ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Προς έκπληξη όλων των παρεβρισκόμενων, η Άνγκελα Μέρκελ άρχισε να κλαίει. “Δεν είναι δίκαιο” δήλωσε εξοργισμένη η γερμανίδα Καγκελάριος και δάκρυα άρχισαν να τρέχουν από τα μάτια της. “Δεν πρόκειται να αυτοκτονήσω” ».
Με αυτό τον μυθιστορηματικό τρόπο, ρεπορτάζ των Financial Times, περιγράφει τις δραματικές σκηνές που εκτυλίχθηκαν πίσω από τις κλειστές πόρτες στις Κάννες τον Νοέμβριο του 2011. Ήταν η στιγμή που η κρίση της ευρωζώνης έφτανε στην κορύφωσή της και οι ευρωπαίοι ηγέτες, το πλαίσιο των G20 έκαναν απέλπιδες προσπάθειες να σώσουν το κοινό νόμισμα από την κατάρρευση. Αν και βρισκόταν στη γωνία, η Άνγκελα Μέρκελ επέστρεψε την κριτική που δεχόταν. Το συναισθηματικό ξέσπασμα της «Σιδηράς Κυρίας» προκάλεσε σοκ στους συνομιλητές της.
«Η Ελλάδα κατέρρεε πολιτικά. Η Ιταλία, μία χώρα πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει, φαινόταν ότι σε λίγες ημέρες θα έχανε κάθε πρόσβαση στις διεθνείς αγορές. Και η Μέρκελ, όσο κι αν προσπαθούσαν Σαρκοζί και Ομπάμα, δεν πειθόταν να αυξήσει τις γερμανικές εισφορές για το «τείχος προστασίας» της ευρωζώνης», αναφέρει το ρεπορτάζ, το οποίο προέκυψε μετά από έξι μήνες έρευνας και εξαντλητικών συνεντεύξεων με ανθρώπους που πήραν μέρος στη λήψη των αποφάσεων και αποφάσισαν να πουν όλη την ιστορία.
Ο ρόλος της Ελλάδας
«Όπως σχεδόν τα πάντα σε αυτήν την κρίση της ευρωζώνης, έτσι και αυτή η ιστορία ξεκίνησε στην Ελλάδα», αναφέρει ο συντάκτης. Ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, υπό την πίεση της κοινής γνώμης στο εσωτερικό, σχεδίαζε να ζητήσει εθνικό δημοψήφισμα για το νέο πρόγραμμα στήριξης των 172 δισ. Ευρώ, που είχε συμφωνηθεί λίγες ημέρες πριν στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών.
Εξοργισμένος από την αιφνιδιαστική κίνηση του Έλληνα πρωθυπουργού, ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί συμφώνησε με την Άνγκελα Μέρκελ να καλέσουν τον Παπανδρέου στις Κάννες, στη σύνοδος των G20 , με σκοπό να τον πείσουν να κάνει το δημοψήφισμα με το ερώτημα εάν η Ελλάδα θα παραμείνει στην ευρωζώνη. Για πρώτη φορά οι ευρωπαίοι ηγέτες διαπίστωναν τον κίνδυνο η κρίση να διαχεόταν από την Ελλάδα σε όλη την ευρωζώνη, με πρώτη την Ιταλία, για την οποί το κόστος της διάσωσης ήταν τεράστιο.
Ακολουθεί η περιγραφή των δραματικών συναντήσεων: «Από τη στιγμή που ο Γ. Παπανδρέου με τον Ε. Βενιζέλο έφτασαν στην αίθουσα, ο Ν. Σαρκοζί ξεκίνησε αυτό που ένας αξιωματούχος χαρακτήρισε «the full Sarkozy»: μία στοχευμένη, οργισμένη αποκήρυξη της απόφασης του Παπανδρέου για δημοψήφισμα… Ο Παπανδρέου αιφνιδιάστηκε. “Έρχεται και αρχίζει να μιλά έξαλλος για το δημοψήφισμα” λέει για τον Σαρκοζί.
Όσοι βρίσκονταν στην αίθουσα είπαν ότι ο Παπανδρέου εμφανώς αποθαρρύνθηκε καθώς συνεχιζόταν η μάχη. Εν αγνοία του Ν. Σαρκοζί και της Α. Μέρκελ, τηλεφώνησε στον Α. Σαμαρά, τον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο οποίος του είπε ότι τώρα ήταν πρόθυμος να αποδεχθεί μία κυβέρνηση εθνικής ενότητας μεταξύ της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ
Ο Ν. Σαρκοζί έκλεισε τη συνάντηση λέγοντας στον Παπανδρέου να επιστρέψει στην Αθήνα και να “πάρει μία απόφαση”, ενώ ο Μπαρόζο πήρε τον Βενιζέλο στην άκρη.
“Πρέπει να σκοτώσουμε αυτό το δημοψήφισμα” του είπε. Ο υπουργός Οικονομικών συμφώνησε σχεδόν αμέσως. Το τέλος του δημοψηφίσματος θα ήταν επίσης το τέλος του Παπανδρέου».
Ο αμερικανικός παράγοντας και τα δάκρυα της Μέρκελ
Με τις εξελίξεις στην Ελλάδα να παραμένουν ρευστές, οι ευρωπαίοι ηγέτες κλήθηκαν ξανά από τον Σαρκοζί. Διαπίστωσαν ωστόσο με έκπληξη ότι στη συνάντηση προέδρευε ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα. «Ηταν ένδειξη αδυναμίας της Ευρώπης» ανέφερε μέλος της γερμανικής αντιπροσωπείας.
«Πολλοί πίστευαν ότι η βραδιά θα αφιερωνόταν στην προσπάθεια να πειστεί ο Μπερλουσκόνι να καταφύγει η Ιταλία στο ΔΝΤ. Ωστόσο ο Ομπάμα ξεκίνησε με κάτι διαφορετικό. Ένα σχέδιο να αυξηθεί το τείχος προστασίας της Ευρώπης. Για Γάλλους και Αμερικανούς η περισσότερο προφανής πηγή για να χρηματοδοτηθεί το τείχος ήταν η ΕΚΤ. Αλλά το Βερολίνο για πολύ καιρό στεκόταν ενάντια στη χρηματοδότηση κρατών από την κεντρική τράπεζα. Ήταν θέμα αρχής, το οποίο είχε τις ρίζες του στη γερμανική ιστορία».
Το σχέδιο περιελάμβανε τα Ειδικά Τραβηχτικά Δικαιώματα (special drawing rights – SDRs). Τυπικά δεν είναι χρήμα. Δημιουργήθηκαν από το ΔΝΤ το 1969 για να αντικαταστήσουν το δολάριο και το χρυσό στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
«Η Μέρκελ ήταν ανοικτή στην πρόταση, αλλά τα SDRs δεν ελέγχονται από κυβερνήσεις, αλλά από τις κεντρικές τράπεζες. Και ο Jens Weidmann επικεφαλής της Bundesbank διαφώνησε.
Η Μέρκελ ήταν στη γωνία. Ο Ομπάμα υποστήριξε ότι η ιδέα της προσφυγής της Ιταλίας στο ΔΝΤ ήταν κακή. Ο Σαρκοζί προσπάθησε να πετύχει έναν συμβιβασμό. Οι ΗΠΑ ήθελαν η Γερμανία να συνεισφέρει με τα SDRs, αλλά η Γερμανία προσέφερε «μερική» δέσμευση.
Τότε ήρθε το ξέσπασμα δακρύων της Μέρκελ. “Δεν είναι δίκαιο. Δεν μπορώ να αποφασίσω ενάντια στην Bundesbank. Δεν μπορώ να το κάνω αυτό”. Το ξέσπασμα μετρίασε τις αμερικανικές και τις γαλλικές απαιτήσεις για συμφωνία εδώ και τώρα.
“Δεν πρόκειται να πάρω τόσο μεγάλο ρίσκο χωρίς να λάβω κάτι από την Ιταλία. Δεν πρόκειται να αυτοκτονήσω”, δήλωσε η καγκελάριος και έτσι, έληξε η συνάντηση. Οι ηγέτες βρέθηκαν ξανά το επόμενο πρωί, αλλά το momentum είχε χαθεί. «Η καταιγίδα πέρασε», είπε κάποιος που μετείχε και στις δύο συναντήσεις. Το σχέδιο για τα SDRs δεν ξαναείδε το φως».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠηγή:Financial Times