Γιάνεζ Γιάνσα: Ο Σλοβένος πρωθυπουργός μιλά για τα Δυτικά Βαλκάνια, το κράτος δικαίου και την Ε.Ε.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Οι ηγέτες της Ε.Ε. συναντήθηκαν αυτή την εβδομάδα στην Σλοβενία για να συζητήσουν τη διεύρυνση με τις έξι εναπομείνασες χώρες των δυτικών Βαλκανίων, παρά τη διάχυτη απαισιοδοξία. Οι Βρυξέλλες θέλουν να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοχή, αλλά δεν έχουν δώσει ξεκάθαρες προθεσμίες ένταξης. Για να συζητήσουμε αυτό το θέμα αλλά και τις αυξανόμενες προκλήσεις για την Ε.Ε., είναι μαζί μας ο Σλοβένος πρωθυπουργός Γιάνεζ Γιάνσα. Κύριε πρωθυπουργέ σας ευχαριστούμε που είστε μαζί μας.

**Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας: **

Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Βλέπετε να υπάρχει κίνδυνος να χάσει η Ε.Ε. την αξιοπιστία της, αν στις χώρες που πληρούν τα κριτήρια που έχει θέσει, δεν δοθεί η δυνατότητα ένταξης;

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Ναι φυσικά! Ο κίνδυνος είναι προφανής. Αλλά πριν λίγα χρόνια, το θέμα της διεύρυνσης, όπως αποφασίστηκε στην Συνδιάσκεψη της Θεσσαλονίκης το 2003, όπου οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων έγιναν υποψήφιες προς ένταξη στην Ε.Ε., έχει επανέλθει στην ημερήσια διάταξη. Αποκτά σιγά σιγά νέα ώθηση.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη, όπως βλέπουμε.

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Ναι έχουμε πολύ δρόμο. Αλλά μετά από μια μακριά μάχη, πετύχαμε να βάλουμε τη λέξη διεύρυνση στην διακήρυξη. Τώρα που υπάρχει συμφωνία των 27 κρατών μελών ότι η διεύρυνση έχει επανέλθει στο τραπέζι, δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε ένα χρονοδιάγραμμα 10 ετών για τη συγκεκριμένη διαδικασία, αλλά δεν το βάζουμε ακόμη κάτω.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Βλέπουμε όμως ότι η ένταση αυξάνεται στην περιοχή, σε αρκετές χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Πιστεύετε ότι η Ε.Ε. φέρει κάποια ευθύνη γι’ αυτήν, επειδή οι πολίτες χάνουν την ελπίδα ένταξης;

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Τα Δυτικά Βαλκάνια, ή γενικά τα Βαλκάνια είναι μια περιοχή που είναι γνωστή ιστορικά για τις εντάσεις που υπήρχαν εδώ. Εάν συζητήσουμε για τα σύνορα για παράδειγμα, τα σύνορα είναι ακόμη πολύ σημαντικά στα Δυτικά Βαλκάνια. Δεν βλέπω λοιπόν κάποια καλή λύση που μπορεί να υιοθετηθεί με συναίνεση στην περιοχή αλλά και από την Ευρώπη. Αλλά η λύση για τέτοια προβλήματα είναι ότι μειώνουμε τη σημασία των συνόρων. Με την ένταξη στην Ε.Ε., τα σύνορα γίνονται λιγότερο σημαντικά.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Απέχει όμως πολύ για να συμβεί κάτι τέτοιο, τουλάχιστον αυτή την στιγμή.

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Εξαρτάται.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Ανησυχείτε μήπως για παράδειγμα, ότι αν η Ε.Ε. δεν αλλάξει πορεία ή δεν δώσει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ή προθεσμία για τη διεύρυνση, αυτές οι χώρες θα στραφούν περισσότερο προς την Ρωσία και την Κίνα;

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Η Ε.Ε. είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής στην περιοχή. Είναι πολύ σημαντικό και οι πολίτες το εκτιμούν. Σ’ αυτές όμως τις περιοχές, έχουμε και ανταγωνιστές. Υπάρχουν όπως είπατε, η Κίνα, η Ρωσία και η Τουρκία. Κάνουν επίσης επενδύσεις, χωρίς όρους. Εμείς θέτουμε προϋποθέσεις, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, το κράτος δικαίου και τις μεταρρυθμίσεις. Αυτό είναι εντάξει, αρκεί να υπάρχει ένα φως στο τέλος του τούνελ. Αν όμως δεν δοθεί η προοπτική της ένταξης στην Ε.Ε., τότε νομίζω ότι θα αρχίσουμε να χάνουμε σ’ αυτόν τον ανταγωνισμό, σ’ αυτή τη μάχη για το ποιος θα επικρατήσει. Είναι ξεκάθαρο κατά τη γνώμη μου.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Υπάρχει λοιπόν πραγματικός κίνδυνος.

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Υπάρχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα στη πλευρά μας και αυτό είναι η ένταξη στην Ε.Ε.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Ας περάσουμε σε ένα άλλο θέμα τώρα. Βλέπουμε ότι η άμυνα και η μετανάστευση στην Ε.Ε. είναι και πάλι πολύ ψηλά στην ατζέντα. Το Αφγανιστάν ήταν η στιγμή ορόσημο. Ας ξεκινήσουμε με το θέμα της μετανάστευσης, καθώς έχουμε το ευρωπαϊκό Φόρουμ για την επανεγκατάσταση Αφγανών προσφύγων. Πρέπει η Ε.Ε. να αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις για τους Αφγανούς που θέλουν να μεταναστεύσουν νόμιμα στην Ευρώπη, Αφγανοί που έχουν ανάγκη να μεταναστεύσουν;

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Όχι!

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Πρέπει η Ε.Ε. να ανταποκριθεί στις ανθρωπιστικές της αξίες;

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Οι Αφγανοί που χρειάζονταν βοήθεια, που ανήκαν σ’ αυτή την κατηγορία, βρίσκονται ήδη στην Ευρώπη. Μερικοί είναι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Για όλους τους άλλους που θέλουν να μεταναστεύσουν στην Ευρώπη για οικονομικούς λόγους, όχι επειδή συμμετείχαν στις αποστολές του ΝΑΤΟ, και δεν βρίσκονται σε κίνδυνο, νομίζω ότι πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τις κανονικές διαδικασίες. Αν πληρούν λοιπόν τα κριτήρια, ναι. Εάν δεν τα πληρούν, δεν μπορούμε να τους δεχτούμε. Να μην υπάρχουν οι αποκαλούμενοι ανθρωπιστικοί διάδρομοι. Η Ε.Ε. δεν πρέπει να επαναλάβει το λάθος που έκαναν κάποια κράτη μέλη, το 2015, μετά τον πόλεμο στην Συρία.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Άρα, κατά τη γνώμη σας, η Γερμανία έκανε λάθος το 2015.

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Πιστεύω ότι η Γερμανία έκανε λάθος. Φανταστείτε ότι η Σλοβενία είναι μια χώρα, 2 και κάτι εκατομμυρίων ανθρώπων. Και μέσα σε λίγες εβδομάδες το 2015, μισό εκατομμύριο πρόσφυγες πέρασαν από τη χώρα. Τα σύνορά μας κατέρρευσαν όπως και τα σύνορα κάποιων άλλων χωρών. Δεν είναι μόνο το τελικό στάδιο των συνεπειών, είναι επίσης η διαδικασία και η οδός. Εάν θυμάστε στην εκστρατεία για το Brexit, όλες αυτές οι μαζικές ανθρώπινες ροές που περνούσαν από την Κροατία και την Σλοβενία, χρησιμοποιήθηκαν ως επιχείρημα από τους υποστηρικτές του Brexit.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Χρησιμοποιήθηκαν, όπως είπατε. Ίσως όλα αυτό είναι μέρος της πολιτικής προπαγάνδας σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Είναι δύσκολο όταν βλέπουμε χιλιάδες στρατιώτες, δηλαδή νέους σε ηλικία στράτευσης να διασχίζουν τα σύνορα χωρίς οικογένειες, γυναίκες και παιδιά να θεωρούμε ότι είναι όλοι τους πρόσφυγες. Δεν μπορεί να συνεχίζεται κάτι τέτοιο. Δεν μπορούν να μας πουλήσουν κάτι τέτοιο.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις στην Ε.Ε., όσον αφορά στις ανθρωπιστικές αξίες. Κάποια κράτη μέλη επιμένουν ότι θέλουν να υπερασπιστούν το κράτος δικαίου, ενώ κάποια άλλα κράτη, κυρίως από την Ανατολική Ευρώπη, έχουν διαφορετική άποψη γι’ αυτό το θέμα, παρόλο που υπέγραψαν τις συνθήκες, οι οποίες αναφέρουν ξεκάθαρα ποιες είναι αυτές οι αξίες. Ποια είναι η άποψή σας; Είναι βιώσιμη η κατάσταση;

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Από τη μια πλευρά έχουμε αυτά που είναι γραμμένα στην συνθήκη και από την άλλη την πολιτική χρήση και την κατάχρηση του όρου κράτος δικαίου. Έχουμε λοιπόν έναν Ευρωπαϊκό χάρτη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αλλά στην πολιτική γλώσσα, ειδικά στο ευρωκοινοβούλιο, καθένας μπορεί να προσθέτει ο,τι θέλει σε αυτόν τον κατάλογο. Είναι ένας όρος λοιπόν στον οποίο έχει γίνει πολιτική κατάχρηση και χρησιμοποιείται στην πολιτική διαμάχη.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Η ελευθερία του τύπου και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης δεν είναι μέρος του κράτους δικαίου;

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Όχι δεν είναι. Η ελευθερία του λόγου, η οποία περιλαμβάνει την ελευθερία των ΜΜΕ και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης δεν είναι μόνο η αξία. Είναι μέρος του συστήματος όχι μόνο στην Ε.Ε. Είναι μέρος του συνταγματικού συστήματος σε κάθε κράτος μέλος. Εάν δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, δεν μπορείς να γίνεις μέλος της Ε.Ε.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Δεν βλέπετε να υπάρχει μια πολιτική επίθεση από κάποια κράτη προς τη χώρα σας, την Ουγγαρία και την Πολωνία για να τις αναφέρουμε και αυτές;

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Εάν συγκεντρώσετε την πλειοψηφία στο ευρωκοινοβούλιο και αυτή είναι μια πολιτική πλειοψηφία, μπορείτε να κατονομάσετε και να κατηγορήσετε οποιαδήποτε χώρα. Αυτό δεν είναι ωραίο. Το Ευρωκοινοβούλιο είναι ένας χώρος για πολιτική συζήτηση και για πολιτική αντιπαράθεση. Δεν είναι το ίδιο όμως με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Σύμφωνα με την συνθήκη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν πρέπει να εμπλέκεται στην πολιτική διαμάχη. Αυτό συνέβαινε μέχρι την προεδρία Γιούνκερ. Μετά αυτό άλλαξε. Νομίζω ότι η Επιτροπή σχεδόν παραβιάζει το κράτος δικαίου, γιατί η αποστολή της είναι να παρέχει ειλικρινείς υπηρεσίες μεσιτείας.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Δεν το κάνει;

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Όχι σε όλες τις περιπτώσεις. Για παράδειγμα, η Βέρα Γιούροβα, κατά τη γνώμη μου, κάνει δηλώσεις που αποτελούν καθαρή παραβίαση της συνθήκης. Την υποστηρίζει όμως ο ευρωπαϊκός τύπος.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Μπορείτε ακόμη να διαμορφώνετε τις ευρωπαϊκές πολιτικές μαζί με εκείνους που πιστεύετε ότι επιτίθενται στην δική σας προσέγγιση στη δημοκρατία;

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Νομίζω ότι η Ε.Ε. θα επιβιώσει, εάν μπορέσουμε να συνδυάσουμε αυτά τα δύο επίπεδα δημοκρατικών αποφάσεων. Το ένα είναι το εθνικό επίπεδο και το άλλο το ευρωπαϊκό επίπεδο. Μερικές φορές υπάρχουν συγκρούσεις εδώ, κάτι που είναι κατανοητό, γιατί είναι η πρώτη φορά που κάνουμε κάτι τέτοιο.

Έφη Κουτσοκώστα, Euronews:

Πρωθυπουργέ σας ευχαριστώ για αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη.

Γιάνεζ Γιάνσα, Πρωθυπουργός Σλοβενίας:

Εγώ ευχαριστώ για τις ενδιαφέρουσες ερωτήσεις που μου θέσατε.