Το αίτημα για τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜε πορεία τους προς το τουρκικό προξενείο, της οποίας ηγούνταν μαυροφορεμένες γυναίκες κρατώντας αναμμένα κεριά στα χέρια τους, ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις που διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδας, για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Η πορεία προς το τουρκικό προξενείο ξεκίνησε μετά τις 8 το βράδυ και αφού ολοκληρώθηκε η κεντρική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Αγίας Σοφίας, όπου προηγουμένως έγινε και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο της Γενοκτονίας του Πόντου.
Εκατοντάδες πολίτες κάθε ηλικίας, φορώντας μπλουζάκια για την συμπλήρωση 100 χρόνων από την Γενοκτονία των Ποντίων, «πλημμύρισαν» την πλατεία Αγίας Σοφίας από νωρίς το απόγευμα, προκειμένου να τιμήσουν τη μνήμη των 353.000 ψυχών που εξοντώθηκαν το 1919.
«Βρισκόμαστε εδώ για να τιμήσουμε τη μνήμη των προγόνων μας, αλλά και για να απευθύνουμε προσκλητήριο αγώνα απέναντι σε κάθε έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, κατά της γενοκτονίας, κατά της βαρβαρότητας» τόνισε κατά την εναρκτήρια ομιλία του ο πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδας, Χρήστος Τοπαλίδης, υπογραμμίζοντας πως «η άρνηση του θύτη εξακολουθεί 100 χρόνια μετά και υφίσταται».
Χαρακτήρισε τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου ως ένα διαρκές έγκλημα κατά της ανθρωπότητας που εδώ και εξακολουθεί 100 χρόνια και υφίσταται και είπε: «Όλα αυτά τα χρόνια ο οργανωμένος ποντιακός χώρος αγωνίζεται για τη διεθνοποίηση του ζητήματος της Γενοκτονίας. Η ελληνική πολιτεία πρέπει να ηγηθεί στον αγώνα της αναγνώρισης. Μόνο τότε θα νιώσουμε ότι έχουμε εκπληρώσει το χρέος μας. Πότε ξανά».
Από την πλευρά της, η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης, Βούλα Πατουλίδου, είπε από το βήμα της εκδήλωσης: «100 χρόνια πέρασαν και μέχρι πριν έρθω εδώ περίμενα να δω πώς θα αντιδράσει το ελληνικό κράτος. Αλήθεια οι Πόντιοι ήταν εισβολείς;» διερωτήθηκε αναφερόμενη στις χθεσινές δηλώσεις του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Σε μια συγκινητική ομιλία η κ. Πατουλίδου επανέλαβε δύο φορές την ίδια φράση: «Μια συγγνώμη ζητήσαμε».
Στην εκδήλωση λόγο απηύθυνε και ο Γιάννης Βασίλης Γιαλελής, Τούρκος ακτιβιστής ποντιακής καταγωγής. Ο ίδιος δήλωσε “υπερήφανος για τους προγόνους μου (μεταξύ των οποίων και ο γνωστός πολεμιστής Γοτζά Ανάστας). Ο πόνος είναι τμήμα της Ελλάδας τα τελευταία 2800 χρόνια".
Αφού κατέθεσε την προσωπική του ιστορία και της οικογένειας του που όπως είπε "χάθηκε" με φρικτό τρόπο, είπε: «αγωνιζόμαστε για την απελευθέρωση κρατώντας το κεφάλι μας ψηλά. Το έγκλημα μας ήταν ότι γεννηθήκαμε στον Πόντο, ότι είμαστε Έλληνες. Αυτή ήταν η αιτία της Γενοκτονίας. Για εμάς η 19η Μαΐου είναι ημέρα πένθους».
Τονίζεται ότι στη διάρκεια της ομιλίας του ακτιβιστή, σημειώθηκε μικρή ένταση, όταν μια γυναίκα και ένας άνδρας άρχισαν να διαμαρτύρονται έντονα, φωνάζοντας προς τον ομιλητή επειδή μιλούσε τουρκικά. Αμέσως παρενέβησαν άτομα της Ποντιακής περιφρούρησης, τα οποία επιχείρησαν να απομακρύνουν τα δύο άτομα. Στο σημείο για λίγα λεπτά σημειώθηκαν σπρωξίματα και ύβρεις ενώ στο τέλος, το πλήθος κατάφερε να τους απομακρύνει.
Στη διάρκειας της εκδήλωσης το μουσικό τμήμα της ΠΟΕ ερμήνευσε ποντιακά τραγούδια και μοιρολόγια, ενώ το χορευτικό τμήμα χόρεψε τον Πυρρίχιο.
Από την πλευρά του, ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας, επισήμανε: "100 χρόνια και ακόμα να αναγνωρισθεί η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. 100 χρόνια και ακόμα να υπάρξει συγγνώμη από την Τουρκία. Κάνουμε και εμείς λάθη. Μόλις το 1994 η ελληνική Βουλή αναγνώρισε τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού. Δεν είναι κακό να αναγνωρίζουμε τα λάθη μας. Γιατί βεβαιώνουμε ότι δεν πρόκειται να επαναληφθούν. Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί για το πως διαχειριζόμαστε την ιστορική αλήθεια. Η ποντιακή Γενοκτονία και η αλήθεια της είναι αδιαπραγμάτευτη όπως είναι και η ιστορία των Ελλήνων, η Μακεδονία είναι αδιαπραγμάτευτη. Όλοι μαζί ενωμένοι θα δώσουμε τον αγώνα για την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και δε θα σταματήσουμε μέχρι να γίνει".
Το «παρών» στην εκδήλωση έδωσαν βουλευτές, μέλη της τοπικής αυτοδιοίκησης και υποψήφιοι στις επερχόμενες εκλογές.
Εκδηλώσεις τιμής και μνήμης στην Αθήνα
Εκδηλώσεις μνήμης για την Γενοκτονία των Ποντίων πργματοποιήθηκαν και στην Αθήνα.
Τα ξημερώματα της Κυριακής μετά την ολονυχτία στο Σύνταγμα οι παρευρισκόμενοι άναψαν 100 κεριά όσα τα χρόνια που συμπληρώνονται φέτος από την Γενοκτονία.
Τελέστηκε μνημόσυνο στη Μητρόπολη Αθηνών και ακολούθησε πομπή μέχρι το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη όπου σημαντική στιγμή ήταν η αλλαγή της προεδρικής φρουράς από Πόντιους εύζωνες.
Εκδήλωση τιμής και μνήμης με τίτλο «Πόντος: Σταύρωση και Μνήμη» διοργάνωσε στο Ηρώδειο η Εύξεινος Λέσχη Αθηνών, υπό την αιγίδα της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος.
Στην παράσταση συμμετείχαν ο Γιώργος Νταλάρας, ο Κωνσταντίνος και Ματθαίος Τσαχουρίδης, η Έλενα Κελεσίδου, η Μελίνα Ασλανίδου, η Ελένη Ουζουνίδου, ο Χάικ Γιαζιτζιάν, η Σαρίνα Κρος η Πέλα Νικολαίδη και ο Χεήστος Καλιοντσίδης. Τους συνόδευσε χορωδία και ορχήστρα παραδοσιακών οργάνων, αλλά και το χορευτικό συγκρότημα «Έκνευσις».
Νωρίτερα, το κτίριο του ελληνικού κοινοβουλίου φωταγωγήθηκε με κόκκινο και μαύρο χρώμα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου
Η γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού - που από το 1994 αναγνωρίζεται επισήμως από την ελληνική πολιτεία με την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου, ως Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου - αναφέρεται στα βίαια, μαζικά, φονικά γεγονότα, της δεύτερης και των αρχών της τρίτης δεκαετίας του 20αι., που έλαβαν χώρα στην καταρρέουσα τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία, μέχρι τη δημιουργία του σύγχρονου τουρκικού κράτους, τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα την φυσική εξόντωση, τον αφανισμό, τον εκτοπισμό, την εκρίζωση εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων του Πόντου από τις πατρογονικές τους εστίες.
Τα γεγονότα αυτά πυροδοτήθηκαν από την σταδιακά αυξανόμενη ανάδυση και εντεινόμενη επίδραση του τουρκικού εθνικισμού στην πολυεθνική Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο οποίος προς τα τέλη της πρώτης δεκαετίας του προηγούμενου αιώνα κατέστη κυρίαρχη ιδεολογία, αναλαμβάνοντας δια των πολιτικών εκφραστών του, την εξουσία και τον έλεγχο της αυτοκρατορίας.
Η ανάληψη της εξουσίας από τους Νεότουρκους το 1908 στην Οθωμανική Θεσσαλονίκη θεωρείται η απαρχή του για τους «συστηματικούς» και «οργανωμένους» - όπως υποστηρίζουν σύγχρονοι ιστορικοί και ερευνητές - διωγμούς, εξαντλητικές πορείες εξόντωσης, εγκλεισμούς σε τάγματα καταναγκαστικής εργασίας, λεηλασίες, βιαιότητες, σε βάρος όλων των χριστιανικών πληθυσμών της Ανατολής. Όπως επισημαίνουν, οι ίδιοι, οι ωμότητες αυτές πραγματοποιήθηκαν σε διαφορετικούς χρόνους και τόπους και σε διάφορες φάσεις, μέσα στη δεκαετία 1913-1923 και μέσα σε εμπόλεμες συνθήκες, αλλά και σε ειρηνικά μεσοδιαστήματα, στο χώρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων είναι δύσκολο να υπολογιστεί, λόγω των συνθηκών που επικρατούσαν. Ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης αναφέρει :
«Οι ¨Έλληνες σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία, πριν την έναρξη των διωγμών, σε ήταν περίπου 2 με 2.2 εκατομμύρια. Στο χώρο του Πόντου ήταν περίπου 450.000. Στην επίσημη απογραφή του 1928 καταμετρήθηκαν, ως πρόσφυγες στην Ελλάδα, επισήμως, 1.2 εκατομμύρια. Υπολογίζεται ότι ο αριθμός των Ελλήνων που χάθηκαν στην περίοδο 1914-22, αυτών που αγνοείται η τύχη τους, είναι της τάξης των 700.000- 800.000, σε όλη την έκταση της οθωμανικής αυτοκρατορίας».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο επίσημο τουρκικό κράτος, που διαδέχθηκε την Οθωμανική Αυτοκρατορία, αρνείται ότι διαπράχθηκε «γενοκτονία» εναντίον των χριστιανικών μειονοτήτων της Ανατολής τα τελευταία χρόνια ύπαρξης της αυτοκρατορίας.
«Η Τουρκική Δημοκρατία, δημιουργείται το 1923, δηλαδή μετά το τέλος των γεγονότων. Τα γεγονότα και τις γενοκτονίες τις προκάλεσε ο ακραίος τουρκικός εθνικισμός, οι Νεότουρκοι στην αρχή και ο Κεμάλ στη συνέχεια. Η σχέση του σύγχρονου τουρκικού κράτους με αυτούς που διέπραξαν τις γενοκτονίες μπορεί να μην είναι θεσμική, είναι όμως οργανική, γιατί ουσιαστικά αυτοί δημιουργούν το τουρκικό κράτος» αναφέρει ο κ. Αγτζίδης.
Ο ίδιος, ο όρος «γενοκτονία» διατυπώθηκε και ενσωματώθηκε στο διεθνές δίκαιο, μεταγενέστερα (1948) από τον Πολωνό νομομαθή Ράφαελ Λέμκιν, με σκοπό τη νομική περιγραφή «μαζικών εγκλημάτων» από κυρίαρχες εξουσίες, με προσχεδιασμό, οργάνωση, συστηματικότητα και με σκοπό «τη μεθοδευμένη εξολόθρευση, ολική, ή μερική» διαφόρων «εθνικών, φυλετικών, θρησκευτικών, ή άλλων μειονοτήτων» και έδωσε το έναυσμα για την ανάπτυξη ενός ευρύτερου επιστημονικού διαλόγου και κοινωνικού προβληματισμού.
Το αίτημα της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Ποντίων, σύμφωνα με μελετητές των γεγονότων, είτε εξαιτίας των ελληνοτουρκικών σχέσεων, είτε και του συνεχιζόμενου επιστημονικού διαλόγου και της διαδικασίας τεκμηρίωσης, ή και των δύο, κρατήθηκε χαμηλά για δεκαετίες, ώσπου άρχισε σταδιακά να τίθεται εντονότερα από την προσφυγική «Κοινωνία των Πολιτών», τους επιζήσαντες και τους απογόνους τους, κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα
Η οργανωμένη μελέτη των πηγών, η αξιοποίηση των μαρτυριών, αλλά και έργα νεώτερων ιστορικών, ελλήνων και ξένων, μεταξύ αυτών και σύγχρονων τούρκων ιστορικών, τις τελευταίες δεκαετίες βοήθησε στην αποσαφήνιση του ιστορικού τοπίου και σε ευρεία επιστημονική τεκμηρίωση του αιτήματος «μνήμης» και αναγνώρισης «γενοκτονικών» πρακτικών, οι οποίες εφαρμόστηκαν κατά των χριστιανικών πληθυσμών της Ανατολής, μεταξύ αυτών και κατά του ποντιακού ελληνισμού (1916-1922).
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΈγκριτοι Έλληνες και ξένοι, ιστορικοί, νομικοί, κοινωνιολόγοι, αποφαίνονται σήμερα, παραθέτοντας στοιχεία και επιχειρήματα, ότι οι διωγμοί, οι θάνατοι, οι πυρπολήσεις χωριών και οι εκτοπίσεις, εκείνη της περιόδου στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αποτελούσαν μέρος ενός «μεθοδευμένου» και «συστηματικού» σχεδίου της εθνικιστικής «ελίτ» των Νεότουρκων, με κύριο στόχο τον «εκτοπισμό», την "εκδίωξη από τα εδάφη της αυτοκρατορίας" με τη χρήση βίαιων, απάνθρωπων πρακτικών που είχαν ως αποτέλεσμα μια τεράστια ανθρωπιστική καταστροφή, με ανεπανόρθωτες συνέπειες για τις χριστιανικές μειονότητες της Ανατολής.
Το μήνυμα του Ιβάν Σαββίδη για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου
Την ανάγκη «να αποτίσουμε φόρο τιμής στη μνήμη των προγόνων μας, αλλά και να διώξουμε μακριά τις σκέψεις του μίσους και της εκδίκησης», τονίζει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Ρωσίας Ιβάν Σαββίδης, με αφορμή την αυριανή Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
«Σήμερα η μνήμη μας πρέπει να μας οδηγήσει στο δρόμο της δημιουργίας», τονίζει στο μήνυμά του με αφορμή την αυριανή «πένθιμη ημέρα», υπογραμμίζοντας πως «δεν θα σταματήσουμε την προσπάθειά μας, χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα την τραγωδία των Ποντίων, να περάσουμε στους ανθρώπους το προφανές μήνυμα πως η αγνόηση παρόμοιων εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, αναπόφευκτα θα οδηγήσει τον κόσμο σε νέες τερατώδεις καταστροφές».
«Έτσι», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Σαββίδης, «αντιλαμβανόμαστε την επιστημονική και εκπαιδευτική αποστολή του ποντιακού λαού στο πλαίσιο του παγκόσμιου πολιτισμού».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο του μηνύματος:
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Αγαπητά αδέλφια, συμπατριώτες!
Αυτό το έτος είναι ιδιαίτερο για όλους μας. Συμπληρώνονται 100 χρόνια από την τραγωδία, η οποία καθόρισε τη μοίρα του λαού μας, την τραγωδία που ανέτρεψε την τρισχιλιετή ιστορία του Πόντου.
100 χρόνια περιπλάνησης, πόνου και ακατανοησίας.
100 χρόνια θλίψης, ελπίδας και μνήμης.
Κοιτάζοντας πίσω, αναλύοντας τα αίτια, τα γεγονότα και τις συνέπειες των τραγικών γεγονότων των αρχών του 20ού αιώνα γίνεται όλο και πιο εμφανής ο ρόλος της Μικρασιατικής Καταστροφής στην παγκόσμια ιστορική διαδικασία. Έλληνες, Αρμένιοι, Ασσύριοι - όλοι εμείς χάσαμε την πατρίδα μας, το σπίτι μας, τους αγαπημένους μας. Ωστόσο διατηρήσαμε την πίστη και τη μνήμη μας. Και σήμερα μπορούμε να εκτιμήσουμε καλύτερα το βάθος και την κλίμακα της μνήμης μας. Έγινε αναπόσπαστο κομμάτι του λαού μας, διαμόρφωσε τη νοοτροπία και τη συνείδηση των Ποντίων.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΦυλάσσουμε κάθε κόκκο των ενθυμήσεών μας για τον Πόντο, παραδίδουμε τις ιστορίες των οικογενειών μας από στόμα σε στόμα, από την παλαιότερη γενιά στη νεότερη. Σε όλο τον κόσμο - στην Ελλάδα, στη Ρωσία, στην Αμερική, στον Καναδά, στη Γερμανία, στην Αυστραλία... Αυτές οι ιδιωτικές ιστορίες, οι μαρτυρίες και τα γεγονότα, που συγχωνεύονται σε ένα ισχυρό κοινό ρεύμα, μας βοηθούν να αισθανόμαστε σαν ένας λαός, ανεξάρτητα από το πού μας έφερε η μοίρα.
Σήμερα, σε αυτήν την πένθιμη ημερομηνία, καλώ όλους εμάς να αποτίσουμε φόρο τιμής στη μνήμη των προγόνων μας, αλλά και να διώξουμε μακριά τις σκέψεις του μίσους και της εκδίκησης.
Σήμερα η μνήμη μας πρέπει να μας οδηγήσει στο δρόμο της δημιουργίας.
Ίσως ο Κύριος ανέθεσε στους λαούς που βίωσαν τραγωδίες παρόμοιες με τη δική μας μία ειδική αποστολή, την υποχρέωση να προστατεύουμε τον κόσμο από τη βία, την επιθετικότητα και το κακό, μιλώντας ηχηρά για αυτές τις τραγικές σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας.
Έφτασε ο καιρός να στρέψουμε το κοινό και την παγκόσμια επιστημονική σκέψη προς την ανάλυση της Μικρασιατικής Καταστροφής. Και είμαστε στον σωστό δρόμο. Σχεδόν σε όλες τις χώρες με ποντιακή παρουσία εκπονούνται επιστημονικές εργασίες πάνω σε αυτό το ζήτημα, διοργανώνονται συνέδρια, φόρουμ, εδραιώνεται συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ πανεπιστημίων. Εγκαινιάστηκε Έδρα Ποντιακών Σπουδών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ξεκίνησε η λειτουργία του Κέντρου Ποντιακών Ερευνών, το συνέδριο του Μαΐου με θέμα τη Γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία συγκέντρωσε επιστήμονες από δεκαπέντε χώρες του κόσμου... και αυτό είναι μόνο η αρχή.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΔεν θα σταματήσουμε την προσπάθειά μας, χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα την τραγωδία των Ποντίων, να περάσουμε στους ανθρώπους το προφανές μήνυμα πως η αγνόηση παρόμοιων εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, αναπόφευκτα θα οδηγήσει τον κόσμο σε νέες τερατώδεις καταστροφές. Έτσι αντιλαμβανόμαστε την επιστημονική και εκπαιδευτική αποστολή του ποντιακού λαού στο πλαίσιο του παγκόσμιου πολιτισμού.
Δεν μπορούν να μην μας ακούσουν. Ο κόσμος πρέπει να συναγάγει συμπεράσματα.
Και είθε ο Θεός να είναι μαζί μας και να μας βοηθήσει σε αυτό το δύσκολο έργο.
Αιωνία η μνήμη όλων των αθώων θυμάτων.
Με βαθιά εκτίμηση και αγάπη,
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΙβάν Σαββίδης».