Ισπανία: Εκταφή των λειψάνων του ιδρυτή της φασιστικής Φάλαγγας

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Η εκταφή των λειψάνων του ιδρυτή της Ισπανικής Φάλαγγας, του κόμματος φασιστικής έμπνευσης που αποτέλεσε έναν από τους πυλώνες του φρανκισμού στην Ισπανία, από το πρώην μαυσωλείο του Φράνκο πραγματοποιείται σήμερα, σε ένα ακόμη βήμα της επιχείρησης μνήμης για τον ισπανικό εμφύλιο και την δικτατορία.

Τα λείψανα του Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα (1903-1936) θα μεταφερθούν στο κοιμητήριο του Σαν Ισίδρο όπου έχουν ταφεί πολλά μέλη της οικογενείας του.

Γιος του δικτάτορα Μιγκέλ Πρίμο ντε Ριβέρα, που κυβέρνησε την Ισπανία από το 1923 μέχρι το 1930, ο ιδρυτής της Φάλαγγας εκτελέσθηκε τον Νοέμβριο 1936, στις αρχές του ισπανικού Εμφυλίου (1936-1939), που προκλήθηκε από την εξέγερση των στρατιωτικών, ανάμεσά τους και ο Φρανθίσκο Φράνκο, κατά της εκλεγμένης κυβέρνησης.

Φασιστικής έμπνευσης, η Φάλαγγα ήταν ένας από τους τρεις πυλώνες του φρανκικού καθεστώτος. Οι άλλοι δύο ήταν η καθολική εκκλησία και ο στρατός.

Η εκταφή, τριάμισι χρόνια μετά την εκταφή των λειψάνων του Φράνκο, εντάσσεται στην εφαρμογή τον Οκτώβριο του νόμου που επονομάζεται «Δημοκρατική Μνήμη» και έχει ως στόχο να μετατραπεί το πρώην μαυσωλείο σε χώρο μνήμης αυτής της σκοτεινής περιόδου της Ισπανίας.

Η οικογένεια Πρίμο ντε Ριβέρα, που διαπραγματεύθηκε τους όρους της εκταφής με την κυβέρνηση, επέλεξε την σημερινή ημερομηνία διότι συμπίπτει με την 120ή επέτειο από τη γέννηση του ιδρυτή της Φάλαγγας.

«Είναι ένα ακόμη βήμα σε αυτό που επιχειρούμε να κάνουμε σε αυτόν τον τόπο, όπου δεν πρέπει να είναι δυνατόν να τιμάται ένα πρόσωπο που αναφέρεται στην δικτατορία», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Προεδρίας Φελίθ Μπολάνιος μετά την ανακοίνωση της εκταφής.

«Εθνική συμφιλίωση» φρανκικής σύλληψης

Η κυβέρνηση του σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ έθεσε από την έλευσή της στην εξουσία ως προτεραιότητα την αποκατάσταση των θυμάτων της φρανκικής δικτατορίας (1939-1975).

Επειτα από μήνες δικαστικής μάχης με την οικογένεια του Φράνκο, έγινε δυνατή η εκταφή των λειψάνων του «Καουντίγιο» από την Valle de los Caídos (Κοιλάδα των Πεσόντων) ώστε το μαυσωλείο , αντίστοιχο του οποίου δεν υπάρχει σε μία χώρα της δυτικής Ευρώπης που έχουν γνωρίσει δικτατορίες, να μην μπορεί πια να είναι προσκυνήματος των απολογητών του φρανκισμού.

Ο Φράνκο και ο Πρίμο ντε Ριβέρα είχαν ταφεί εκατέρωθεν του ιερού της βασιλικής.

Ο Πέδρο Σάντσεθ κατέστησε «ευθύνη του Κράτους» την έρευνα για τους αγνοούμενους ρεπουμπλικάνους του Εμφυλίου Πολέμου, τα πτώματα των οποίων είχαν πεταχτεί σε ομαδικούς τάφους, όπου και παραμένουν.

Η ανέγερση της Κοιλάδας των Πεσόντων έγινε βάσει διαταγής που εξέδωσε ο Φράνκο το 1940 για να τιμηθεί «η ένδοξη Σταυροφορία» των καθολικών κατά των «άθεων» ρεπουμπλικάνων. Στην κατασκευή της συμμετείχαν χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι και διήρκεσε περί τα 20 χρόνια.

Η βασιλική, μαζί με τον σταυρό ύψους 150 μέτρων που δεσπόζει στην Κοιλάδα των Πεσόντων, είναι ορατή από ακτίνα πολλών χιλιομέτρων.

Επικαλούμενος την «εθνική συμφιλίωση», ο δικτάτορας Φράνκο είχε μεταφέρει εκεί τις σορούς περισσότερων των 30.000 θυμάτων του Ισπανικού Εμφυλίου, φρανκιστές, αλλά επίσης ρεπουμπλικάνους, που είχαν εκταφεί από κοιμητήρια και ομαδικούς τάφους χωρίς να το γνωρίζουν οι οικογένειές τους.

Διχασμός

Εν καιρώ προβλέπεται επίσης η εκταφή των λειψάνων των ρεπουμπλικάνων κατόπιν αιτήματος των οικογενειών τους, αλλά η διαδικασία έχει καθυστερήσει λόγω δικαστικής διαμάχης.

Τον Νοέμβριο, οι ισπανικές αρχές προχώρησαν στην εκταφή των λειψάνων φρανκιστή στρατιωτικού, του στρατηγού Κέιπο ντε Γιάνο, από την βασιλική της Μακαρένα ντε Σεβίγε. Ο στρατηγός θεωρείται υπεύθυνος για χιλιάδες εκτελέσεις μετά την στρατιωτική εξέγερση του 1936, ανάμεσά τους και για την εκτέλεση του ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα.

Το θέμα της μνήμης του Εμφυλίου Πολέμου και της φρανκικής δικτατορίας εξακολουθεί να διχάζει την Ισπανία, όπου οι πληγές δεν έχουν επουλωθεί και όπου η δεξιά κατηγορεί την αριστερά ότι επιδιώκει να τις ξανανοίξει.

Η κυβέρνηση «θέλει ακόμη να βεβηλώσει τάφους, να ξεθάψει μίση», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος Vox Σαντιάγο Αβασκάλ υπό τις ζητωκραυγές των οπαδών του.