ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΉταν Απρίλιος του 2011, όταν η Πορτογαλία κατέθεσε, επίσημα, αίτημα στήριξης στην Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Τρία χρόνια μετά ολοκληρώνει και βγαίνει επίσημα από το πρόγραμμα, το Σάββατο.
Αποφάσισε να το κάνει, χωρίς πιστωτικό «δίχτυ ασφαλείας», εξέλιξη που ελάχιστοι περίμεναν, μόλις, έξι μήνες πριν, όταν η χώρα συζητούσε για δεύτερο πακέτο στήριξης.
Για να λάβει τα 78 δισεκατομμύρια ευρώ της βοήθειας, η πορτογαλική κυβέρνηση αναγκάστηκε να λάβει μέτρα συνολικού ύψους 30 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Οι Πορτογάλοι κατέβηκαν στους δρόμους, αλλά οι διαμαρτυρίες ήταν πολύ λιγότερες από ότι στην Ελλάδα.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ομολόγησε ότι οι επιπτώσεις της λιτότητας ήταν μεγαλύτερες από ότι υπολόγισε.
Το χρέος της Πορτογαλίας από 94% του ΑΕΠ, το 2010, έφτασε στο 129% το 2013.
Το έλλειμμα έπεσε από 9,8% του ΑΕΠ σε 4,9%. Θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο ακόμα χρόνια για να πιάσει το όριο του 3%.
Παράλληλα, η ανεργία έχει εκτοξευτεί σε ιστορικά υψηλά. Το Μάρτιο παρέμενε πάνω από 15%. Στους νέους, ξεπερνά το 35%.
Η κυβέρνηση Κοέλιο δηλώνει αισιόδοξη ότι με την ενίσχυση των εξαγωγών και το εμπορικό πλεόνασμα, για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, η χώρα οδεύει σε ανάπτυξη και οριστική έξοδο από την κρίση.
Τα στοιχεία, όμως, που δημοσίευσε, την Πέμπτη, η Eurostat λένε μία άλλη ιστορία: το πρώτο τρίμηνο, η ανάπτυξη γύρισε σε αρνητικό πρόσημο, -0,7%.
Τον Μάρτιο, 74 προσωπικότητες υπέγραψαν αίτημα αναδιάρθρωσης του πορτογαλικού χρέους, υποστηρίζοντας ότι είναι αδύνατο η χώρα να παραμείνει σε τροχιά λιτότητας, επί δεκαετίες, για να το εξυπηρετεί.
Ο πρωθυπουργός Πέδρο Κοέλιο απέρριψε το αίτημα λέγοντας ότι θέτει σε κίνδυνο τις προοπτικές της χώρας.
euronews:
Μαζί μας ο Πέτερ Λάινς, καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Λισαβόνας. Είναι μεταξύ των 74 προσώπων που υπέγραψαν το αίτημα για αναδιάρθρωση του χρέους της Πορτογαλίας. Καλησπέρα.
Πέτερ Λάινς/ καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας:
Σε αντίθεση με τους Έλληνες, οι Πορτογάλοι αντιμετώπισαν στωικά τη λιτότητα. Η έξοδος από το μνημόνιο δε σημαίνει τέλος στη λιτότητα ή τέλος στις αξιολογήσεις της τρόικα. Τα μέτρα, όπως οι περικοπές, θα είναι μόνιμα. Υπάρχει φόβος η στάση των Πορτογάλων να αλλάξει στο μέλλον;
Υπάρχουν περισσότερες ομοιότητες, παρά διαφορές, σε όσα συνέβησαν σε Πορτογαλία και Ελλάδα.
Είναι και οι δύο πολύ αδύναμες οικονομίες, δύο από τις πιο αδύναμες οικονομίες της Ευρωζώνης και επίσης είναι οικονομίες με αδύναμους θεσμούς.
Η λιτότητα οδήγησε τις δύο χώρες σε ύφεση, άρα έπρεπε να την απορρίψουν, κάτι που δεν έκαναν.
Πρέπει να θυμίσουμε ότι η Ευρωζώνη, για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προσπάθησε να κάνει κάτι ανάλογο σε χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία, αλλά εκεί αυτά τα μέτρα απορρίφθηκαν.
Μπορεί στην Πορτογαλία οι επιπτώσεις να μην ήταν τόσο επώδυνες όσο στην Ελλάδα, αλλά αυτό δεν οφείλεται στους Πορτογάλους, αλλά στο γεγονός ότι η πορτογαλική οικονομία δεν είναι τόσο αδύναμη όσο η ελληνική.
Έχει περισσότερες εξαγωγές, έχει μία βιομηχανική βάση που δε διαθέτει η Ελλάδα, βασίζεται λιγότερο στον τομέα των υπηρεσιών, που απευθύνονται στους πολίτες του εξωτερικού.
euronews:
Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τον ΟΟΣΑ, η Πορτογαλία θα καταφέρει να μειώσει το χρέος στο 60% του ΑΕΠ, το 2030. Για να το πετύχει, θα πρέπει να εφαρμόσει μέτρα λιτότητας περίπου 1,9% κάθε χρόνο. Είναι αυτό εφικτό;
Πέτερ Λάινς/ καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας:
Προφανώς όχι. Το ίδιο το ΔΝΤ το ξέρει και έχει σταματήσει να το προτείνει. Η Πορτογαλία δεν μπορεί να συνεχίσει, ατέρμονα, ένα πρόγραμμα λιτότητας. Δεν είναι λογικό. Τώρα, το Ταμείο αναγκάζεται να το παραδεχτεί, γιατί δεν έχει “Σχέδιο Β”, δεν έχει εναλλακτική. Το τι θα γίνει θα είναι πολιτική απόφαση, δε θα προέλθει από το ΔΝΤ. Το Ταμείο το απαρτίζουν τεχνοκράτες.
Είναι απαραίτητο να συντονιστούν καλύτερα οι ευρωπαϊκές πολιτικές για να λύσουν το πρόβλημα της Ευρωζώνης, εκεί όπου είναι οξύτερο, δηλαδή στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Στη συνέχεια, μπορούν να κάνουν όσους υπολογισμούς θέλουν, δεν έχει σημασία.
euronews:
Το 2013, η Πορτογαλία πέτυχε το πρώτο εμπορικό πλεόνασμα σε προϊόντα και υπηρεσίες, τα τελευταία 70 χρόνια, χάρη σε ισχυρή ανάπτυξη των εξαγωγών. Πώς άλλαξε τα τελευταία τρία χρόνια το ισοζύγιο της Πορτογαλίας;
Πέτερ Λάινς/ καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας:
Αυτό το εμπορικό πλεόνασμα είναι αποτέλεσμα της λιτότητας. Πώς το πετύχαμε; Επειδή η λιτότητα μείωσε το μέγεθος της οικονομίας, μείωσε την κατανάλωση, περιόρισε την ανάγκη για εισαγωγές και οδήγησε σε περισσότερες εξαγωγές.
Όταν η πορτογαλική οικονομία επιστρέψει στην ανάπτυξη, θα επιστρέψουν και τα προβλήματα χρηματοδότησης του πορτογαλικού χρέους.
Θα επιστρέψει το πρόβλημα πώλησης ομολόγων στις διεθνείς αγορές, γιατί αυτό το θέμα συνδέεται άμεσα με το επίπεδο ανάπτυξης της πορτογαλικής οικονομίας.
Χωρίς λύση στην χρηματοδότηση των ελλειμμάτων, εντός της Ευρωζώνης, δε θα μπορέσουμε να οδηγήσουμε την Πορτογαλία πίσω στην ανάπτυξη.
Αυτό είναι ευρέως γνωστό, όλοι οι οικονομολόγοι το γνωρίζουν.»
euronews:
Η αγορά εργασίας στην Πορτογαλία πότε θα βελτιωθεί;
Πέτερ Λάινς/ καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας:
Ο κίνδυνος που αντιμετωπίζει η Πορτογαλία, αλλά και ολόκληρη η Ευρώπη, είναι ότι η οικονομική ανάκαμψη δε συνοδεύεται από περισσότερες δουλειές. Ο μόνος τρόπος να βελτιωθεί βιώσιμα η αγορά εργασίας, είναι η εισαγωγή πολιτικών που θα αυξάνουν τις προσλήψεις. Όταν χάνεται μία θέση εργασίας, πρέπει να αντικαθίσταται από μία νέα. Πρέπει να υπάρξει μία διαδικασία μεταμόρφωσης. Και αυτό επίσης είναι πολιτικό θέμα.