Πόσο μπορεί να αλλάξει την κοινωνία ο θάνατος της κοπέλας που παραβίασε τους κανόνες και πήγε να δει έναν ποδοσφαιρικό αγώνα;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜια τραγική ιστορία που συνέβη αυτήν την εβδομάδα στο Ιράν απασχόλησε έντονα τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Η 29χρονη Σαχάρ Κονταγιάρι πέθανε σε νοσοκομείο της Τεχεράνης, εξαιτίας των σοβαρών εγκαυμάτων που έφερε στο 90% του σώματός της.
Είχε πυρποληθεί ενώπιον δικαστηρίου, διαμαρτυρόμενη για την απαγόρευση εισόδου των γυναικών στα γήπεδα και ενώ αναμενόταν να ανακοινωθεί η ποινή που θα της επιβαλόταν επειδή έκανε το «έγκλημα» να παρακολουθήσει ποδόσφαιρο.
Η Ανελίς Μπόρζες πήγε στο στάδιο στο οποίο η Σαχάρ προσπάθησε να μπει τον Μάρτιο για να παρακολουθήσει την αγαπημένη της ομάδας. Είχε ντυθεί ως άνδρας για να προσπαθήσει να παρακάμψει την απαγόρευση που τέθηκε λίγο μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979 με την οποία απαγορευόταν στις γυναίκες του Ιράν να προσεγγίζουν στάδια στα οποία διεξάγονται αγώνες μεταξύ ανδρών.
Η απεσταλένη του euronews ρώτησε την Ταγιεμπέχ Σιαβασι, μια από τις 17 εκλεγμένες γυναίκες στο ιρανικό κοινοβούλιο των 290 θέσεων, γιατί εξακολουθεί να μην επιτρέπεται στις γυναίκες να παρακολουθήσουν ποδοσφαιρικούς αγώνες ενώ αυτή η αθλητική απαγόρευση δεν έχει καταγραφεί γραπτώς στους νόμους της χώρας.
Η βουλευτής αναφέρει: «Όταν πρόκειται για κινηματογράφο, θέατρο, μουσικές συναυλίες και άλλες δημόσιες εκδηλώσεις, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες πάνε μαζί. Παρακολουθούμε, συμμετέχουμε. Δεν υπάρχει διαχωρισμός και δεν δημιουργείται κανένα πρόβλημα. Αλλά αυτό που υποστηρίζουν (οι αρχές) είναι ότι, ως αποτέλεσμα του ενθουσιασμού που φέρνει ο αθλητισμός, δεν μπορούν να προβλέψουν τι μπορεί να συμβεί σε ένα γήπεδο».
Σύμφωνα με την Σιαβασι το πρόβλημα δεν είναι το ισλαμικό δίκαιο αλλά ο τρόπος ερμηνείας αυτής της κατάστασης από τις άλλες χώρες. «Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω τις ανησυχίες των ξένων κοινοτήτων για το Ιράν. Έρχονται και προκαλούν κόστος στην ιρανική κοινωνία και τις γυναίκες του Ιράν. Η ξένη παρέμβαση στα ζητήματα των γυναικών είναι επιβλαβής. Έως ότου η ίδια η ιρανική κοινωνία καταλήξει σε μια συμφωνία, τίποτα δεν θα συμβεί. Ζητήματα όπως το χιτζάμπ και τα γήπεδα είναι ζητήματα κουλτούρας, τα οποία δεν μπορούν να λυθούν από ξένες κοινότητες. Πιστεύω ότι αν είναι να συμβεί κάτι, αυτό πρέπει να προέρχεται από μέσα».
Αλλά πώς μπορεί η αλλαγή να έρθει από μέσα, όταν οποιαδήποτε ενέργεια για αλλαγή μπορεί να θέσει τις γυναίκες σε κίνδυνο; Το να μην φορά μια γυναίκα χιτζάμπ αποτελεί ποινικό αδίκημα. Ακόμα και η διαμαρτυρία εναντίον της μπορεί να οδηγήσει στη φυλακή, κάτι που γνωρίζει πολύ καλά η φωτογράφος Γιάλντα Μοαγιερί. Οι εικόνες της απεικονίζουν το καθημερινό Ιράν, το καλό και το κακό. Η ίδια ζήτησε να μην δημοσιοποιήσουμε κάποιες από τις φωτογραφίες της, φοβούμενη τον αντίκτυπο που θα έχουν στις ιρανικές αρχές.
Παρά την πίεση, η ίδια δεν εγκαταλείπει τις ελπίδες της για το ρόλο που θα διαδραματίσουν οι γυναίκες του Ιράν τις επόμενες δεκαετίες: «Μπορώ να πω ότι η δύναμη των γυναικών έχει αυξηθεί τώρα που ανήκουν στην ανώτερη εκπαιδευτικά τάξη της κοινωνίας. Παρά τους περιορισμούς και τις στερήσεις, προχωρούν μπροστά και ξεπερνούν αυτούς τους περιορισμούς, αν και με πολλές δυσκολίες. Σίγουρα θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο μέλλον του Ιράν».
Δεν είναι όμως όλοι στο Ιράν τόσο αισιόδοξοι. Μια γυναίκα που συναντήσαμε σε ένα πάρκο για σκέιτμπορντ, υποστηρίζει ότι ακόμα και το να κάνει ποδήλατο μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σε μια γυναίκα. Όταν το euronews την ρώτησε αν ο θάνατος της Σαχάρ Κονταγιάρι θα προρούσε να προκαλέσει αλλαγές στους κανόνες προσέλευσης των γυναικών στα γήπεδα, απαντά: «Θα ξεχαστεί, θα πούνε ότι ήταν δικό της λάθος, εκείνη είχε πρόβλημα. Νομίζω ότι η υπόθεσή της θα κλείσει. Ενα αθώο κορίτσι που απλά ήθελε να δει έναν ποδοσφαιρικό αγώνα και δεν την άφησαν, τίποτα δεν θα γίνει».
Τι είδους Ιράν θα προκύψει εάν οι γυναίκες πάρουν αυτό που θέλουν; Την απάντηση ίσως και να υπάρχουν κάποιοι στη χώρα που δεν θέλουν να την μάθουν. Άλλοι, πάντως, ελπίζουν ότι τα πράγματα για τις γυναίκες του Ιράν κάποια στιγμή θα αλλάξουν και πιστεύουν ότι αυτό μπορεί να γίνει τόσο άμεσα, που να είναι και οι ίδιοι φορείς αυτού του ανέμου της αλλαγής...