Δύο εβδομάδες σκληρών διαπραγματεύσεων ολοκληρώθηκαν με μια συμφωνία 156 σελίδων.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ αναγγελία συμφωνίας από τον Μίχαλ Κουρτίκα και το χτύπημα του σφυριού από τον πρόεδρο της COP24 ακολουθήθηκαν από ένα παρατεταμένο χειροκρότημα που έριξε την αυλαία στις εξαντλητικές διαπραγματεύσεις της κλιματικής διάσκεψης του Κατοβίτσε.
Οι περίπου 200 συμμετέχουσες χώρες κατάφεραν να δουν τι τους ενώνει και να ξεπεράσουν όσα τους χωρίζουν, συμφωνώντας τελικά σε ένα λεπτομερές πλαίσιο για την εφαρμογή της Συμφωνίας του Παρισιού. Στόχος παραμένει η συγκράτηση της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας πολύ κάτω από το όριο των δύο βαθμών Κελσίου.
«Αυτή η συμφωνία έχει μια εύθραυστη ισορροπία. Όλοι πρέπει να κάνουμε παραχωρήσεις, ώστε να κερδίσουμε. Όλοι θα πρέπει να είμαστε αρκετά θαρραλέοι για να κοιτάξουμε στο μέλλον και να κάνουμε ακόμη ένα βήμα για το καλό της ανθρωπότητας», δήλωσε ο Κουρτίκα από το βήμα της διάσκεψης.
Πριν την έναρξη των συνομιλιών, δεν ήταν λίγοι όσοι περίμεναν πως η όποια συμφωνία δεν θα είχε την απαραίτητη στιβαρότητα. Η ενότητα που είχε επιτευχθεί στο Παρίσι έχει ήδη διαρραγεί με δεδομένη την πρόθεση του Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμφωνία του 2015.
Όντως οι διαβουλεύσεις των δύο εβδομάδων βρέθηκαν σε αδιέξοδο, όμως την ενδεκάτη ώρα οι υπουργοί κατάφεραν να τις ξεκολλήσουν από το τέλμα, επιλύοντας τη διαφωνία της Βραζιλίας με τις υπόλοιπες χώρες σχετικά με το άρθρο 6 και τον υπολογισμό των εκπομπών άνθρακα. Παρ' όλα αυτά, η λύση που βρέθηκε ήταν ο μεγάλος όγκος των συνομιλιών να παραπεμφθεί στην επόμενη διάσκεψη, κάτι που αποτυγχάνει να στείλει το απαραίτητο μήνυμα στις βιομηχανίες, οι οποίες οφείλουν να επιταχύνουν τις ενέργειές τους.
«Είμαι πολύ ικανοποιημένη. Είναι η δεύτερη φορά που η διεθνής κοινό τητα είπε 'ναι' στη Συμφωνία του Παρισιού. Στο Παρίσι δηλώσαμε τι θέλαμε να μειώσουμε, ποιοι ήταν οι στόχοι μας κι εδώ είπαμε πώς θέλουμε να το καταφέρουμε. Συμφωνήσαμε από κοινού σε κανόνες με ολόκληρο τον κόσμο! Πρόκειται για ένα τεράστιο επίτευγμα», δήλωσε από την πλευρά της η Γερμανία υπουργός Περιβάλλοντος Ζβένια Σούλτσε.
Η συμφωνία αποτυπώθηκε σε ένα ογκώδες έγγραφο 156 σελίδων, στις οποίες αναφέρονται ανά θεματική ενότητα τα καθήκοντα κάθε χώρας σχετικά με τη μείωση των εκπομπών καυσαερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Οι συνομιλίες του Κατοβίτσε διεξήχθησαν εν μέσω εντεινόμενης ανησυχίας μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας για το ότι το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής εξελίσσεται ταχύτερα από την ανταπόκριση των κυβερνήσεων σε αυτό. Τον περασμένο μήνα, μια μελέτη συμπέρανε πως η κλιματική αλλαγή θα επιδεινώσει φυσικές καταστροφές όπως οι δασικές πυρκαγιές της Καλιφόρνια και οι τυφώνες που έπληξαν φέτος τις ΗΠΑ.
Η πλευρά του Ντόναλντ Τραμπ, ακόμη κι αν Αμερικανοί επιστήμονες ηχούν τον κώδωνα του κινδύνου για το λιώσιμο των πάγων στον Αρκτικό Κύκλο, έχει ταχθεί υπέρ της χρήσης ορυκτών καυσίμων.
Σύμφωνα με τον Έλιοτ Ντίριντζερ του Κέντρου Κλιματικών και Ενεργειακών Λύσεων, «ο συνολικός ρόλος των ΗΠΑ υπήρξε κάπως σχιζοφρενικός. Από τη μία προωθούσαν τον άνθρακα και απέρριπταν τα επιστημονικά συμπεράσματα και από την άλλη εργάζονταν σκληρά για κανόνες ισχυρής διαφάνειας».
Πρόσφατη έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) ανέφερε πως, ενώ είναι δυνατό η κλιματική αλλαγή να αντιμετωπισθεί αν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί έως 1,5 βαθμό Κελσίου στο τέλος του αιώνα σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, αυτό θα απαιτούσε μια τεράστια προσπάθεια από τη διεθνή οικονομία. Και σε αυτήν την προσπάθεια θα έπρεπε να περιληφθεί και η εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων.
Οι προσπάθειες αυτά τα συμπεράσματα να ενταχθούν στο τελικό κείμενο της διάσκεψης του Κατοβίτσε, οι πετρελαιοεξαγωγές χώρες που συμμετείχαν (ΗΠΑ, Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Κουβέιτ) μπλόκαραν την επικύρωση της έκθεση της IPCC, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από τις πιο ευάλωτες χώρες και από περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Από το τελικό κείμενο της συμφωνίας έχει παραλειφθεί προηγούμενη αναφορά σε συγκεκριμένες μειώσεις αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου μέχρι το 2030, ενώ αντί να χαιρετίζονται και να επικυρώνονται τα συμπεράσματα της έκθεσης της IPCC, απλά χαιρετίζεται η έγκαιρη ολοκλήρωσή της.
Σε κάθε περίπωση και υπό τις παρούσες συνθήκες είναι θετικό το ότι υπήρξε μια συμφωνία παρά τις επιμέρους διαφορές. Η υπουργός Περιβάλλοντος του Καναδά Κάθριν ΜακΚένα τόνισε πως, αν οι χώρες θέλουν να αντιμετωπίσουν παγκόσμια προβλήματα, δεν υπάρχει καμία εναλλακτική πέραν αυτού του είδους των συναντήσεων, ειδικά σε μια στιγμή κατά την οποία η πολυμερής διπλωματία δέχεται έντονες πιέσεις από εθνικιστικές τάσεις.
«Ο κόσμος έχει αλλάξει, το πολιτικό τοπίο έχει αλλάξει», δήλωσε η ΜακΚένα, συμπληρώνοντας: «Παρ' όλα αυτά, βλέπουμε εδώ ότι μπορούμε να κάνουμε προόδους, μπορούμε να συζητήσουμε τα θέματα, μπορούμε να βρούμε λύσεις».