ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ περιοχή του Καυκάσου αποτελεί σημείο συνάντησης διαφορετικών πολιτισμών. Εδώ εκ διαμέτρου αντίθετες εθνοτικές και θρησκευτικές ομάδες συμβιώνουν, όχι πάντα ειρηνικά. Για το Αζερμπαϊτζάν, μια χώρα που συνορεύει με την Τουρκία, το Ιράν και την Ρωσία, η ειρηνική συνύπαρξη, αποτελεί ζήτημα ύψιστης σημασίας.
Η πρωτεύουσα Μπακού φιλοξενεί φέτος το 2ο Παγκόσμιο Φόρουμ για τον Διαπολιτισμικό Διάλογο, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και της UNESCΟ. Το “παρών” δίνουν θρησκευτικοί και πολιτικοί ηγέτες από ολόκληρο των κόσμο.
«Οι άνθρωποι θεωρούν ότι απειλούνται οι τοπικές τους κοινότητες και η εθνική τους ταυτότητα. Εμείς θα πρέπει να διερευνήσουμε με ποιόν τρόπο θα διασωθεί η διαφορετικότητα μέσα σε ένα ευρύτερο παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο» τονίζει ο αιδεσιμότατος Άλιστερ Μακντόναλντ, ο οποίος εκπροσωπεί την αγγλικανική εκκλησία.
Στον Καύκασο κατοικούν 50 διαφορετικές εθνοτικές ομάδες. Ομιλούνται περισσότερες από τριάντα γλώσσες και εκπροσωπούνται σχεδόν όλες οι θρησκείες του κόσμου. Εξαιτίας της γεωγραφικής απομόνωσης, οι τοπικές κοινότητες καταφέρνουν να διατηρούν ανέπαφη την πολιτισμική τους ταυτότητα.
Επισκεπτόμαστε το Χιναλίγκ, ένα χωριό που βρίσκεται σε υψόμετρο 2.300 μέτρων, στην αζέρικη πλευρά του Καυκάσου. Οι κάτοικοί εδώ ανήκουν στην μειονότητα των Κετίν και μιλούν τη δική τους διάλεκτο, χρησιμοποιώντας στοιχεία από την αζερική γλώσσα.
Το χωριό αυτό θεωρείται ο αρχαιότερος ορεινός οικισμός , που έχει ανακαλυφθεί ποτέ, σε ευρωπαϊκό έδαφος. Οι περίπου 2.300 κάτοικοι του είναι Σουνίτες Μουσουλμάνοι και ζουν σε μια χώρα που η πλειοψηφία είναι Σιίτες.
«Οι πρόγονοί μας ζούσαν εδώ τα τελευταία 6.000 χρόνια και έχουμε υποχρέωση να διαφυλάξουμε τη γλώσσα και τον πολιτισμό μας», υποστηρίζει ένας κάτοικος.
Το χωριό Χιναλίγκ βρίσκεται στην περιοχή Κούμπα, στον Βορρά του Αζερμπαιτζάν. Θεωρείται ιδανικός προορισμός για τους λάτρεις της ορειβασίας.
Στην απέναντι όχθη του ποταμού, συναντάμε το Κιρμίσι Κασάμπα, που στην τοπική διάλεκτο σημαίνει κόκκινος οικισμός. Σε αυτή την συνοικία της πόλης Κούμπα, κατοικούν από αρχαιοτάτων χρόνων Εβραίοι. Τους αποκαλούν Νταγκιαχούντι ή Εβραίους του Βουνού. Μιλούν τη διάλεκτο Γιουχούρι, που έχει την βάση της στα Φαρσί και περιέχουν στοιχεία από την εβραική και την τουρκική γλώσσα.
Οι Εβραίοι εγκαταστάθηκαν στο βόρειο Αζερμπαϊτζάν το 500 π Χ., όταν οι Πέρσες τους εκτόπισαν από την Βαβυλώνα. Αρχικά ζούσαν στα βουνά αλλά από το 1730, κατέβηκαν στην πόλη όπου συνυπάρχουν ειρηνικά, με τους Μουσουλμάνους. Σε αυτή την γωνιά του Καυκάσου οι συγκρούσεις της Μέσης Ανατολής μοιάζουν πολύ μακρινές.
«Κατά τη γνώμη μας η σύγκρουση αυτή είναι πρόσκαιρη. Στην πραγματικότητα έχουμε κοινές ρίζες. Μουσουλμάνοι και Εβραίοι είμαστε διαφορετικά κλαδιά του ίδιου δέντρου. Εδώ όλοι το αντιλαμβανόμαστε αυτό» τονίζει ο ραβίνος Ελαζάρ Νισίμοφ.
Τα μέλη της τοπικής εβραϊκής κοινότητας συναντώνται συχνά για να συζητήσουν τα δικά τους εσωτερικά προβλήματα και τις σχέσεις με τις άλλες κοινότητες της περιοχής.
Ο 80χρονος Μπορίς Σιμαντούεφ είναι ο ηγέτης της κοινότητας των Εβραίων του Βουνού. Βρίσκεται συνεχώς σε επαφή, με τον εκπρόσωπο της μουσουλμανική κοινότητας τον ιμάμη Χατσί Ναίμπ. Οι μικτοί γάμοι είναι σπάνιοι, αλλά τα μέλη των δυο θρησκευτικών κοινοτήτων συνυπάρχουν χωρίς εντάσεις.
Το παράδειγμα της συνύπαρξης Μουσουλμάνων και Εβραίων στην πόλη Κούμπα αποτελεί την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Σε ολόκληρο τον πλανήτη και ιδιαίτερα στην περιοχή του Καυκάσου υπάρχουν πολλές ανοιχτές εστίες θρησκευτικών και εθνοτικών συγκρούσεων.
Το παγκόσμιο Φόρουμ για τον διαπολιτισμικό διάλογο έχει στόχο να μεταφέρει από το Μπακού, το μήνυμα ότι η ειρηνική συνύπαρξη των λαών είναι εφικτή,
Η διεθνής συνδιάσκεψη έχει ως στόχο την προώθηση του διαλόγου μεταξύ των διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών του πλανήτη. Η ατζέντα των συνομιλιών βασίζεται στο ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών του Νοεμβρίου του 2001.
Παράλληλα, έχει μεταξύ άλλων αναφορές στην Σύμβαση της UNESCO για την Προστασία και την Προώθηση της Διαφορετικότητας στην Πολιτιστική Έκφραση, και στη Λευκή Βίβλο του Συμβουλίου της Ευρώπης για τον Διαπολιτισμικό διάλογο. Το 2011, στο πρώτο Φόρουμ συμμετείχαν 500 εκπρόσωποι από 102 χώρες, διεθνείς οργανισμούς και μη κυβερνητικές οργανώσεις.