Κλειστές αγορές, έλλειψη εργατικών χεριών και μείωση των σημείων πώλησης των προϊόντων
Σ' αυτή την εκπομπή Unreported Europe, ταξιδεύουμε στην γαλλική επαρχία, για να δούμε ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες, λόγω της πανδημίας. Ο κορονοϊός έχει επηρεάσει τα πάντα: οι αγορές αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων είναι κλειστές, οι ξένοι εποχικοί εργάτες δεν μπορούν να έρθουν εδώ, καθώς τα σύνορα είναι κλειστά και οι παραγωγοί δεν μπορούν να προωθήσουν προς πώληση τα προϊόντα τους.
Εξαιτίας του Covid-19 οι ευρωπαίοι αγρότες αισθάνονται ότι κινδυνεύουν άμεσα: Πού θα βρουν εποχικούς εργάτες; Πώς θα πουλήσουν τα προϊόντα τους; Είναι μια πολύ δύσκολη συγκυρία γι' αυτούς.
Καλλιεργητές λαχανικών
Το Cailloux-sur-Fontaines είναι ένα χωριό κοντά στην Λυών. Ο Μίκαελ Μπουργκινιόν διευθύνει ένα τεράστιο αγρόκτημα με λαχανικά. Είναι η τρίτη γενιά στην οικογένεια που ασχολείται με τη γεωργία. Η επιχείρηση στηρίζεται όμως στους εποχικούς εργάτες που έρχονται από την Πολωνία. Όταν οι ευρωπαϊκές χώρες έκλεισαν τα σύνορά τους, ο αγρότης ξέμεινε από εργατικά χέρια. Γι' αυτό το λόγο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τα κράτη μέλη να διευκολύνουν την ελεύθερη μετακίνηση των εποχικών εργατών. Ο Μπουργκινιόν αναφέρει: «Προς το παρόν, δεν βλέπουμε να έρχονται εποχικοί εργάτες από το άνοιγμα των συνόρων. Ίσως αυτό αλλάξει σε λίγες εβδομάδες. Η δική μας όμως κατάσταση είναι προβληματική σήμερα. Έχουμε τεράστια έλλειψη εργατικών χεριών. Οι εποχικοί εργάτες δεν μπορούν να ταξιδέψουν για να έρθουν να δουλέψουν εδώ».
Η Ντορότα Φουκς είναι από την Πολωνία. Έρχεται εδώ για να δουλέψει στα χωράφια: «Τους επόμενους μήνες θα χρειαζόμαστε πολύ περισσότερο κόσμο να έρθει να δουλέψει. Η εποχή των συγκομιδής μόλις ξεκίνησε. Συνήθως χρειαζόμαστε 30-35 άτομα τότε. Σήμερα είμαστε μόλις 15 και έχουμε ήδη ανάγκη από περισσότερα χέρια».
Οι Πολωνοί εργάτες μένουν συνήθως σε κοντέινερ. Όσοι έφτασαν εδώ πριν το ξέσπασμα της πανδημίας, έχουν εγκλωβιστεί. Ενώ όσοι είναι στην Πολωνία δεν μπορούν να έρθουν στη Γαλλία. Η γαλλική κυβέρνηση κάλεσε τους ντόπιους ανέργους να βοηθήσουν. Ο Ντιμιτρί Ανζελέν είναι ένας από αυτούς. Συνήθως δουλεύει ως μάγειρας σε ένα μοδάτο λυωνέζικο εστιατόριο, το οποίο όμως έχει κλείσει λόγω πανδημίας: «Σκέφτηκα ότι αντί να μείνω στο σπίτι και να μην κάνω τίποτε, θα μπορούσα να δουλέψω εδώ. Θα μπορούσα να προσθέσω στο επίδομα ανεργίας από τον ΟΑΕΔ, τα χρήματα που θα πάω από την εργασία μου στο αγρόκτημα».
Το να συμπληρώνεις το επίδομα που παρέχεται λόγω του Covid-19 με χρήματα από γεωργικές εργασίες είναι απολύτως νόμιμο. Είναι ένα από τα προγράμματα που τέθηκαν σε εφαρμογή για να μην καταρρεύσει η αλυσίδα παραγωγής. Ήδη έχουν γραφτεί 240.000 άτομα στο πρόγραμμα.
Ο Μίκαελ Μπουργκινιόν επισημαίνει: «Εκεί κάτω υπάρχει ένα χωράφι με σπανάκι. Πίσω ένα άλλο με καλαμπόκι. Πιο κάτω υπάρχει μια έκταση που καλλιεργούμε κρεμμύδια και κοντά στα θερμοκήπια έχουμε μια μεγάλη καλλιέργεια σαλάτας.Σήμερα έχω ένα εκτάριο με σαλάτες που είναι έτοιμες για κόψιμο. Εάν δεν αλλάξει κάτι με τις αγορές, είναι σίγουρο ότι θα τις πετάξω. Γι' αυτό το λόγο ζητώ από την γαλλική κυβέρνηση να μειώσει ή να αναστείλει εντελώς τη φορολογία μας, τουλάχιστον γι' αυτή την περίοδο, που έχουμε δυσκολίες».
Οι μελισσοκόμοι
Συνεχίζουμε το ταξίδι μας στο Saint-Alban-d'Ay στην περιοχή Αρντές. Μοιάζει με παράδεισο. Το πρόβλημα εδώ είναι ότι οι αγορές γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων έχουν κλείσει και οι παραγωγοί δεν μπορούν να προωθήσουν τα προϊόντα τους. Ο Covid-19 χτυπά ένα επάγγελμα, που έχει υποστεί πολλά τα τελευταία χρόνια. Τους μελισσοκόμους. Ο σημερινός τους αριθμός στην Γαλλία είναι μόλις 75.000, 15.000 λιγότεροι από ότι πριν 10 χρόνια. Ο Φρανσίς Γκριζέλ θεωρεί ότι ο κορονοϊός θα ενισχύσει αυτή την τάση εγκατάλειψης του κλάδου: «Ο Covid-19 και το λουκέτο σκοτώνουν χιλιάδες μελισσοκόμους. Δεν μπορούν να πουλήσουν το μέλι τους. Οι αγορές είναι κλειστές. Είναι καταστροφή. Ο κορονοϊός αποτελειώνει τους μελισσοκόμους, που έχουν ήδη χτυπηθεί από τα εντομοκτόνα, τα φυτοφάρμακα, τις αποδεκατισμένες κυψέλες και την αύξηση της τιμής των πρώτων υλών».
Στα 13 του, ο Φρανσίς Γκριζέλ απέκτησε το πρώτο του μελίσσι. Τώρα, έχει 150. Μια καλή χρονιά μπορεί να βγάλει έως και 2 τόνους μέλι. Σήμερα αντιπροσωπεύει 725 μελισσοκόμους από τις περιοχές Αρντές και Ντρομ. Είναι ο πρόεδρος της περιφερειακής τους ένωσης. Ο κλάδος τους είναι στο χείλος της κατάρρευσης. Γι' αυτό ανέλαβε να γράψει μια επιστολή στον Υπουργό Γεωργίας. Τι πρέπει να γίνει για να σωθούν οι μελισσοκόμοι από τον Covid-19; «Για να επιβιώσουν οι μελισσοκόμοι, η κυβέρνηση πρέπει να μειώσει στο ήμισυ τον ΦΠΑ, να δώσει επιδότηση ζάχαρης στους μελισσοκόμους, να τους εξαιρέσει από τις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις και να ξεκινήσει μια καμπάνια, ώστε να αγοράζει ο κόσμος μέλι από τους τοπικούς παραγωγούς».
Η προώθηση των προϊόντων στις πόλεις
Οι λόφοι του Irigny είναι καλυμμένοι με ανθισμένα οπωροφόρα δέντρα.Ο Ζερεμί Μπερούντ διευθύνει μια μεγάλη οικογενειακή αγροτική επιχείρηση. Όταν έμαθε ότι οι αγορές αγροτικών προϊόντων θα κλείσουν, θύμωσε. Πριν τον κορονοϊό πουλούσε τα προϊόντα σε οκτώ αγορές στην περιοχή της Λυών. Μέσα σε μια μέρα άλλαξε σύστημα διανομής, για να ανταπεξέλθει.
Χρησιμοποιεί πλέον για τις παραγγελίες και τις παραδόσεις του το τηλέφωνο και τα social media. Ο κόσμος παραγγέλνει τελάρα με φρούτα:
«Το κλείσιμο των αγορών αγροτικών προϊόντων ήταν τεράστιο σοκ για μας. Υπήρχαν πολλά ζητήματα: Τι θα κάναμε με τα προϊόντα μας. Με τα λαχανικά που ήταν ώριμα και δεν τα είχαμε μαζέψει ακόμη. Όλη η δουλειά που είχαμε κάνει ήταν για πέταμα; Δεν υπήρχε χρόνος για πανικό. Ο δήμος ευτυχώς αντέδρασε. Κατάλαβε ότι από τη στιγμή που έκλεισαν οι αγορές, χρειαζόταν ένας άλλος τρόπος για να προμηθευτεί τρόφιμα ο πληθυσμός και για να μπορέσουν οι παραγωγοί να κάνουν τη δουλειά τους σ' αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία» εξηγεί ο Μπερούντ.
Ο ξάδελφος του Ζερεμί ήταν οδηγός αυτοκινήτων χρηματαποστολών. Στις μέρες του κορονοϊού, κάνει παραδόσεις φρούτων και λαχανικών με το φορτηγό. Δήμαρχοι και παραγωγοί της ευρύτερης περιοχής συνασπίστηκαν και έφτιαξαν ένα δίκτυο διανομής. Η διαφορά με τις αγορές είναι ότι συγκεντρώνεται λιγότερος κόσμος και υπάρχει αυστηρός έλεγχος των αποστάσεων ανάμεσα στους πελάτες. Από την στιγμή που ξεκίνησε ο κορονοϊός, ο κόσμος αγοράζει λιγότερα φρέσκα προϊόντα. Η Κορίν Μπαρέ είναι πρόεδρος του τοπικού συμβουλίου του 3ου διαμερίσματος της Λυών. Ανέλαβε δράση: «Οι κάτοικοι προτιμούν να αγοράζουν τοπικά προϊόντα αντί να πάνε στο σούπερ μάρκετ. Αυτό είναι πλεονέκτημα για τους παραγωγούς φρούτων και λαχανικών. Θα ήταν άδικο να μην τα μαζέψουν και να τα πετάξουν. Οπότε είναι εξαιρετική ευκαιρία να τα πουλήσουν εδώ».
Ο Ζαν Λουί Βιν είναι εθελοντές εργάτης σε αγρόκτημα: «Είναι η πρώτη φορά που το κάνω με αυτόν τον τρόπο. Προστατεύομαι, φορώντας γάντια. Έχουν κάποιες τρύπες. Θα τα αλλάξω. Φοράω μάσκα και λέω στους πελάτες να κρατούν τις αποστάσεις για να προστατευθούν και να προστατεύσουν κι εμάς».
Η Γαλλία εισάγει συνήθως το 40% των φρούτων και των λαχανικών που έχει ανάγκη. Λόγω όμως την πανδημίας, η κατάσταση έχει αλλάξει. Ήταν καλή ή κακή ιδέα τελικά να κλείσουν οι αγορές αγροτικών προϊόντων;
«Νομίζω ότι το κλείσιμο των αγορών ήταν καλή ιδέα. Ο ένας είναι πολύ κοντά στον άλλο σ' αυτές τις αγορές. Και δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι απολυμαίνονται. Τώρα με αυτές τις άμεσες πωλήσεις υπάρχει μια εναλλακτική λύση» αναφέρει ο Καμίγ, ενώ η Ντελιά συμπληρώνει: «Νομίζω ότι είναι περίπλοκο να εφαρμόσουμε όλα τα τα μέτρα ασφαλείας που πρέπει να γίνονται σεβαστά από τους ανθρώπους. Αυτό λοιπόν το σύστημα άμεσων πωλήσεων δεν είναι καθόλου κακό. Καταλαβαίνω βέβαια ότι είναι πολύ δύσκολο για τους παραγωγούς. Και θέλω να προσθέσω ότι είναι και λίγο ακριβό. Είναι η πρώτη φορά που έρχομαι σε ένα τέτοιο μέρος και δεν είμαι σίγουρη ότι θα το κάνω κάθε εβδομάδα».
Η πανδημία θέτει κι ένα άλλο ζήτημα σε όλη την Ευρώπη: Καθώς οι αγοραστικές συνήθειες αλλάξουν μετά τον Covid-19, είναι έτοιμοι οι καταναλωτές να πληρώνουν περισσότερο για ντόπια προϊόντα;