H Ευρωπαϊκή Ένωση απέδωσε στο προιόν Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ). Η σχετική απόφαση τίθεται σε ισχύ τον Οκτώβριο.
Το Χαλούμι είναι ένα από τα πιο γνωστά, παραδοσιακά προϊόντα της Κύπρου. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο απολαμβάνουν το διάσημο τυρί της Μεγαλονήσου. Σε όλες τις ταβέρνες στη Λευκωσία, το χαλούμι βρίσκεται σε κάθε τραπέζι.
«Το χαλούμι είναι ένα πολύ σημαντικό και ιδιαίτερο προϊόν για εμάς. Σε αντίθεση με άλλα τυριά, το χαλούμι μπορούμε να το ψήσουμε στη σχάρα, να το βράσουμε ή να το τηγανίσουμε, όμως δεν θα λιώσει. Ακόμη μπορούμε να το φάμε ωμό και φρέσκο με φρούτα ή ως ορεκτικό. Για εμάς το χαλούμι είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ιστορίας μας. Αποτελεί παράδοση πολλών ετών, αιώνων μπορώ να πω» υποστηρίζει ο Μαρίνος Κάψης, ιδιοκτήτης της ταβέρνας «Η στοά του Δήμητρη» στην Λευκωσία.
Όσοι το αγαπούν έχουν κάθε λόγο να είναι χαρούμενοι, αφού η Ευρωπαϊκή Ένωση απέδωσε στο προϊόν Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης Η σχετική απόφαση τίθεται σε ισχύ τον Οκτώβριο. Πρακτικά σημαίνει πως μόνο το χαλούμι που παράγεται στην Κύπρο μπορεί να ονομαζέται χαλούμι και να κυκλοφορεί στην ευρωπαϊκή αγορά.
Στην Κύπρο υπολογίζεται πως το χαλούμι δίνει δουλειά σε περίπου 20.000 ανθρώπους. Κάθε χρόνο το εργοστάσιο «ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ ΚΡΙΣΤΗΣ» που βρίσκεται στη Λεμεσό, παράγει περίπου 10.000 τόνους χαλουμιού. Η προστατευόμενη ονομασία προέλευσης ανοίγει νέους δρόμους.
«Η ΠΟΠ παρέχει απόλυτη προστασία στη γεωγραφική περιοχή για την οποία ισχύει. Στην περίπτωσή μας είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχοντας αυτή την προστασία, μπορούμε να αυξήσουμε τις εξαγωγές χαλουμιού προς τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και να προσεγγίσουμε νέες αγορές σε όλο τον κόσμο» δήλωσε στο euronews o Μάριος Κωνσταντίνου, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας.
Βεβαίως, υπάρχουν ανοιχτά ζητήματα και προκλήσεις. Η τουρκική εισβολή του 1974 κρατά διχοτομημένο το νησί. Όμως η προστατευόμενη ονομασία προέλευσης ισχύει τόσο στην Κυπριακή Δημοκρατία, όσο και στο κατεχόμενο τμήμα της.
Το χαλούμι, κατοχυρώθηκε και ως «hellim». Κάποιοι Ελληνοκύπριοι παραγωγοί ανησυχούν, αφού πιστεύουν πως οι Τουρκοκύπριοι συνάδελφοι τους δεν μπορούν ή δεν θέλουν να εμαρμόσουν τους κανόνες που θέτουν οι Βρυξέλλες. Η κυπριακή κυβέρνηση κατανοεί τις ανησυχίες, όμως δηλώνει έτοιμη να περιφρούρησει όσα με κόπο έχουν κατακτηθεί.
«Η διεθνής αγορά του χαλουμιού έχει μεγάλες δυνατότητες και πιστεύουμε ότι θα είναι σε θέση να απορροφήσει το σύνολο των προϊόντων που παράγονται από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους παραγωγούς. Σαφώς, θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος και θα δούμε πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση. Το υπουργείο μας παρακολουθεί όσα συμβαίνουν και καταγράφει προτάσεις και ανησυχίες. Φυσικά θα παρέμβουμε, εφόσον χρειαστεί» υποστηρίζει ο Σωκράτης Σωκράτους, αξιωματούχος του υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Κύπρου.
Όμως ποια είναι η άποψη των Τουρκοκυπρίων; Με ή χώρις ΠΟΠ, οι παραγωγοί δεν μπορούν να εξαγούν απευθείας τα προϊόντα τους στην ευρωπαϊκή αγορά. Κάποιοι έχουν διάθεση συνεργασίας με τους Ελληνοκύπριους συναδέλφους τους, όμως άλλοι υποστηρίζουν πως συναντούν εμπόδια και δυσπιστία.
Το εργοστάσιο «GÜLGÜN DAIRY PRODUCTS» κατασκευάζει είκοσι γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως βούτυρο, παγωτό και χαλούμι. Τα προϊόντα εξάγονται κυρίως στην Τουρκία και σε κάποιες αραβικές χώρες.
«Το Χαλούμι δεν ανήκει ούτε στη Βόρεια, ούτε στη Νότια Κύπρο. Ούτε στην Ανατολή, ούτε στη Δύση. Το Χαλούμι είναι προϊόν της Κύπρου και υπάρχει πολύ πριν φτάσουν Τούρκοι και Έλληνες. Δεν έχει σημασία που ακριβώς παράγεται. Το Χαλούμι ανήκει σε όλους. Στη δική μας πλευρά, 50.000 με 60.000 άνθρωποι δουλεύουμε στην βιομηχανία του χαλουμιού. Μόλις ξεκινήσουμε τις εξαγωγές στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί. Θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και μάλιστα καλοπληρωμένες θέσεις. Οι μισθοί θα διπλασιαστούν, ίσως και να τριπλασιαστούν. Η ευρωπαϊκή αγορά προσφέρει πολλές δυνατότητες» εκτιμά ο διευθυντής της επιχείρησης Αλί Μπαϊρακτάρ.
Το τουρκοκυπριακό εμπορικό επιμελητήριο βρίσκεται σε ανοχτή επικοινωνία με την κυπριακή κυβέρνηση και τις ευρωπαϊκές αρχές. Εκπροσωπεί 4.500 εταιρείες, εκ των οποίων το 25% ανήκει στον γεωργικό και τον αγροτικό τομέα. Ο πρόεδρος του επιμελητηρίου υποστηρίζει πως οι Τουρκοκύπριοι παραγωγοί επιθυμούν στενή συνεργασία με τις ευρωπαϊκές αρχές.
«Πιστεύουμε βαθιά πως πρέπει να έχουμε πλήρη και αρμονική συνεργασία με τις ευρωπαϊκές αρχές. Μόνο έτσι μπορεί να ολοκληρωθεί αυτή η σύνθετη διαδικασία. Οφείλουμε να δημιουργήσουμε αξιόπιστους μηχανισμούς εποπτείας. Οι εκκλήσεις μας πρέπει να εισακουστούν, ώστε να λυθούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί μας. Βεβαίως και θα συμμορφωθούμε με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς σχετικά με την ασφάλεια των ζώων, την υγιεινή και τη δημόσια υγεία» δήλωσε ο Τουργκάι Ντενίζ, πρόεδρος του τουρκοκυπριακού επιμελητηρίου στα κατεχόμενα.
Όμως η Ονομασία Προστατευόμενης Προέλευσης δημιουργεί ζητήματα και για τους κτηνοτρόφους της Μεγαλονήσου. Αυτή την στιγμή, το μεγαλύτερο μέρος του χαλούμιου παρασκευάζονται με 80% αγελαδινό γάλα. Ωστόσο έως το 2024, το 51% του γάλακτος που χρησιμοποείται πρέπει να προέρχεται από αιγοπρόβατα. Η μονάδα «Αγελαδοτροφίας Καϊλάς» παράγει καθημερινά 4.000 λίτρα αγελαδινού γάλακτος. Οι επαγγελματίες ζητούν ευελιξία.
«Αυτή την στιγμή το χαλούμι ΠΟΠ δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα που επικρατεί στην αγορά. Οι πελάτες τρώνε χαλούμι σε φέτες, χαλούμι με γεύση τσίλι, ακόμη και χαλούμι μπέργκερ. Όμως όλα αυτά τα προϊόντα, πλέον δεν καλύπτονται από την Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης. Η κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να μας δώσουν τα εργαλεία για να αλλάξουμε το χαλούμι ΠΟΠ, ώστε να προσαρμοστούμε στις ανάγκες της αγοράς» δήλωσε στο euronews ο Άνδρεας Καϊλάς.
Σε αντίθεση με κτηνοτρόφους και παραγωγούς, ο εμπορικός κόσμος θεωρεί πως η Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης έχει μόνο θετικό αντίκτυπο. Πλέον, οι πελάτες θα είναι σίγουροι πως αγοράζουν ένα πιστοποιημένο προϊόν υψηλής ποιότητας.
«Το Χαλούμι είναι κάτι σαν αντιπρόσωπος, μοιάζει με έναν πρεσβευτή της Κύπρου. Οι τουρίστες παίρνουν μαζί τους ένα κομμάτι χαλούμι και κρατούν για πάντα την γεύση και τις μυρωδιές του νησιού μας. Το Χαλούμι προσφέρει μια από τις πιο δυνατές αναμνήσεις. Νομίζω πως οι επισκέπτες αξίζει να το έχουν στη βαλίτσα τους καθώς επιστρέψουν στο σπίτι τους» δήλωσε ο Φίλιππος Φιλίππου, ιδιοκτήτης του καταστήματος «Nut Nuts».
«Το χαλούμι στη βόρεια και στη νότια Κύπρο έχει διαφορές, αλλά και κοινά στοχεία. Το μόνο σίγουρο είναι πως και οι δύο κοινότητες το απολαμβάνουν και το αγαπούν. Τώρα, αν μπορεί να βοηθήσει και να γεφυρώσει όσα μας χωρίζουν, μακάρι να μπορεί, μακάρι και να το κάνει» υποστηρίζει ο Μαρίνος Κάψης, ιδιοκτήτης της ταβέρνας «Η στοά του Δήμητρη» στην Λευκωσία.