτερ. Ως θεωρητικός της γεωστρατηγικής και συγγραφέας πολλών βιβλίων συμμετέχει στον δημόσιο διάλογο για την διαμόρφωση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Εγινε γνωστός λόγω των σκληρών θέσεών του έναντι της Σοβιετικής Ενωσης και άσκησε έντονη κριτική στον πρόεδρο Τζορτζ Μπους, τον νεότερο, για τον πόλεμο εναντίον της τρομοκρατίας. Υποστήριξε τον Μπαράκ Ομπάμα για την προεδρία αλλά τον επέκρινε για επιεική στάση απέναντι στο Ισραήλ. Ήταν ωστόσο υπέρ της παρέμβασης στη Λιβύη.
Στην αποκλειστική του συνέντευξη στο euronews και τον Γερμανό δημοσιογράφο Στέφαν Γκρόμπε ο πολωνικής καταγωγής Μπρεζίνσκι, στα 84 χρόνια του πλέον, επαινεί την ομάδα που έχει στελεχώσει ο πρόεδρος Ομπάμα για την εξωτερική πολιτική και καλεί την Ευρώπη να παίξει πιο ενεργό ρόλο στο μέλλον.
Στέφαν Γκρόμπε: Σας ευχαριστώ που είσαστε εδώ για να μας βοηθήσετε να αναλύσουμε την εξωτερική πολιτική που ασκεί ο Μπαράκ Ομπάμα αλλά και το όραμά του για την εθνική ασφάλεια, στην δεύτερη θητεία του.
Ζ. Μπρεζίνσκι: Χαίρομαι που συνομιλώ μαζί σας.
Στέφαν Γκρόμπε: Σας ευχαριστώ. Ο Αμερικανός πρόεδρος διάλεξε δύο πρώην Γερουσιαστές για τα υπουργεία εξωτερικών και άμυνας, τον Τζον Κέρι και τον Τσακ Χέιγκελ. Και οι δύο αντλούν την εμπειρία τους από τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Είναι απλή σύμπτωση ή θέλει ο Μπαράκ Ομπάμα να στείλει κάποιο μήνυμα με αυτές τις επιλογές; .
Ζ. Μπρεζίνσκι: Νομίζω ότι είναι και τα δύο. Δεν πιστεύω ότι υπήρχε σχεδιασμός προκειμένου να αναδειχθούν τα διδάγματα από το Βιετνάμ, που ήταν ωστόσο ένας σημαντικός σταθμός της διεθνούς περιπέτειας των Ηνωμένων Πολιτειών σε παγκόσμιο επίπεδο. Με αυτή την έννοια και οι δύο είχαν ξεχωρίσει τότε και πιθανότατα έχουν βγει σοφότεροι από εκείνη την περιόδο.
Στέφαν Γκρόμπε:Μπορούμε να μιλάμε για δόγμα Ομπάμα;
Ζ. Μπρεζίνσκι:Θα μπορούσαμε να το πούμε αυτό. Έχω αναφέρει πολλές φορές, ακόμη και με προσωπικό πολιτικό ρίσκο, ότι ο Ομπάμα έχει την θεωρία αλλά όχι την στρατηγική. Εκτιμώ ότι οι δύο πολιτικοί μπορούν να δώσουν την στρατηγική για το δόγμα αυτό.
Στέφαν Γκρόμπε:Ποια θα είναι αυτή η στρατηγική;
Ζ. Μπρεζίνσκι:Νομίζω ότι πρέπει αρχικά να αναγνωρίσουμε ότι η παραδοσιακή παγκόσμια σύγκρουση που έχουμε δει τα τελευταία 200 χρόνια δεν πρόκειται να συνεχιστεί στο μέλλον. Η έννοια δηλαδή της παγκόσμιας ηγεμονίας από μία και μόνο χώρα δεν είναι πλέον εφικτή. Αυτό ισχύει ακόμη και για την πιο ισχυρή δύναμη. Την ίδια ώρα όμως θα βρεθούμε αντιμέτωποι με πολλές ταυτόχρονες συγκρούσεις που θα έχουν ενδεχομένως μεγάλο ρίσκο. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει η ανταπόκρισή μας να είναι πιο έξυπνη και διαφοροποιημένη. Ελπίζουμε σε συνεργασία με άλλα ισχυρά κράτη. Θα πρέπει να αποφύγουμε μία γενικευμένη αντιπαράθεση που είχε αποδειχθεί αναποτελεσματική στο παρελθόν.
Στέφαν Γκρόμπε: Ο πρώτος χρόνος για τη δεύτερη θητεία ενός Αμερικανού προέδρου δημιουργεί προσδοκίες, διότι ο πρόεδρος έχει μεγάλο πεδίο δράσης στην εξωτερική πολιτική. Έχει μπροστά του τέσσερα δημιουργικά χρόνια χωρίς να σκέφτεται την επανεκλογή του. Πως πρέπει να αξιοποιήσει ο Ομπάμα αυτό το διάστημα. Ποιες πρέπει να είναι οι προτεραιότητές του;
Ζ. Μπρεζίνσκι:Νομίζω ότι οι προτεραιότητές του υπαγορεύονται σε κάποιο βαθμό από αυτά που ήδη αντιμετωπίζουμε αυτήν περίοδο. Την αυξανόμενη ένταση στη Μέση Ανατολή σε πολλά διαφορετικά μέτωπα. Δεν είναι μόνο η διαμάχη Ισραήλ και Παλαιστίνης αλλά και η Συρία που μπορεί να πυροδοτήσει ευρύτερη ένταση στην περιοχή. Έχει να αντιμετωπίσει τους κινδύνους που δημιουργούνται στο Ιράν. Πέρα όμως από αυτά, αν κοιτάξει κανείς τον παγκόσμιο χάρτη στα νότια σύνορα της Ευρασίας, αρχίζοντας από τη Νότια Κορέα βλέπουμε Ινδία, Κίνα, Αφγανιστάν και Πακιστάν, Ιράν, Ιράκ, Συρία, συνεχίζουμε στο Σουέζ και την Αίγυπτο, στο Νίγηρα και το Μάλι. Πρόκειται για μία ζώνη με συνητικά εκρηκτικές συνθήκες.
Στέφαν Γκρόμπε:Ας μιλήσουμε τώρα για την Ευρώπη. Κάποιοι αναλυτές πιστεύουν ότι η Αμερική του Ομπάμα έχει.. γίνει Ευρώπη. Αυτό θα μπορούσε να είναι φιλοφρόνηση, ωστόσο υπάρχει ένας σαρκασμός. Γνωρίζουμε ότι η Ευρώπη έχει πολλά προβλήματα, ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν πήγαν καλά στην Ευρώπη. Ξέρουμε επίσης ότι η Ευρώπη απέδειξε τελικά την αίσθηση της ευθύνης σε επίπεδο πολιτικής ηγεσίας. Αυτό που θέλω να ρωτήσω είναι το εξής: υπάρχει κάτι που μπορεί η Αμερική να μάθει από την Ευρώπη αυτήν την εποχή;
Ζ. Μπρεζίνσκι:Κατά μία έννοια ναι. Αν δει κανείς την Ευρώπη και τα προβλήματά της διαπιστώνει ότι και εμείς αντιμετωπίζουμε σχεδόν τα ίδια ζητήματα: σοβαρά δημοσιονομικά προβλήματα, κοινωνικο – οικονομικές συγκρούσεις, σοβαρή πόλωση στο εσωτερικό, πολιτικό αδιέξοδο και η απουσία ενός κοινού οράματος για το μέλλον. Και οι δύο μπορούμε να μάθουμε από τα προβλήματα του άλλου. Είμαι αισιόδοξος ότι θα ξεπεραστούν τα προβλήματα για εμάς και τους Ευρωπαίους και ειδικότερα για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στέφαν Γκρόμπε:Δεδομένου του ανταγωνισμού ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τις άλλες αναδυόμενες παγκόσμιες δυνάμεις όπως η Κίνα, η Ινδία και η Ρωσία, η Αμερική χρειάζεται την Ευρώπη και πολύ περισσότερο αυτήν την περίοδο;
Ζ. Μπρεζίνσκι:Αναφέρατε την Κίνα, την Ινδία, τη Ρωσία ως αναδυόμενες δυνάμεις. Αν το καλοσκεφτείτε μόνο μία από αυτές τις χώρες είναι αναδυόμενη δύναμη. Οι άλλες δύο δεν είναι. Η μία αντιμάχεται τη νοσταλγία του παρελθόντος και η άλλη έχει κατά κάποιον τρόπο εξεζητημένη άποψη για το τι είναι λόγω των κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών. Έχει ωστόσο μεγάλες δυνατότητες και βλέψεις για το μέλλον. Η αναδυόμενη δύναμη είναι η Κίνα και πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Η Ευρώπη είναι ήδη ένας πολύ σημαντικός παράγοντας. Είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος μας, η βασικότερη σύμμαχός μας παγκοσμίως και έχει μεγάλη ζωτικότητα με την οποία συμβάλλει στο παγκόσμιο γίγνεσθαι με το δεδομένο ότι οι Ευρωπαϊοι έχουν εξετάσει τι είδους μέλλον θέλουν. Υπάρχουν κάποιες νοσταλγικές τάσεις στην Ευρώπη για επιστροφή στα παλιά. Αυτό δεν θα λύσει τα προβλήματα της Ευρώπης. Η Ευρώπη χρειάζεται σήμερα μία πολιτική ηγεσία με όραμα, σαν εκείνη που διέθετε πριν από μερικές δεκαετίες και που τώρα την στερείται.
Στέφαν Γκρόμπε:Η πολιτική ένταση με τη Ρωσία έχει κλιμακωθεί με το νομο Μαγκνίτσκι. Οι Ρώσοι απαγόρευσαν σε Αμερικανούς να υιοθετούν παιδιά από τη Ρωσία, στην Μόσχα απολύθηκε το προσωπικό στο “ραδιόφωνο Ελευθερία”. Πως κρίνετε την προσπάθεια του Ομπάμα να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις με τη Ρωσία; Πολλοί παρατηρητές κάνουν λόγο για αποτυχία. Ήταν πολύ αφελής ο Ομπάμα; Τι πιστεύετε;
Ζ. Μπρεζίνσκι:Σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ ότι ήταν αποτυχία και ότι ο πρόεδρος ήταν αφελής. Ο επαναπροσδιορισμός των σχέσεων με τη Ρωσία είχε συγκεκριμένα όρια και δεν θεωρώ ότι ενέχει καμία φοβερή φιλοδοξία. Και στους υπολογιστές έτσι δεν γίνεται; Δεν είναι κάτι φοβερό να αλλάξεις τα δεδομένα στον υπολογιστή, να κάνεις επαναφορά. Είναι απλώς μία αναπροσαρμογή. Είναι πολύ σεμνή η διατύπωσή για τους στόχους.
Η προσπάθεια συνεχίζεται και τώρα είναι πιο δύσκολη λόγω της επανεμφάνισης του Πούτιν. Ο Πούτιν τώρα είναι πολύ λιγότερο αποτελεσματικός και ελκυστικός από τον Πούτιν της πρώτης περιόδου. Είναι απορροφημένος και απασχολημένος με το παρελθόν, με την ιδέα της μεγάλης ρωσικής δύναμης σε παγκόσμιο επίπεδο. Επιδιώκει κάτι σαν τη Σοβιετική Ένωση με νέο όνομα. Αυτός δεν είναι ρεαλιστικός στόχος και τελικά δεν πιστεύω ότι θα το υποστηρίξει ακόμη και η πλειοψηφία των Ρώσων.
Στέφαν Γκρόμπε: Πιστεύετε ότι θα δούμε έναν νέο επαναπροσδιορισμό των σχέσεων με τη Ρωσία στη δεύτερη θητεία του Ομπάμα;
Ζ. Μπρεζίνσκι:Θα υπάρξουν κάποιες συμφωνίες και θα υπάρξουν κάποιες διαφωνίες.
Στέφαν Γκρόμπε: Κύριε καθηγητά, σας ευχαριστώ πολύ, ήταν μία συναρπαστική συνομιλία.
Ζ. Μπρεζίνσκι: Ευχαριστώ πολύ. Το χάρηκα κι εγώ πολύ. Καλή τύχη.