Συνέντευξη στην αγγλόφωνη υπηρεσία του Euronews παραχώρησε ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜε αφορμή την συμπλήρωση 42 χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης Προσχώρησης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σαράντα χρόνων από την πλήρη ένταξη, ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου παραχώρησε συνέντευξη στην αγγλόφωνη υπηρεσία του euronews.
Μίλησε για τον κομβικό ρόλο της χώρας στο ζήτημα της διεύρυνσης της Ένωσης στα Δυτικά Βαλκάνια, την ελληνική στάση σε μεγάλες διεθνείς κρίσεις αλλά και την οικονομική και προσφυγική κρίση. Υπογράμμισε την σημασία της ενότητας εντός της Ένωσης, ορμώμενος από την κρίση με τη Λευκορωσία, ενώ αναφορικά με την Τουρκία επανέλαβε ότι «μια ευρωπαϊκή Τουρκία είναι στρατηγικά σημαντική».
Τέσσερις δεκαετίες Ελλάδα στην ΕΕ
«Η Ελλάδα ήταν στο επίκεντρο των εξελίξεων στην Ευρώπη τα τελευταία σαράντα χρόνια. Θυμάμαι για παράδειγμα το άνοιγμα της Ευρώπης στα Βαλκάνια, με την απόφαση στη Θεσσαλονίκη για την υιοθέτηση πολιτικής ώστε τα Δυτικά Βαλκάνια να προσεγγίσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Την κρίση στο Ιράκ, όπου η Ελλάδα είχε την προεδρία και προσπαθήσαμε να φέρουμε κοντά την Ευρώπη που είχε σπάσει σε δύο πλευρές. Στην οικονομική και προσφυγική κρίση, η Ελλάδα ήταν στο επίκεντρο με στόχο να δούμε πως θα την ξεπεράσουμε όχι μόνο ως Ελλάδα αλλά και ως Ευρωπαϊκή Ένωση».
Ολόκληρη η συνέντευξη του πρώην Πρωθυπουργού της Ελλάδας, Γιώργου Παπανδρέου στην αγγλόφωνη υπηρεσία του Euronews και την δημοσιογράφο Anelise Borges
Λευκορωσία: «Να φέρουμε σύντομα τη δημοκρατία»
«Πολλές φορές στην Ευρώπη έχουμε υποτιμήσει τις δυνατότητες αντίδρασής μας όταν είμαστε ενωμένοι. Και πρέπει να αντιδράσουμε δυναμικά απέναντι στην κυβέρνηση της Λευκορωσίας και τον Λουκασένκο και να διασφαλίσουμε ότι όχι μόνο ο Προτασέβιτς αλλά όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι θα απελευθερωθούν. Και να φέρουμε σύντομα την δημοκρατία στη Λευκορωσία».
Το μέλλον της Ελλάδας στην ευρωζώνη
«Όταν η οικονομική κρίση χτύπησε την Ελλάδα, η τότε κυβέρνηση δεν ακολούθησε τους ευρωπαϊκούς κανόνες, καθώς είχαμε αδύναμους θεσμούς. Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να αλλάξουμε και εγώ που είχα αναλάβει αμέσως μετά την κυβέρνηση προχώρησα σε βαθιές μεταρρυθμίσεις, και ακόμη και τώρα πρέπει να συνεχίσουμε να τις κάνουμε ώστε να είμαστε πιο παραγωγικοί, αποτελεσματικοί και με διαφάνεια και θα έλεγα και πιο δημοκρατικοί, γιατί αυτή ήταν και η βάση της οικονομικής κρίσης. Όπως συμβαίνει και στην Ευρώπη όμως, πρέπει να προχωρήσουμε στη βιώσιμη πράσινη συμφωνία. Η Ελλάδα έχει σπουδαίες δυνατότητες ώστε να αξιοποιήσει τον ήλιο, τον άνεμο, τη γεωθερμία με τους νέους και έξυπνους ανθρώπους της».
Ο ρόλος της Ελλάδας στην ΕΕ και οι σχέσεις με την Τουρκία
«Ο ρόλος της Ελλάδας είναι πολύ σημαντικός στην ευρύτερη περιοχή. Θέλουμε στο μέλλον να δούμε μια ευρωπαϊκή Τουρκία, σε όποια μορφή, είτε ως μέλος είτε με άλλη συμφωνία, καθώς μια ευρωπαϊκή Τουρκία είναι στρατηγικά σημαντική. Επίσης η πολιτική καλής γειτονίας της Ευρώπης με την προσέγγιση των Βαλκανίων είναι σημαντική. Εμείς λέμε ότι η Ευρώπη θα επιβιώσει εάν επιβιώσουν οι αξίες της. Και αυτές οι αξίες πρέπει να διαδοθούν στην ευρύτερη γειτονιά μας. Αν δεν επιβιώσουν και τις νικήσει ο απολυταρχισμός, η δημαγωγία, ο απομονωτισμός και ο ρατσισμός, αυτό θα υπονομεύσει το Ευρωπαϊκό σχέδιο».
Αναλυτικά, ολόκληρη η συνέντευξη:
euronews: Το ταξίδι της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι συνυφασμένο με την ιστορία της οικογένειάς σας. Ο παππούς σας ήταν στην εξουσία, λίγο μετά την έναρξη των διαπραγματεύσεων το 1959, ο πατέρας σας ήταν εκλεγμένος πρωθυπουργός τη χρονιά που η Ελλάδα εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Τι θα λέγατε ότι σημαίνουν τα τελευταία σαράντα χρόνια για τη χώρα σας;
Γ. Παπανδρέου: «Ήταν μια Οδύσσεια, μια περιπέτεια και μια περιπέτεια και για την ίδια την Ευρώπη, που είναι ένα project ακόμα υπό κατασκευή. Η Ελλάδα αλλάζει συνεχώς, προσαρμόζεται και συνεισφέρει. Αλλά πιστεύω ότι αυτό το ευρωπαϊκό σχέδιο, που βρίσκεται σε μεταβατική περίοδο, έχει κάποιες κεντρικές αξίες που είναι πολύ σημαντικές για όλους μας. Διαφορετικές εθνικότητες, θρησκείες, ιστορίες, πόλεμοι, αλλά είμαστε όλοι μαζί. Είμαστε ενωμένοι στη βάση αξιών, όπως η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, η συνετή διαχείριση, η αλληλεγγύη και φυσικά η ειρήνη. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό για την Ελλάδα. Φυσικά η Ελλάδα νιώθει ότι η Ευρώπη έχει περισσότερες δυνατότητες συνεισφοράς σε αυτές τις αξίες. Όσο υπηρετούμε αυτές τις αξίες, και θεωρώ ότι αυτό προσπαθεί να κάνει η Ελλάδα, θα βοηθήσουμε την Ευρώπη να αναπτυχθεί αλλά και την Ελλάδα. Με έναν περίεργο τρόπο, η Ελλάδα ήταν στο επίκεντρο πολλών εξελίξεων στην Ευρώπη τα τελευταία 40 χρόνια. Θυμάμαι τον Ζισκάρ Ντ’ Εστέν να παραδίδει στην ελληνική προεδρία το Σύνταγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν δουλεύαμε στενά μαζί του σε αυτό το θέμα, για αυτό το πολύ μεγάλο σχέδιο. Όπως είπατε νωρίτερα το άνοιγμα της Ευρώπης στα Βαλκάνια, με την απόφαση στη Θεσσαλονίκη για την υιοθέτηση πολιτικής ώστε τα δυτικά Βαλκάνια να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Την κρίση στο Ιράκ όπου η Ελλάδα είχε την προεδρία και προσπαθήσαμε να φέρουμε κοντά τους Ευρωπαίους ηγέτες που είχαν χωριστεί σε δύο στρατόπεδα. Στην οικονομική και προσφυγική κρίση η Ελλάδα ήταν στο επίκεντρο με στόχο να δούμε πως θα την ξεπεράσουμε όχι μόνο ως Ελλάδα αλλά και ως Ευρωπαϊκή Ένωση. Οπότε ναι, η Ελλάδα έμαθε πολλά, κέρδισε πολλά, σε υποδομές, ανάπτυξη και ευημερία, αλλά πιστεύω ιδιαίτερα στην εξυπηρέτηση αυτών των αξιών που κρατούν την Ευρώπη ενωμένη και τις δίνουν προοπτική, όχι μόνο για τους πολίτες μας αλλά και για όλο τον κόσμο».
euronews: Αναφέρατε κάποιες στιγμές-κλειδιά στην ιστορία των δύο πλευρών, και αναφορικά με τις βασικές ευρωπαϊκές αξίες, την περασμένη εβδομάδα είδαμε την αξία της συνοχής μεταξύ των μελών, όταν μια πτήση της Ryanair που απογειώθηκε από την Αθήνα αναγκάστηκε να προσγειωθεί στην Λευκορωσία. Τέτοια επεισόδια δείχνουν ότι οι χώρες είναι πιο δυνατές όταν είναι ενωμένες;
Γ. Παπανδρέου: «Είναι μία τρομακτική στιγμή. Είναι τρομακτικό να υπάρχουν τόσοι πολιτικοί κρατούμενοι και ιδιαίτερα ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος, ο Ρομάν Προτάσεβιτς. Αυτό είναι προσβολή, όχι μόνο για την Ευρώπη και την αξιοπιστία της αλλά και απέναντι στις ευρωπαϊκές αξίες. Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε και λέω ό,τι μπορούμε γιατί έχω καταλάβει, δουλεύοντας στην Ευρώπη, πως πολλές φορές υποτιμούμε τις δυνατότητες μας. Έχουμε μεγαλύτερη δύναμη από ό,τι πιστεύουμε, ειδικά όταν είμαστε ενωμένοι. Πρέπει να αντιδράσουμε δυναμικά απέναντι στην κυβέρνηση της Λευκορωσίας και τον Λουκασένκο και να διασφαλίσουμε ότι όχι μόνο ο Προτασέβιτς αλλά όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι θα απελευθερωθούν. Πρέπει να φέρουμε κάποια στιγμή, ελπίζω σύντομα, τη δημοκρατία στη Λευκορωσία».
euronews: Αναφερθήκατε σε όσα κέρδισε η Ελλάδα τα τελευταία σαράντα χρόνια, ωστόσο η χώρα συνεχίζει να αντιμετωπίζει προκλήσεις. Η οικονομία δεν έχει αποκατασταθεί και συνεχίζει να εξαρτάται από την ευρωπαϊκή βοήθεια. Θεωρείτε ότι το μέλλον σας στην ευρωζώνη είναι ασφαλές;
Γ. Παπανδρέου: «Καλή ερώτηση. Όμως μην ξεχνάτε ότι η Ελλάδα βγήκε από μία δικτατορία, πολέμους, εμφυλίους, και όχι τόσο μακριά στο παρελθόν. Η μετάβαση στη δημοκρατία και την Ενωμένη Ευρώπη δεν ήταν κάτι απλό που συνέβη με το πάτημα ενός αυτόματου διακόπτη. Χρειάστηκε βαθιά προσαρμογή και αλλαγές. Στην πραγματικότητα τότε δεν μας ζητήθηκε να κάνουμε αλλαγές στους θεσμούς μας. Υπήρχε έντονη πελατειακή σχέση, ένα κράτος που είχε βγει από τη δικτατορία, έλλειψη διαφάνειας, αποφάσεις της εξουσίας κατά το δοκούν και έλλειψη διαχωρισμού των εξουσιών. Όταν η οικονομική κρίση χτύπησε την Ελλάδα, η τότε κυβέρνηση δεν ακολούθησε τους ευρωπαϊκούς κανόνες ή τους παρέκαμψε, καθώς είχαμε αδύναμους θεσμούς. Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να αλλάξουμε και εγώ που είχα αναλάβει αμέσως μετά την κυβέρνηση προχώρησα σε βαθιές μεταρρυθμίσεις. Ακόμη και τώρα πρέπει να συνεχίσουμε να κάνουμε μεταρρυθμίσεις ώστε να είμαστε πιο παραγωγικοί, αποτελεσματικοί και με διαφάνεια και θα έλεγα και πιο δημοκρατικοί, γιατί αυτή ήταν και η βάση της οικονομικής κρίσης. Όπως συμβαίνει και στην υπόλοιπη Ευρώπη, έτσι πρέπει και εμείς να προχωρήσουμε στη βιώσιμη πράσινη συμφωνία. Η Ελλάδα έχει σπουδαίες δυνατότητες ώστε να αξιοποιήσει τον ήλιο, τον άνεμο, τη γεωθερμία, την ενέργεια με τους νέους και έξυπνους ανθρώπους της. Πολλοί εξ αυτών έχουν μεταναστεύσει σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτές τις δυνατότητες για μια βιώσιμη Ελλάδα, γιατί έχουμε αυτές τις δυνατότητες. Είναι μία μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας».
euronews: Τι μπορούμε να περιμένουμε από τα επόμενα σαράντα χρόνια (της Ελλάδας) μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση;
Γ. Παπανδρέου: «Νομίζω ότι η Ελλάδα καλείται να παίξει ένα πολύ σημαντικό ρόλο, βοηθώντας την ευρύτερη περιοχή. Βρισκόμαστε σε μία περιοχή με μεγάλες προκλήσεις, έχουμε προβλήματα με την γειτονική μας Τουρκία. Όμως στο μέλλον και από στρατηγική άποψη, θέλουμε να δούμε μια ευρωπαϊκή Τουρκία, με όποια μορφή και αν συμβεί αυτό. Είτε ως μέλος είτε με άλλη συμφωνία, καθώς μια ευρωπαϊκή Τουρκία έχει μεγάλη στρατηγική σημασία. Η ένταξη των δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ και η πολιτική καλής γειτονίας που εμείς αναπτύξαμε στη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας πριν χρόνια, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Εμείς λέμε ότι η Ευρώπη θα επιβιώσει εάν επιβιώσουν οι αξίες της και αυτές οι αξίες πρέπει να διαδοθούν στην ευρύτερη γειτονιά μας. Αν δεν επιβιώσουν και τις νικήσει ο απολυταρχισμός, η δημαγωγία, ο απομονωτισμός, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία, θα οδηγηθούμε σε υπονόμευση του Ευρωπαϊκού σχεδίου. Πιστεύω ότι η Ελλάδα μπορεί να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή ώστε να εδραιωθούν και να διαδοθούν αυτές οι αξίες. Όμως την ίδια στιγμή πρέπει και η ίδια να προσαρμοστεί και να προχωρήσει σε αλλαγές, εσωτερικές αλλαγές. Η Ευρώπη είναι ένα σχέδιο ειρήνης, έτσι ξεκίνησε με τους Μονέ και Σούμαν. Έτσι ξεκίνησαν όλα, δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Όμως τώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με την πρόκληση να διαδραματίσει έναν ευρύτερο ρόλο. Τον ρόλο του εξανθρωπισμού της παγκοσμιοποίησης. Η πανδημία και κλιματική αλλαγή αλλάζουν τα δεδόμενα και τον κόσμο όπως τον ξέραμε. Ο εξανθρωπισμός της παγκοσμιοποίησης είναι ο νεός μεγάλος στόχος. Οφείλουμε να δουλέψουμε και να κάνουμε τον κόσμο μας πιο δίκαιο και πιο βιώσιμο».