ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜε την εντυπωσιακή έκθεση «Θεόδωρος Ράλλης: Με το Βλέμμα στην Ανατολή» γιορτάζει το Μουσείο Μπενάκη τα γενέθλια του «παιδιού» του, του Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης, που γίνεται φέτος 10 ετών. Πραγματικά δεν θα μπορούσε να γιορτάσει με καλύτερο τρόπο το μοναδικό αυτό μουσείο του Κεραμεικού που είναι πιο κοντά στην Ανατολή από οποιοδήποτε άλλο ίδρυμα στην Ελλάδα, τα γενέθλιά του. Η έκθεση ξεκινάει στις 11 Δεκεμβρίου και είναι αφιερωμένη στο έργο του σημαντικού Έλληνα ζωγράφου. Αποτελεί ταυτόχρονα την πρώτη παγκόσμια παρουσίαση του έργου του Θεόδωρου Ράλλη μετά το θάνατό του, το 1909.
Σκοπός των διοργανωτών είναι η ανάδειξη όλων των πτυχών και των φάσεων της πορείας του ιδιαίτερα δραστήριου καλλιτέχνη, μέσα από επιλεγμένα έργα, που καταγράφουν το «βλέμμα» της Δύσης προς την «άλλη» Ανατολή. Το ιδιαίτερο στοιχείο της τέχνης του έγκειται στην απόδοση μιας βιωμένης Ανατολής και ως εκ τούτου οικείας και κατανοητής. Μιας Ανατολής που βρίσκεται τόσο κοντά στην Ελλάδα, υπάρχει παντού γύρω μας, σαν μια βιωμένη σχέση, μια γονιδιακή αποτύπωση του ανατολίτικου παρελθόντος του Έλληνα.
Οι μορφές στα έργα του παρουσιάζονται στις ανθρώπινες διαστάσεις τους, ενώ το βλέμμα του καλλιτέχνη παρατηρεί με οικειότητα, κατανόηση και συμπάθεια τη ζωή τους. Ο ζωγράφος χρησιμοποίησε ένα ακαδημαϊκό ιδίωμα, που μαζί με το υλικό των συμβόλων του και τη θεατρική χειρονομία, δημιούργησαν τον μύθο της δικής του Ανατολής, αυτή που οραματίστηκε, έζησε και αγάπησε και συνεχίζει να είναι πολύ οικεία σε όλους μας μέχρι σήμερα.
Η έκθεση χωρίζεται σε τρεις βασικές ενότητες:
Η πρώτη ενότητα αποτελεί την εισαγωγική ενότητα της έκθεσης και επιχειρεί μια γνωριμία με τη ζωή του καλλιτέχνη. Εκτίθενται αυτοπροσωπογραφίες του, σπουδές, επιστολές αλλά και φωτογραφίες από τα εργαστήρια του στο Παρίσι και στο Κάιρο. Επίσης σχέδια από την εικονογράφηση βιβλίων, έναν τόμο από το αρχείο του, το ημερολόγιό του από το ταξίδι του στο Άγιο Όρος και αποσπάσματα από την αρθρογραφία του στον τύπο της εποχής.
Η δεύτερη ενότητα με τίτλο «Το Χαρέμι και το Λουτρό» περιλαμβάνει έργα όπου ο καλλιτέχνης αποδίδει το χαρέμι ως στερεοτυπικό τόπο γοητείας και ερωτισμού επιλέγοντας να απεικονίσει τη γυναίκα στο εσωτερικό δωματίων, πάνω σε ντιβάνια, περιτριγυρισμένη από μεγάλα μαξιλάρια και βαρύτιμα υφάσματα, καθώς και καλλωπιστικά φυτά, ναργιλέδες και ντέφια. Παράλληλα όμως αποδίδει στη γυναίκα, εκτός από τον ρόλο της οδαλίσκης, πρόσθετους ρόλους οι οποίοι προβάλλουν έναν χώρο οικείο και καθημερινό που αντιστοιχεί περισσότερο στην πραγματικότητα.
Στα έργα του καλλιτέχνη το λουτρό αποτελεί ένα χώρο φανταστικό, στον οποίο το ιδιωτικό στοιχείο και η σωματική οικειότητα είναι τα κυρίαρχα γνωρίσματα. Ο Ράλλης, μέσα από αλλεπάλληλες παραλλαγές, εστιάζει στο γυμνό σώμα και στο πρόσωπο προσδίδοντάς τους έτσι ένα ιδεαλιστικό ύφος.
Η τρίτη ενότητα με τίτλο «Η πίστη στην Ανατολή» περιλαμβάνει έργα που σχετίζονται με τις μονοθεϊστικές θρησκείες της Ανατολής. Απεικονίζουν ιερούς τόπους, σκηνές λατρείας και εσωτερικά ναών και τζαμιών. Στα έργα αυτά η μυσταγωγική ατμόσφαιρα τονίζεται από την ιδιαίτερη χρήση του φωτός. Η παρουσία του ανθρώπου στους χώρους αυτούς ποικίλλει, ενώ στα έργα όπου εικονίζονται τζαμιά η παρουσία των μορφών είναι σπάνια.
Ο Θεόδωρος Ράλλης με καταγωγή από την Χίο και γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, έζησε το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του στη Γαλλία. Εκεί διαμορφώθηκε το έργο του μέσα στο ευρωπαϊκό ρεύμα του Οριενταλισμού και σύμφωνα με την ακαδημαϊκή τεχνική της γαλλικής σχολής. Στη συνέχεια αναδείχθηκε ως ο κυριότερος εκπρόσωπος του συγκεκριμένου ρεύματος στην Ελλάδα και συνέβαλε στην δημιουργία της νεότερης καλλιτεχνικής παράδοσης της χώρας.
Το έργο του Θεόδωρου Ράλλη είναι εμπνευσμένο από την Ελλάδα και τη Μέση Ανατολή και αντανακλά τη σχέση των δύο κόσμων μέσα από το πρίσμα της γαλλικής σχολής του 19ου αιώνα.
Τα έργα που φιλοξενούνται στο Μουσείο Ισλαμικών Τεχνών προέρχονται από τη συλλογή Alpha Bank, από δημόσιες συλλογές (Εθνική Πινακοθήκη Μουσείο Αλέξανδρου-Σούτζου, Μουσείον της Πόλεως των Αθηνών – Ίδρυμα Βούρου Ευταξία και Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟ), καθώς και από ιδιωτικές συλλογές. Ορισμένα από αυτά παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο ευρύτερο κοινό, όπως τα: «Γητεύτρα πυθώνων» (ιδιωτική συλλογή, Αθήνα), «Η ευνοούμενη του σουλτάνου» (ιδιωτική συλλογή, Λονδίνο) και «Η Νασλή» (ιδιωτική συλλογή, Αθήνα). Επιμέλεια έκθεσης: Δρ. Μίρκα Παλιούρα, ιστορικός τέχνης, Σχεδιασμός & γραφιστική επιμέλεια: Σταμάτης Ζάννος. Η έκθεση διαρκεί μέχρι τις 22 Φεβρουαρίου.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΣΛΑΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Ασωμάτων 22 & Διπύλου, τηλ. 210 3251311
Ωράριο Λειτουργίας: Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή: 9.00–17.00, Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη: Κλειστά
Τιμή εισιτηρίου έκθεσης: € 7 I Τιμή μειωμένου εισιτηρίου: €5
(επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του μουσείου για λεπτομέρειες: http://www.benaki.gr/admission)