Τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να εφαρμόσουν την Οδηγία για τη Διαφάνεια στις Αμοιβές μέχρι τις 7 Ιουνίου 2026. Ωστόσο, πολλά δεν έχουν ακόμη αναλάβει δράση. Το Euronews Business εξετάζει την πρόοδο μέχρι στιγμής.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Σύμφωνα με τη Eurostat, οι γυναίκες στην ΕΕ κερδίζουν κατά μέσο όρο 12% λιγότερα ανά ώρα από τους άνδρες. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το επίμονο χάσμα στις αμοιβές μεταξύ των φύλων, η ΕΕ εισάγει νέους κανόνες διαφάνειας στις αμοιβές που έχουν σχεδιαστεί για να ενισχύσουν την αρχή της "ίσης αμοιβής για ίση εργασία".
Για εκατομμύρια εργαζόμενους, η γνώση του εύρους αμοιβών πριν από την αίτηση για μια δουλειά μπορεί να σημαίνει τη διαφορά μεταξύ της διαπραγμάτευσης με αυτοπεποίθηση και της αποδοχής του αγνώστου, φοβούμενοι ότι θα βλάψει τις προοπτικές απασχόλησής τους.
Η οδηγία μπορεί τελικά να εξαλείψει την κουλτούρα της μυστικότητας γύρω από τους μισθούς — εξισώνοντας τους όρους για τους νεότερους υπαλλήλους, τους επιστρέφοντες από γονική άδεια και οποιονδήποτε έχει ιστορικά υποπληρωθεί για τον ίδιο ρόλο.
Σύμφωνα με την Οδηγία για τη Διαφάνεια στις Αμοιβές, τα κράτη μέλη της ΕΕ υποχρεούνται να εφαρμόσουν τη νομοθεσία έως τις 7 Ιουνίου 2026. Ωστόσο, η πρόοδος σε όλη την Ένωση είναι αργή, εγείροντας ανησυχίες ότι αρκετές χώρες μπορεί να χάσουν την προθεσμία του επόμενου έτους.
Πιο πρόσφατα, η Ολλανδία καθυστέρησε την εφαρμογή της νομοθεσίας σύμφωνα με την PwC. Η νέα αναμενόμενη ημερομηνία εφαρμογής είναι η 1η Ιανουαρίου 2027.
«Στο τέλος του 2025, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ δεν είναι ακόμη έτοιμες για την εφαρμογή της Οδηγίας και γενικά προχωρούν αργά», δήλωσε η Monika Krzyszkowska Dabrowska, επικεφαλής του τμήματος απασχόλησης στο γραφείο της Addleshaw Goddard στη Βαρσοβία, στο Euronews Business.
Ποιες χώρες της ΕΕ ηγούνται στην εφαρμογή της Οδηγίας για τη Διαφάνεια στις Αμοιβές και πόσο προχωρημένες είναι οι υπόλοιπες χώρες της Ένωσης;
Σύμφωνα με τον δείκτη παρακολούθησης της Addleshaw Goddard από τον Σεπτέμβριο του 2025, 10 από τις 27 χώρες δεν έχουν λάβει ακόμη καμία δράση για την εφαρμογή της οδηγίας. Αυτές περιλαμβάνουν την Αυστρία, τη Βουλγαρία, την Κροατία, τη Δανία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τη Λετονία, το Λουξεμβούργο, την Πορτογαλία και τη Σλοβενία.
Σε οκτώ χώρες αναμένεται σχέδιο νόμου. Αυτές περιλαμβάνουν την Κύπρο, την Τσεχία, την Εσθονία, τη Φινλανδία, τη Γαλλία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία και την Ισπανία. Αυτό υποδηλώνει ότι έχει συσταθεί τεχνική επιτροπή ή ομάδα εργασίας, έχει ήδη ετοιμαστεί πρόταση και βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Σε τέσσερις χώρες, το σχέδιο νόμου έχει ήδη δημοσιευθεί: η Ιρλανδία, η Λιθουανία, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία.
Μερική εφαρμογή βρίσκεται σε εξέλιξη σε τρεις χώρες, δηλαδή στο Βέλγιο, τη Μάλτα και την Πολωνία.
Η Γερμανία ετοιμάζεται επίσης να ενημερώσει τον νόμο της σύμφωνα με την οδηγία.
Προσαρμογή των υφιστάμενων νόμων ή εισαγωγή νέων
Υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις για την εφαρμογή. Η Krzyszkowska-Dabrowska δήλωσε ότι ορισμένες χώρες προσαρμόζουν και τροποποιούν τους υφιστάμενους νόμους — συνήθως όπου η εθνική νομοθεσία ήδη καλύπτει απαιτήσεις παρόμοιες με αυτές της Οδηγίας — ενώ άλλες εισάγουν εντελώς νέους νόμους που αντικατοπτρίζουν στενά τις διατάξεις της Οδηγίας, ιδίως όπου δεν υπάρχει συγκρίσιμο νομικό πλαίσιο.
Ο Dr. Duncan Brown, κύριος συνεργάτης στο Institute for Employment Studies (IES), σημείωσε ότι η οδηγία καλύπτει πολλαπλές πτυχές της διαφάνειας στις αμοιβές και εφαρμόζεται σε χώρες με διαφορετικά υφιστάμενα πλαίσια για την εξασφάλιση ίσης αμοιβής.
Πολλές χώρες έχουν ήδη εφαρμόσει κάποια στοιχεία, γεγονός που εξηγεί την αργή πρόοδο προς την πλήρη συμμόρφωση.
Για παράδειγμα, η Αυστρία έχει μια πρωτοβουλία διαφάνειας από το 2011 και, σύμφωνα με τον Dr. Andreas Gulyas από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης, χρειάζονται μόνο μικρές προσαρμογές για να πληρούν τις νέες απαιτήσεις.
Λόγοι έλλειψης δράσης ή καθυστερήσεων
«Αν και δεν φαίνεται να υπάρχουν συγκεκριμένες ομάδες που να αντιτίθενται ανοιχτά στην Οδηγία ως τέτοια, η εισαγωγή της φέρει σημαντικό βάρος για τους εθνικούς νόμους και συχνά θεωρείται τόσο επαναστατική όσο και προβληματική για τις επιχειρήσεις», δήλωσε η Krzyszkowska-Dabrowska.
Επιβάλλει επίσης πρόσθετες υποχρεώσεις στους εργοδότες, παρέχει νέα δικαιώματα στους εργαζόμενους — συμπεριλαμβανομένου ενός ευρύτερου πεδίου για την υποβολή αξιώσεων — και αυξάνει τις εξουσίες των δικαστηρίων και των αρχών.
Επεσήμανε επίσης ότι, ενώ οι διατάξεις της οδηγίας είναι σαφείς και πολύ τεχνικές, η πρακτική τους ερμηνεία και εφαρμογή παρουσιάζει προκλήσεις.
«Συλλογικά, αυτές οι αλλαγές πρόκειται να αναδιαμορφώσουν το νομικό τοπίο και να εισάγουν πρόσθετα βάρη, απαιτώντας μια συστηματική προσέγγιση με διάφορες αλληλένδετες λύσεις», πρόσθεσε.
Πολιτικές αναταράξεις που εμποδίζουν τη διαδικασία
«Από τότε που η οδηγία εγκρίθηκε το 2023, η πολιτική και οικονομική αστάθεια και οι κρίσεις που ξεκίνησαν με την Covid ... έχουν συνεχιστεί σε αυτή την ασταθή και απρόβλεπτη δεκαετία», δήλωσε ο Brown από το IES στο Euronews Business.
Τόνισε ότι, ως εκ τούτου, οι εθνικές κυβερνήσεις είχαν άλλες προτεραιότητες στην ατζέντα τους.
Τα ζητήματα περιλαμβάνουν τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ανάγκη για ταχεία αύξηση των αμυντικών δαπανών, τις ευρέως διαδεδομένες κρίσεις κόστους ζωής και την άνοδο του ακροδεξιού λαϊκισμού με μανιφέστα που συχνά είναι αντισυστημικά και "αντι-woke".
«Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα οι ήδη επιβαρυμένες νομοθετικές ατζέντες να είναι σοβαρά πιεσμένες», πρόσθεσε.
Τρέχουσα κατάσταση στις "Μεγάλες Τέσσερις" της ΕΕ
Η Γερμανία δεν έχει ακόμη δημοσιεύσει σχέδιο νόμου για την εφαρμογή της οδηγίας. Η κυβέρνηση δημιούργησε μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων τον Ιούλιο του 2025 για να προετοιμάσει συστάσεις, με τα αποτελέσματα να αναμένονται μέχρι τα τέλη φθινοπώρου, σύμφωνα με τη Marijke van der Most, συνεργάτη απασχόλησης στα γερμανικά γραφεία της Addleshaw Goddard.
Η καθυστέρηση εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από την εξαιρετική πολιτική κατάσταση της Γερμανίας το 2025.
Μετά από πρόωρες ομοσπονδιακές εκλογές νωρίτερα φέτος, η χώρα πέρασε από πλήρη αλλαγή κυβέρνησης. «Αυτή η διαδικασία διέκοψε προσωρινά την νομοθετική ατζέντα, καθώς η νέα διοίκηση έπρεπε να επικεντρωθεί στις διαπραγματεύσεις του συνασπισμού και στις άμεσες πολιτικές προτεραιότητες πριν επιστρέψει στα εκκρεμή θέματα εφαρμογής της ΕΕ», είπε.
Πιστεύει ότι παραμένει ρεαλιστικό ότι η Γερμανία θα προλάβει την προθεσμία του Ιουνίου 2026 για τη μεταφορά.
Στη Γαλλία, αναμένεται νομοσχέδιο το φθινόπωρο του 2025 μετά από διαβουλεύσεις με κοινωνικούς εταίρους, σύμφωνα με τον δείκτη παρακολούθησης της Addleshaw Goddard. Δεν έχει αναφερθεί καμία δραστηριότητα μεταφοράς στην Ιταλία.
Η Ισπανία έχει ήδη εισαγάγει υποχρεώσεις σχετικά με τη διαφάνεια στις αμοιβές, όπως το μητρώο αμοιβών μεταξύ των φύλων για όλες τις εταιρείες και τον έλεγχο αμοιβών μεταξύ των φύλων για εταιρείες με 50 ή περισσότερους υπαλλήλους. Η οδηγία θα απαιτήσει από τις περισσότερες οργανώσεις να επανεξετάσουν τα μοντέλα αμοιβών τους και να ορίσουν τις πολιτικές αμοιβών τους με πολύ πιο ακριβή τρόπο.
Η διαφάνεια στους μισθούς στις αγγελίες εργασίας είναι χαμηλή
Σύμφωνα με το Indeed, η διαφάνεια των μισθών στις αγγελίες εργασίαςαυξάνεται σταθερά σε πολλές χώρες, αν και ο ρυθμός έχει επιβραδυνθεί τους τελευταίους μήνες.
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει το υψηλότερο ποσοστό στο 65% τον Μάιο του 2025, ακολουθούμενο από τη Γαλλία (48%) και τις Κάτω Χώρες (46%). Η Ιταλία, η Ισπανία και η Γερμανία βρίσκονται στο χαμηλότερο άκρο της κλίμακας, με 25%.
Ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο συνεχίζει να έχει το υψηλότερο ποσοστό διαφάνειας στις αμοιβές, το ποσοστό των αγγελιών εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο που περιλαμβάνουν πληροφορίες για τους μισθούς έχει μειωθεί. Τον Αύγουστο, περίπου το 56% των αγγελιών στο Indeed περιλάμβαναν λεπτομέρειες για τους μισθούς, σχεδόν 10 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από την αρχή του έτους.