Η ΕΕ μειώνει τη «δεξαμενή αλληλεγγύης» για το 2026

Τα κράτη-μέλη της ΕΕ συμφώνησαν τη Δευτέρα σχετικά με τη «δεξαμενή αλληλεγγύης» για το 2026, η οποία προβλέπει 21.000 μετεγκαταστάσεις αιτούντων άσυλο και 420 εκατ. ευρώ σε χρηματοδοτικές συνεισφορές για το ίδιο έτος. Το ποσό αυτό είναι χαμηλότερο από το όριο που είχε θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα περιορίσει το επίπεδο αλληλεγγύης προς την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Κύπρο, όπως είχε αναφέρει προηγουμένως το Euronews.

Σύμφωνα με τον Κανονισμό της ΕΕ για τη Διαχείριση Ασύλου και Μετανάστευσης, κάθε χρόνο η Επιτροπή οφείλει να προτείνει τουλάχιστον 30.000 μετεγκαταστάσεις από κράτη υπό πίεση και 600 εκατ. ευρώ σε χρηματοδοτικές συνεισφορές από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη.

Ωστόσο, οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ που συνεδρίασαν τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες θεώρησαν ότι οι ανάγκες αλληλεγγύης για το 2026 θα είναι μειωμένες, καθώς ο πρώτος κύκλος διαχείρισης μετανάστευσης θα εφαρμοστεί από τον Ιούνιο του 2026 και θα καλύψει μόλις το μισό έτος.

Η απόφαση ελήφθη με «ευρεία πλειοψηφία» χωρών, σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές.

Οι χώρες της ΕΕ μπορούν να συμβάλουν στη δεξαμενή αλληλεγγύης μέσω μετεγκαταστάσεων, οικονομικών συνεισφορών ή «εναλλακτικών μέτρων αλληλεγγύης», όπως η παροχή προσωπικού σε κράτη υπό πίεση ή η βοήθεια στην κατασκευή κέντρων υποδοχής.

Σε κάθε χώρα αντιστοιχεί μια ποσόστωση υποστήριξης βάσει του πληθυσμού και του ΑΕΠ της, ενώ μπορεί να επιλέξει τον τύπο της συνεισφοράς της ή συνδυασμό διαφορετικών μέτρων.

Η Τσεχία, η Εσθονία, η Κροατία, η Αυστρία και η Πολωνία έλαβαν πλήρη ή μερική εξαίρεση από τις ποσοστώσεις τους. Οι χώρες αυτές, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, είχαν χαρακτηριστεί ως «αντιμετωπίζουσες σημαντική μεταναστευτική πίεση» και μπορούσαν να ζητήσουν εξαίρεση, η οποία εγκρίθηκε από τα άλλα κράτη-μέλη.

Οι συγκεκριμένες δεσμεύσεις κάθε κράτους παραμένουν απόρρητες έως την τελική νομική υιοθέτηση της «δεξαμενής αλληλεγγύης», που έχει οριστεί για τις 16 Δεκεμβρίου. Ωστόσο, σύμφωνα με πηγές της ΕΕ, οι περισσότερες χώρες επέλεξαν να προσφέρουν χρηματοδοτικές συνεισφορές.

Λιγότερη αλληλεγγύη προς τα κράτη πρώτης γραμμής

Η αλληλεγγύη προς την Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Κύπρο θα μειωθεί σχεδόν κατά ένα τρίτο σε σύγκριση με το αρχικό σχέδιο.

Ο Ισπανός υπουργός Εσωτερικών, Φερνάντο Γκράντε-Μαρλάσκα, αντέδρασε, υποστηρίζοντας ότι το αποτέλεσμα αποκλίνει από τη γενική συμφωνία του 2023 για τη μετανάστευση και κάλεσε την ΕΕ να διατηρήσει «την ισορροπία μεταξύ αλληλεγγύης και ευθύνης».

«Η ποσόστωση αλληλεγγύης δεν μπορεί να μετατραπεί σε παζάρι αριθμών», δήλωσε.

Δεν έχει ακόμη αποφασιστεί πώς θα επιλεγούν οι 21.000 μετεγκαταστάσεις, ούτε πόσοι θα προέρχονται από καθεμία από τις τέσσερις χώρες «υπό μεταναστευτική πίεση».

Εάν ο συνολικός στόχος των 21.000 μετεγκαταστάσεων δεν καλυφθεί από τις δεσμεύσεις των κρατών-μελών, θα ενεργοποιηθεί ένας μηχανισμός που ονομάζεται «εξισορρόπηση ευθύνης».

Τα κράτη-μέλη θα υποχρεωθούν να φροντίζουν αιτούντες άσυλο που φιλοξενούν, αλλά οι οποίοι θα έπρεπε να είχαν ζητήσει άσυλο στην πρώτη χώρα εισόδου τους στην ΕΕ, έως ότου καλυφθούν οι ελλείπουσες μετεγκαταστάσεις.

Η Γερμανία αναμένεται να καταφύγει εκτενώς σε αυτόν τον μηχανισμό, όπως είχε αναφέρει το Euronews.

Σύμφωνα με πηγές της ΕΕ, η γερμανική κυβέρνηση υπέγραψε μνημόνιο με την Ελλάδα, συμφωνώντας ότι δεν θα επιστρέψει κανέναν αιτούντα άσυλο στη χώρα, σε αντάλλαγμα για την ποσόστωση που η Γερμανία θα έπρεπε να λάβει από την Ελλάδα το 2026.

Παρόμοια συμφωνία συνήφθη και με την Ιταλία, όπως δήλωσε ο Ιταλός υπουργός Εσωτερικών, Ματέο Πιαντεντόζι.

«Η Ιταλία και η Γερμανία συμφώνησαν να μηδενίσουν τον αριθμό των μεταφορών [βάσει των υφιστάμενων κανόνων] έως ότου τεθεί σε ισχύ το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο τον Ιούνιο του 2026», ανέφερε.

Η ΕΕ επιτρέπει απελάσεις μεταναστών σε τρίτες χώρες

Κατά τη συνάντησή τους στις Βρυξέλλες, οι 27 υπουργοί Εσωτερικών ενέκριναν επίσης τρεις νομοθεσίες σχετικές με τη μετανάστευση, οι οποίες θα πρέπει τώρα να διαπραγματευτούν με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Ο αποκαλούμενος «κανονισμός επιστροφών» αποσκοπεί στην επιτάχυνση της απέλασης παράτυπων μεταναστών και στην αύξηση του ποσοστού εκτελεσμένων εντολών επιστροφής, το οποίο σήμερα ανέρχεται περίπου στο 20%.

Θα επιτρέπει στα κράτη-μέλη να δημιουργούν κέντρα επιστροφής σε χώρες εκτός ΕΕ, καθώς και να επιστρέφουν παράτυπους μετανάστες ακόμη και σε χώρες που δεν σχετίζονται με την καταγωγή τους.

Η αλλαγή του ορισμού της «ασφαλούς τρίτης χώρας» θα διευρύνει τις περιπτώσεις στις οποίες μια αίτηση ασύλου μπορεί να απορριφθεί ως απαράδεκτη, επιτρέποντας την απέλαση αιτούντων άσυλο σε τρίτες χώρες με τις οποίες δεν έχουν καμία σύνδεση.

Το Συμβούλιο ενέκρινε επίσης την πρώτη λίστα «ασφαλών χωρών καταγωγής» για σκοπούς ασύλου, η οποία περιλαμβάνει: Μπανγκλαντές, Κολομβία, Αίγυπτο, Ινδία, Κόσοβο, Μαρόκο, Τυνησία, καθώς και όλα τα υποψήφια προς ένταξη κράτη στην ΕΕ, εκτός της Ουκρανίας.

Οι μετανάστες από αυτές τις χώρες θα εξακολουθούν να έχουν δικαίωμα υποβολής αίτησης ασύλου στην ΕΕ, αλλά οι αιτήσεις τους θα εξετάζονται μέσω ταχύτερων διαδικασιών.