ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠώς θα αισθανόσασταν αν κάποιος σας έπαιρνε από το χέρι και σας γνώριζε αληθινά και εις βάθος μια γειτονιά, που την έχετε περπατήσει αρκετές φορές; Περίεργα. Είναι σαν να ανακαλύπτετε τον κόσμο από την αρχή. Στην συγκεκριμένη περίπτωση τον Νέο Κόσμο. Η Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών σε συνεργασία με την πρωτοποριακή ομάδα Medea Electronique, που αποτελείται από καλλιτέχνες που ασχολούνται με την εικόνα, τη ζωγραφική, τα πολυμέσα και τις διαδραστικές τεχνολογίες έχουν φτιάξει μια εφαρμογή για smartphone ή tablet που αποκαλούν «Soundscapes/Landscapes». Που μπορείτε να την χρησιμοποιήσετε; Μ’ αυτήν μπορείτε να πάτε έναν δωρεάν οπτικοακουστικό περίπατο στη γειτονιά του Νέου Κόσμου. Το μόνο που εσείς έχετε να κάνετε, είναι να κατεβάσετε την εφαρμογή στο κινητό ή την ταμπλέτα σας και να περιηγηθείτε στην περιοχή. Αν δεν έχετε κινητό ή ταμπλέτα, επισκεφτείτε την Στέγη, όπου θα σας προμηθεύσουν τον αναγκαίο εξοπλισμό, ταμπλέτα και ακουστικά, αλλά και έναν χρήσιμο χάρτη με το που βρίσκεται τι. Η χρήση της εφαρμογής είναι εξαιρετικά απλή και απευθύνεται σε όλους.
Μετά αφεθείτε στην μοναδική εμπειρία. Καθώς προχωράτε, η συσκευή σας δονείται, δίνοντας πληροφορίες, ηχητικά στοιχεία και βίντεο, που αφορούν το σημείο που βρίσκεστε. Θα γνωρίσετε πράγματα που δεν ξέρατε, θα μάθετε τα μαγαζιά αλλά και την ιστορία της περιοχής, θα ανακαλύψετε μέσα από κείμενα και άλλου είδους καταγραφές, συγκινητικές λεπτομέρειες για τους κατοίκους, τους νέους πληθυσμούς που έχουν έρθει εδώ τα τελευταία χρόνια, αλλά και για το πώς το παρελθόν συναντά το παρόν. Δεν χρειάζεται να δείτε τα πάντα (μια ολοκληρωμένη βόλτα κρατά πάνω από τρεις ώρες!), κάντε μια επιλογή και είναι σίγουρο ότι θα ενθουσιαστείτε.
Θα ανακαλύψετε έναν άλλον Κόσμο, ένα διαφορετικό, σαγηνευτικό σύμπαν που κρύβεται ένα ή δύο στενά πάνω από τη λεωφόρο Συγγρού. Είναι ένα συγκινητικό βίωμα που σε κάνει να επανεκτιμήσεις την πόλη που έχουμε χάσει, να ανασυνθέσεις στοιχεία της ταυτότητάς της, να αντιληφθείς το βάρος του τόπου και της ιστορίας και να νιώσεις την αίσθηση του χρόνου που περνά μέσα από μια συνοικία και την αλλάζει διαρκώς. Κυρίως όμως θα αισθανθείς οικεία με τους κατοίκους της περιοχής, Αρμένιους, μουσουλμάνους, Έλληνες και ξένους. Θέλεις να μιλήσεις μαζί τους. Μπαίνεις στα μαγαζιά τους για να αγοράσεις παγωτό ή κεμπάμπ, κάθεσαι στα παγκάκια δίπλα τους, κοιτώντας τους στα μάτια. Σου χαμογελούν, παρόλο που φοράς ακουστικά και βλέπεις με προσήλωση την ταμπλέτα σου. Αυτοί συμμετέχουν στη βόλτα σου εκείνη τη στιγμή, έχουν συμβάλλει με τις διηγήσεις και τις πληροφορίες που έχουν δώσει στο οπτικοακουστικό υλικό που λαμβάνεις. Κάπως έτσι αυτός ο μοναχικός περίπατος που έχεις ξεκινήσει γίνεται μέρος μιας διαδραστικής εμπειρίας, σε βγάζει λίγο από την άχαρη καθημερινότητά σου. Και κάπως έτσι αυτή η διαδρομή είναι μοναδική, τη θυμάσαι, την παίρνεις μαζί σου. Και θέλεις να επιστρέψεις…
Ο Μανώλης Μανουσάκης από τους Medea Electronique μας αναλύει τη φιλοσοφία του πρωτότυπου αυτού πρότζεκτ. Μας προσφέρει το δικό του οδικό χάρτη για τον Νέο Κόσμο μέσα από το «Soundscapes/Landscapes», αλλά και το πώς προσέγγισαν με ουσία και αλήθεια τη συγκεκριμένη γειτονιά.
Μανώλη πώς ξεκίνησε το project και για ποιο λόγο αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την περιοχή του Νέου Κόσμου;
Κουβεντιάζαμε πολύ καιρό την αρχική ιδέα, που αφορούσε στις τεχνικές καταγραφής, χαρτογράφησης τοπίων και ήχων. Το field recording. Σε μια συνάντησή μας τον Ιανουάριο του 2013, σε ένα καφέ δίπλα από τη Στέγη, στον Νέο Κόσμο, σκεφτήκαμε πως θα ήταν τρομερά ενδιαφέρον να ψάχναμε αυτή την περιοχή, που ούτε καν εμείς οι ίδιοι γνωρίζαμε. Παράλληλα μας προβλημάτιζε ο τρόπος παρουσίασης του πρότζεκτ: θα ήταν μια οπτικοακουστική εγκατάσταση εντός της Στέγης; Τι; Μας ενδιέφερε πολύ να υπάρχει κίνηση, εμπλοκή και εγγραφή με τον τόπο. Άλλωστε, εδώ και καιρό η Medea Electronique δουλεύει πάνω στην έννοια του site specific έργου, και στο πώς οι κάτοικοι του κάθε τόπου εμπλέκονται ως κομμάτι του έργου και όχι απλώς ως θεατές. Χαρακτηριστικά, πέρυσι η θεματική του ερευνητικού 10ήμερου new media art και improvisation residency Koumaria, που από το 2006 διοργανώνουμε στην Κουμαριά της Σπάρτης, ήταν το χωριό, το τοπίο γύρω τριγύρω. Θέλαμε να αποτελέσει το χωριό, το τοπίο, τα κτίρια, οι άνθρωποι, τη βασική θεματική του residency. Αλλά και φέτος, το residency έχει θέμα τις κοινότητες και την τέχνη, στο πώς η τέχνη η συλλογική μπορεί να συμβάλλει στη συγκρότηση αλλά και στη λειτουργία των τοπικών κοινοτήτων, των μικροομάδων. Το Soundscapes Landscapes ερευνά την ιστορική γειτονιά του Νέου Κόσμου: Τη γειτονιά όπου έφτασαν οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, και τη δεκαετία του ’90 οι οικονομικοί Άραβες μετανάστες. Εδώ όπου τα κτήρια όπου έμεναν οι πρόσφυγες τότε, είναι τα ίδια στα οποία μένουν τώρα οι μετανάστες. Τον Νέο Κόσμο με το μπλόκο του Δουργουτίου, τα Δεκεμβριανά, την αντιπαροχή και την ανοικοδόμηση της δεκαετίας του ’60, τις επιθέσεις εναντίον μεταναστών, τις εκκλησίες, τη λαϊκή αγορά, το πάρκο, το τραμ, την καθημερινότητα.
Πόσα βίντεο και πόσα ηχητικά περιβάλλοντα δημιουργήσατε για τις ανάγκες του οπτικοακουστικού αυτού περιπάτου;
Φτιάξαμε 26 βίντεο, και περίπου 110 ηχοτόπια. Τα βίντεο ενεργοποιούνται όταν ο περιηγητής βρίσκεται στα 26 προεπιλεγμένα σημεία στον χάρτη και στην περιοχή. Οι ήχοι τον συνοδεύουν στο περπάτημα, από το ένα σημείο προς το άλλο, και δεν είναι τυχαία ενταγμένα, αντίθετα, το τι ακούει κάθε φορά, σχετίζεται με το σημείο στο οποίο κατευθύνεται, με το ευρύτερο πλαίσιο του κάθε σημείου.
Με ποιο κριτήριο συνθέσατε το ηχητικό σύμπαν της περιήγησης; Πώς επιλέξατε τα κείμενα που ακούμε;
Για πολύ καιρό κάναμε βόλτες καθημερινές στην περιοχή, αναζητούσαμε, της ζητούσαμε να μας «φανερωθεί». Ψάχναμε να βρούμε τις μικρές αυτές λεπτομέρειες της, τον ρυθμό της, να την καταλάβουμε. Περπατούσαμε, πιάναμε κουβέντα στους κατοίκους που συναντούσαμε τυχαία στον δρόμο ή στα μαγαζιά, πήγαμε ακόμη και στο πανηγύρι τους τον περασμένο Ιούνιο. Θέταμε το ερώτημα: Ποιοι είναι η ήχοι της περιοχής; ο θόρυβός της διαφέρει από αυτόν σε μια άλλη; ποιος ο ήχος της καθημερινότητας της; αν ήταν ήχος ποιος θα ήταν; Μέσα από όλα αυτά, φτιάξαμε τα ηχοτόπια, τα οποία φυσικά λειτούργησαν ως βάση έμπνευσης, και κατόπιν τα επεξεργαστήκαμε. Κάποιοι άλλοι ήχοι, είναι δικές μας συνθέσεις, ούτως ή άλλως οι περισσότεροι συμμετέχοντες στο πρότζεκτ είναι sound artists. Και φυσικά, υπάρχουν και τα ποιήματα, τα κείμενα, σε voice overs.
Θέλαμε και τον λόγο πολύ. Τα ηχοτόπια, τα τοπία, τα κείμενα όλα, λένε την ιστορία του τόπου. Λειτουργούν είτε επεξηγηματικά, είτε παραμορφωτικά, πότε τοποθετούν το κάθε σημείο ιστορικά, δίνουν πληροφορίες, είτε κάνουν μια κοινωνιολογική προσέγγιση. Άλλες φορές, επιχειρούν να προβοκάρουν, να ειρωνευτούν, να ξεβολέψουν, και άλλες φορές, συμβολικά. Κάποια κείμενα γράφτηκαν από εμάς, ειδικά για το πρότζεκτ, και βέβαια χρησιμοποιήσαμε και κάμποσα άλλων. Τα κείμενα έχουν, άλλα λιγότερο και άλλα περισσότερο, σχέση με αυτό που μας βγάζει ο Νέος Κόσμος, με τις σκέψεις που κάναμε για όσα βλέπαμε. Σκέψεις που αφορούν στην πόλη, στη γειτονιά, στο πώς ζούμε, πώς μοιραζόμαστε, πώς σκάβουμε κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Για κάθε σημείο, βάλαμε μια λέξη χαρακτηριστική για εμάς: π.χ. μετανάστευση, ρατσισμός, συνάντηση, αλληλεγγύη, πίστη, κατώφλι, άνοιγμα, θέαμα, κτλ.
Οι κάτοικοι πώς σας υποδέχτηκαν; Βοήθησαν στο project;
Χωρίς εκείνους, το Soundscapes Landscapes δε θα ήταν τόσο «ζωντανό». Οι κάτοικοι συνέβαλλαν ανεκτίμητα στο να μην είναι το Soundscapes Landscapes μια «τουριστική» ματιά πάνω στον Νέο Κόσμο, αλλά αντίθετα να θεωρούμε ότι αποκαλύπτει κάπως-τουλάχιστον-τη γειτονιά: το παρελθόν, το παρόν, τη δυναμική, τις συγκρούσεις, τα στερεότυπά της. Δύο πράγματα θέλαμε να αποφύγουμε: την «απ‘τα πανω και απ‘έξω» ανάγνωση και παρουσίαση της γειτονιάς, να της φορέσουμε δηλαδή εμείς τα δικά μας σχήματα. Αλλά αντίθετα να την κοιτάξουμε όσο πιο ακομπλεξάριστα γίνεται-φορώντας βέβαια τα δικά μας γυαλιά, δε θα γινόταν άλλωστε να αποφύγουμε κάτι τέτοιο. Με αυτό θέλω να πω ότι δεν είχαμε προαποφασίσει για το ότι π.χ θέλουμε να μιλήσουμε για τους πρόσφυγες ή για τις επιθέσεις της Χρυσής Αυγής, ούτε ότι θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε την ποίηση του Γιάννη Σκαρίμπα ή του Σεφέρη, αλλά η έρευνα στη γειτονιά μας οδήγησε σε αυτό. Για καιρό κάναμε βόλτες στον Νέο Κόσμο, πότε βράδυ, πότε ημέρα, πότε απόγευμα. Οι μαγαζάτορες, οι φορείς, οι κάτοικοι-Έλληνες και ξένοι ήταν πρόθυμοι να μας πουν ιστορίες, πληροφορίες. Ο Πατέρας Κωνσταντίνος εκ του Ιερού Ναού Αναλήψεως που μας επέτρεψε να ηχογραφήσουμε και να βιντεοσκοπήσουμε λειτουργία, η Πρυτανεία του Παντείου Πανεπιστημίου, η Μουσουλμανική Ένωση Ελλάδας που παρομοίως μας άφησε να παρακολουθήσουμε και να ηχογραφήσουμε πρσευχή τους, η Ορθοδοξη Αρμενική Εκκλησία Αγ. Καραμπέτ. η Λέσχη Αλληλεγγύης Ν.Κόσμου. Ο Τόμας, ιδιοκτήτης του Thomas Kebab που με περρίσσιο κέφι μας είπε ιστορίες άγριες και τρυφερές,το Παρεάκι Καφέ, το Café Εφήμερον, που πέρα από το ότι λειτούργησαν ως τόπος συνάντησης μας, ήταν πάντα πρόθυμοι να βοηθήσουν, τo super market Σκλαβενίτης. Και τόσοι άλλοι, που δυστυχώς δε γνωρίουμε το όνομά τους, αλλα που στάθηκαν να μας μιλήσουν: χαρακτηριστικά μια κυρία μας σταμάτησε να μας ρωτήσει τι κάνουμε, της εξηγήσαμε, και προσφέρθηκε να μας κάνει βόλτα στις εργατικές συνοικίες.
Τι αποτέλεσε έκπληξη για σένα από αυτά που ανακάλυψες μέσα σ’ αυτό το χρόνο; Πες μας κάτι που κρατάς από όλη αυτή την εμπειρία;
Η επικοινωνία και ο συγχρωτισμός με τους κατοίκους του Νέου Κόσμου. Το πόση ποίηση βρίσκεις στο καθημερινό. Η συλλογική δουλειά, με την ποιότητα, το βάθος, και την όμορφη έντασή της. Η διαδικασία της παραγωγής συλλογικού έργου τέχνης, όπως το Soundscapes Landscapes, ο συγχρονισμός δέκα ανθρώπων, ισότιμων στη διαμόρφωση και την υλοποίηση του καλλιτεχνικού κόνσεπτ. Η συνεργασία με ένα Ίδρυμα Πολιτισμού, και η απόλυτη ελευθερία που μας δόθηκε. Άψογη η συνεργασία μας με τη Στέγη.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Νέος Κόσμος είναι μια πολυεθνική συνοικία. Το πρότζεκτ καταγράφει τη σχέση του χθες του σήμερα ή είναι μόνο μια τεχνολογική ή ιστορική καταγραφή της συγκεκριμένης γειτονιάς;
Το Soundscapes Landscapes καταγράφει την περιοχή, αλλά και την ανακατασκευάζει καλλιτεχνικά. Είναι που η τέχνη μπορεί και παράγει «πιθανοποιήσεις» του πραγματικού κόσμου, που φέρνει σε επαφή όσα στην τάξη του κόσμου είναι χωριστά. Υποβάλλοντας έτσι την τάξη του λόγου σε πειραματική αταξία. Δείχνοντας αυτό το «αλλιώς».
Υπάρχει μια συγκεκριμένη ταυτότητα του Νέου Κόσμου ή είναι απλώς ένας τόπος με ιστορικές μνήμες που σήμερα είναι απλά ένα αδιάφορο χαρμάνι ανθρώπων; Μήπως πρόκειται για μια άχρωμη, ά-χρονη, ά-τοπη περιοχή που μπορεί να βρίσκεται οπουδήποτε σε μια δυτική πόλη;
Κάθε άλλο! Το τελευταίο περισσότερο το συναντά κανείς στις βόρειες συνοικίες της Αθήνας, παρά στον Νέο Κόσμο. Ο οποίος και έχει ταυτότητα, αλλά καλυμμένη και μη μονοδιάστατη. Δεν τη «φωνάζει», δεν την επιδεικνύει. Και η ταυτότητά του σχετίζεται κυρίως με τις σχέσεις εντός του, και όχι με τα κατορθώματά του, με αυτά που έχει να επιδείξει. Ναι, το cv του Νέου Κόσμου δε θεωρούνταν ανταγωνιστικό. Ο Νέος Κόσμος διατηρεί την αύρα της γειτονιάς, σε αντίθεση ας πούμε με την Καλλιθέα ή την Νέα Σμύρνη με τις οποίες συνορεύει, και πόσο μάλλον με τις βόρειες συνοικίες της Αθήνας. Οι κάτοικοι του Νέου Κόσμου, ζουν στη γειτονιά τους, δεν επιστρέφουν απλώς τα βράδια, κυκλοφορούν σε αυτή. Επίσης, εδώ συναντά ακόμη κάποιος το άνοιγμα του ιδιωτικού στο δημόσιο: πόρτες σπιτιών ανοιχτές, παράθυρα, ήχοι και μυρωδιές από τα σπίτια. Τα οποία δεν είναι “φρούρια”. Η ζωή εδώ συμβαίνει κυρίως έξω, υπάρχει η κουλτούρα του έξω. Τα πάρκα ζωντανεύουν τα απογεύματα και τα βράδια, όχι μόνο από τους ξένους, αλλά και από τους Έλληνες. Εδώ ακόμη οι άνθρωποι κάνουν περατζάδες στο πάρκο ή πίνουν πορτοκαλάδα στο παγκάκι, δε χρειάζονται απαραίτητα τη νομιμοποίηση ή το κοινωνικό πλαίσιο μιας καφετέριας.
Δεν είναι περίεργο που πολλές φορές είμαστε ουσιαστικά ξένοι στην πόλη που ζούμε; Ακολουθούμε μια συγκεκριμένη διαδρομή και δεν ξέρουμε απολύτως τίποτε γι’ αυτό που κρύβεται έναν δρόμο πιο μέσα. Γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑκριβώς αυτό σκεφτόμασταν όταν φτιάχναμε τον χάρτη. Και θυμηθήκαμε τους καταστασιακούς με τους ψυχογεωγραφικούς χάρτες τους, και την έννοια του dérive, τον Walter Benjamin και την έννοια του flâneur. Περπατάμε τους δρόμους, διασχίζουμε γέφυρες, μένουμε σε κτίρια, που δεν ξέρουμε την ιστορία τους, τον τρόπο χρήσης τους. Δεν παρατηρούμε. Δεν έχουμε περιέργεια.
Νομίζω πως σχετίζεται με τον άνθρωπο της μεταμοντέρνας εποχής: αντιλαμβάνεται τον εαυτό του χωρίς καμία ιστορική συνέχεια, εκριζωμένο, σα να ήρθε από το πουθενά και να πηγαίνει στο πουθενά. Δεν ψάχνει να βρει συνδέσεις, έχει μάθει να ζει με θραύσματα, αποσπασματικά. Του είπαν ότι οι μεγάλες αφηγήσεις τέλειωσαν, ότι ήταν πλάνη και σκλαβιά, και το ‘ριξε στον υποκειμενισμό και στο «τώρα»: αυτό όμως το τώρα, είναι αποτέλεσμα και αυτού που πέρασε, αλλά και αυτού που συμβαίνει δίπλα. Επίσης, με το πέρασμα του καιρού, στις μεγάλες πόλεις, ελαττώθηκε πολύ η «κουλτούρα του έξω», τρέφοντας την ιδιώτευση.
Και ένας πιθανός τρίτος παράγοντας να είναι ότι έχουμε μάθει στην έτοιμη τροφή. Gps για να μην αναγκαστούμε και περπατήσουμε λίγο παραπάνω, για να μη χαθούμε, οδηγίες αναλυτικές για το πώς θα φτιάξουμε το ένα, για το πώς θα βιώσουμε το άλλο. Πρόσφατα έβλεπα στο Λονδίνο, όπου θέλουν να φτιάξουν πολυχώρο θεάματος, που να προσφέρει “ολιστική εμπειρία” στον θεατή, να σκηνοθετεί δηλαδή την παρουσία του όχι μόνο στο εκάστοτε θέαμα, αλλά συνολικά από την ώρα που θα μπει στον πολυχώρο μέχρι να βγει: πού θα πιει καφέ, πού και πόση ώρα θα διαθέσει για το θα φαγητό…όλα να είναι έτοιμα και προαποφασισμένα. Ε να, όλα αυτά μας έκαναν, να θέλουμε να πούμε στον χρήστη της εφαρμογής μας, ότι εμείς σου δίνουμε έναν καμβά, ένα μοτίβο. Από εκεί και πέρα, πάρε την ευθύνη σου, δώσε χρόνο στον εαυτό σου, διάλεξε, χάραξε, ψάξε, χάσου κιόλας. Αφιέρωσε χρόνο, σπατάλησε χρόνο. Όλα έχουμε μάθει να τα μετράμε με βάση το αποτέλεσμα, την παραγωγή..ενώ υπάρχει και εκείνος ο πολύτιμος «νεκρός» χρόνος της σκέψης, της «άσκοπης» περιπλάνησης. Γράφει ο Αναγνωστάκης: « Άνθρωποι βιαστικοί, όλοι τους προσποιούμενοι κάποιο μεγάλο σκοπό».
Πες μας δύο – τρία tips για πράγματα που πρέπει να δούμε οπωσδήποτε και για μαγαζιά που πρέπει να επισκεφτούμε.
Όλα τα σημεία έχουν το ξεχωριστό δικό τους ενδιαφέρον. Επειδή όμως ο χάρτης καλύπτει μια μεγάλη περιοχή και ίσως φαντάζει πιο βολική η επιλογή επίσκεψης των πιο κοντινών σημείων στη Στέγη, θα έλεγα να τολμήσουν οι περιηγητές μια βόλτα και στα πιο απομακρυσμένα σημεία: όπως την περιοχή του Αγ. Σώστη, ή να πάρουν το τραμ από την Κασομούλη, όπως σαφώς και να περάσουν από τη Λέσχη Αλληλεγγύης. Δεν είναι απαραίτητο να γίνει ο οπτικοακουστικός περίπατος μια και έξω. Μπορεί ο επισκέπτης, να κάνει διαλείμματα, όπως και να σπάσει την περιοχή σε διαδρομές, επιστρέφοντας διαφορετικές ημέρες για την καθεμιά. Η βόλτα σε όλο το κομμάτι που περιλαμβάνει ο χάρτης μπορεί να χρειαστεί και 3 ώρες.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤελικά ποιος είναι ο στόχος αυτού του προγράμματος; Ποιο είναι το βίωμα που θέλετε να μείνει στον χρήστη;
Μία από τις προθέσεις μας ήταν να στήσουμε διάλογο με τη γειτονιά. Έχει να κάνει με την ίδια τη Στέγη, και την περιοχή της, με την οποία ήθελε να συνδιαλλαγεί, να τη μελετήσει. Την ενδιέφερε πολύ τη Στέγη όλο αυτό. Να γνωρίσει τη γειτονιά της, κομμάτι της σύγχρονης πόλης. Από εκεί και πέρα: Βασική έννοια σε όλο αυτό που στήσαμε είναι το «ρίζωμα». Όρο που εισήγαγαν οι Deleuze και Guattari, γάλλος φιλόσοφος ο πρώτος και ψυχίατρος ο δεύτερος. Έτσι ονομάσαμε και τον χάρτη μας «χάρτης-ρίζωμα 1».
Τι είναι το «ρίζωμα» (rhizome αντίστιξη στον διπολικό τρόπο σκέψης, αλλά και στον μονόδρομο. Πρέπει να κάνεις αυτό, κτλ. Μπαίνουμε στον αυτόματο. Η τάση ομογενοποίησης. Όπως φυσικά και η «απομάγευση» των πραγμάτων, και η αποθυμοποιητική τάση της εποχής. Να όλα αυτά, θεωρούμε ότι η έννοια του ριζώματος, ακόμη καλύτερα ενός χάρτη-ριζώματος, τα επαναφέρει, τα θυμίζει. Το ρίζωμα αποτελείται από σχέσεις. Δεν έχει αρχή, ούτε τέλος, αλλά ένα «μέσον», απ‘όπου ξεκινούν και τελειώνουν άπειρες διαδρομές και συνδέσεις. Εντός του συναντάς:
Σύνδεση και ετερογένεια/Πολλαπλότητα/Ρωγμές και ρήξεις/κίνηση ανάμεσα στα πράγματα, αμφισβήτηση των θεμελίων/στρώματα/αλυσίδες μοριακές/γραμμές φυγής και ρήξης/κύκλοι σύγκλισης, κ.ο.κ. Το ρίζωμα μοιάζει με χάρτη, που έχει άπειρες κατευθύνσεις, και όχι φωτογραφίες ούτε σχέδια, που έχουν διαστάσεις. Θα θέλαμε έστω και για λίγο να πετύχουμε να νιώσει ο περιηγητής αυτή την αίσθηση. Του μη αδιεξόδου, του μη μαύρου-άσπρου, αλλά ανάλαφρος, σε κίνηση, μονίμως σε σύνδεση, μη αποκομμένος. Λέμε κάπου σ’ ένα κείμενο στο project: «Όταν μου λένε για αδιέξοδα στον χάρτη, τα περπατώ, και από αυτά ανοίγω πιθανές γραμμές φυγής. Είμαι συμμαχία-σύνδεση, υφαίνομαι με το «και και και». Δεν είμαι πρόσθεση, το σήμα μου δεν είναι αυτό της πρόσθεσης. Αν ήμουν μαθηματική πράξη, θα ήμουν ύψωση σε δύναμη. Όσο πιο πολύ «ανοίγομαι» τόσο περισσότερο με επισκέπτονται. Τόσο περισσότερο συναντιέμαι. Τόσο περισσότερο παραμένω ζωντανός. Άνθρωποι των μέσων, των ενδιαμέσων, των μεταιχμίων, των ερωτήσεων. Ειδήμονες των ενδιάμεσων χώρων, των ενδιάμεσων εμπειριών, των μετέωρων συναισθημάτων. Άνθρωποι-ριζώματα, που δεν ξέρουν από μονόδρομους και δίπολα, αλλά τους νοιάζουν οι διαφορετικοί τρόποι του να υπάρχεις». Και στο τέλος τέλος, μένει το ζήτημα της απόλαυσης. Ευχόμαστε πραγματικά να το χαρούν όλοι όσοι βιώνουν το Soundscapes Landscapes.
Σκοπεύετε να εφαρμόσετε τη διαδραστική ξενάγηση και σε κάποια άλλη συνοικία της Αθήνας;
Θεωρούμε πως ναι, υπάρχουν και άλλες αθηναϊκές γειτονιές, καλά “κρυμμένες”, που μας προκαλούν, και όπου η εν λόγω εφαρμογή θα μπορούσε να λειτουργήσει.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗTAYTOTHTA TOY PROJECT
Διαδραστικός Χάρτης – Ρίζωμα 1, Νέος Κόσμος
Ένα πρότζεκτ της Medea Electronique, 2013-2014
Ήχος: Χρήστος Καρράς, Βασίλης Κουντούρης (studio19st), Μαρίνος Κουτσομιχάλης, Μανώλης Μανουσάκης, Κώστας Μπώκος (studio19st), Tim Ward
Βίντεο: Παναγιώτης Γουμπούρος, Κλεοπάτρα Κοραή, Michael Larsson
Curator/κείμενα: Αγγελική Πούλου
Σχεδιασμός Εφαρμογής: Calvium
Σχεδιασμός Χάρτη: Beetroot
Οργάνωση Παραγωγής: Μανώλης Μανουσάκης
Εκφωνήσεις: Γιάννης Ευαγγελίδης, Νάντια Δεληγιάννη, Σταύρος Λουκέρης
Παραγωγή: Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών
Ωράριο:
Δευτέρα – Παρασκευή, 16:00-20:00 (επιστροφή των συσκευών στη Στέγη το αργότερο στις 21:00)
Σάββατο-Κυριακή, 12:00-20:00 (επιστροφή των συσκευών στη Στέγη το αργότερο στις 21:00)
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ