Οι προοπτικές σε ενδεχόμενο επίλυσης του Κυπριακού, οι ελπίδες για τα ενεργειακά που διαψεύτηκαν και τα επικίνδυνα νέα δεδομένα στα Κατεχόμενα
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ οικονομία της Κύπρου όχι μόνο άντεξε τη σκληρή δοκιμασία της τουρκικής εισβολής και της διχοτόμησης, αλλά κατάφερε να καλύψει το ΑΕΠ που χάθηκε, να αναπτυχθεί με ισχυρούς ρυθμούς και να προσφέρει ένα υψηλο βιοτικό επίπεδο στους πολίτες.
Ωστόσο, έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας σε συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη, αναφέρει ότι ενδεχόμενη επίλυση του Κυπριακού θα φέρει υψηλότερα εισοδήματα για όλους τους κατοίκους του νησιού.
Ελπίδες ότι η οικονομική συνεργασία μπορεί να φέρει πιο κοντά τις δύο κοινότητες γεννήθηκαν όταν ξεκίνησε η έρευνα για τα ενεργειακά κοιτάσματα στην Κύπρο.
Οι ελπίδες αυτές δεν επαληθεύτηκαν και τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι η ηγεσία των Κατεχομένων προχωρά σε εκμετάλλευση εκτάσεων Ελληνοκυπρίων προσφύγων, δημιουργώντας νέα, επικίνδυνα δεδομένα στο νησί.
Συζητάμε με τον οικονομικό αναλυτή και πρόεδρο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Κύπρου- Ελλάδας, Ιωσήφ Ιωσήφ, αν και πώς η οικονομία μπορεί να συμβάλλει στην επίλυση του Κυπριακού.
Η οικονομία της Κύπρου είχε αρκετά κοινά σημεία με αυτή της Ελλάδας, στηριζόταν κυρίως στην αγροτική παραγωγή και στον τουρισμό, ωστόσο, μετά την τουρκική εισβολή βλέπουμε μια έκρηξη του χρηματοπιστωτικού τομέα, που συνέβαλε καθοριστικά και στην ανάπτυξη του νησιού.
Πού οφείλεται αυτή η έκρηξη και πόσο σημαντική σημαντικός είναι αυτός ο τομέας στη σημερινή οικονομία της Κύπρου;
«Πριν την εισβολή, δηλαδή από το 1960, όταν δημιουργήθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία μέχρι το 1974, η κυπριακή οικονομία στηριζόταν κυρίως στον αγροτικό τομέα.
Μετά την εισβολή η Κύπρος αναζήτησε νέες λύσεις, νέες διεξόδους ώστε να μπορέσει να επουλώσει τις πληγές της τουρκικής εισβολής και της απώλειας τεράστιων πόρων για την οικονομία- έχασε, όπως γνωρίζουμε, το 37% του εδάφους της.
Έτσι "ανακαλύφθηκε" η επιλογή του τουρισμού και δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη του τουρισμού. Ταυτόχρονα επήλθε και η διεθνής τάση για αύξηση της τουριστικής μετακίνησης, οπότε συνέπεσε με την πρόοδο που σημείωσε η Κύπρος στην ανέγερση νέων ξενοδοχειακών μονάδων και έργων υποδομής για τουριστική ανάπτυξη.
Παράλληλα, αναδείχθηκαν ευκαιρίες για εξαγωγές στις αραβικές χώρες, με τις οποίες η Κύπρος συνορεύει. Αξιοποιώντας λοιπόν αυτές τις ευκαιρίες, η Κύπρος έγινε εξαγωγική χώρα κυρίως σε είδη ρουχισμού, υποδημάτων και μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζούσε από αυτή τη δραστηριότητα.
Τα πρώτα χρόνια μετά την εισβολή, παρά τις δυσκολίες, τα προβλήματα και τις δυσλειτουργίες του κράτους, η κυπριακή οικονομία έδειξε να αντιδρά σε αυτό το οποίο συνέβη και άρχισε να παρουσιάζει αλματώδη ανάπτυξη, η οποία στη συνέχεια εξελίχθηκε στο να αποφασίσουμε να μετατρέψουμε τη χώρα μας σε ένα χρηματοοικονομικό κέντρο ή, όπως το λέμε εμείς, σε ένα περιφερειακό κέντρο Επιχειρήσεων και Ξένων Επενδύσεων. »
Ποια ήταν η συγκυρία που ευνόησε σε αυτό;
«Έπαιξε καταλυτικό ρόλο ο πόλεμος στον Κόλπο και άλλα γεωστρατηγικά γεγονότα τα οποία συνέβησαν. Η τότε πολιτική ηγεσία της Κύπρου αντελήφθη ότι η Κύπρος μπορούσε να διαδραματίσει έναν άλλο ρόλο στην περιοχή.
Επίσης, σημαντικός παράγοντας ήταν η συνεχής πρόοδος της Κύπρου στο να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη βοήθεια της Ελλάδος. Αυτά έφεραν στην επιφάνεια την ιδέα η Κύπρος να δώσει έμφαση στα χρηματοοικονομικά και λόγω της γεωγραφικής τους θέσης να αξιοποιήσει αυτόν τον παράγοντα για να προσελκύσει ξένες επιχειρήσεις και ξένες επενδύσεις.»
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΓεωγραφικά η Κύπρος δεν απέχει πολύ από την Ελλάδα και η Ελλάδα έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πολύ νωρίτερα από ότι η Κύπρος. Πως κατάφερε η Κύπρος να διακριθεί σε αυτό τον τομέα, ενώ η Ελλάδα δεν είχε καμία τέτοια επιτυχία;
«Η Κύπρος είχε κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία τη διαφοροποιήσουν από την Ελλάδα. Εμείς εδώ δεν είχαμε τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, οι οποίες υπήρχαν στην Ελλάδα στον τομέα του επιχειρείν.
Η Κύπρος έχει πάρα πολύ καλές υποδομές σε τομείς που ήταν απαραίτητη για να στηριχθεί ένα χρηματοοικονομικό κέντρο και αναφέρομαι στις ελεγκτικές και λογιστικές υπηρεσίες, στις δικηγορικές υπηρεσίες, γενικά στις επαγγελματικές υπηρεσίες και θα έλεγα και στις τράπεζες.
Ανεξαρτήτως του τι έγινε το 2013, το τραπεζικό σύστημα δούλευε σωστά τα πρώτα χρόνια, οπότε αυτά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Κύπρου έκαναν τη διαφορά.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Κύπρος συνδυάζοντας την ιδέα για χρηματοοικονομικό κέντρο, τουρισμό και ενισχύοντας τις επαγγελματικές υπηρεσίες της και αξιοποιώντας τη σχέση της με τον διεθνή χώρο, την Αγγλία και τις γειτονικές αραβικές χώρες, κατάφερε να προσελκύσει κεφάλαια κυρίως στον τομέα των ακινήτων.
Έρχονταν άνθρωποι από την Αγγλία και αγόραζαν σπίτια εξοχικά. Έπρεπε να περάσει νομοθεσία που να επιτρέπεται στους ξένους να αγοράζουν σπίτια.
Επίσης έπρεπε να φύγουν τα εμπόδια που υπήρχαν στην ελεύθερη διακύμανση των επιτοκίων. Τα επιτόκια στην Κύπρο καθορίζονταν από τη Βουλή, αυτό ήταν αντικίνητρο για την αγορά. Σιγά -σιγά καταφέραμε και πείσαμε τη Βουλή να μεταφερθεί η αρμοδιότητα αυτή στην Κεντρική Τράπεζα, η οποία βλέπει πιο σωστά και πιο καλά τα οικονομικά δεδομένα και με βάση αυτά καθορίζονται τα επιτόκια, οπότε έπεσαν τα επιτόκια αμέσως. Αυτό δημιούργησε ευκαιρίες για ξένες επενδύσεις.
Έτσι δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για να χτιστεί το περιφερειακό χρηματοπιστωτικό κέντρο, το οποίο -για να είμαστε ακόμα σωστοί και δίκαιοι-, δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, απλώς έχει προχωρήσει. »
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΈνας κλάδος στον οποίο επενδύει πολλά η Κύπρος είναι η ενέργεια. Όταν ξεκίνησε η διαδικασία για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων υπήρχαν και ελπίδες ότι θα φέρει πιο κοντά τις δύο κοινότητες. Αυτές οι ελπίδες έχουν διαψευσθεί πλέον;
«Μέχρι στιγμής, πέραν του ότι έχουν διαπιστωθεί κάποια κοιτάσματα, η Κύπρος δεν κατάφερε να αξιοποιήσει στο βαθμό που ήθελε τα ενεργειακά της αποθέματα ή να διαδραματίσει το ρόλο ενός ενεργειακού κόμβου στην περιοχή. Είμαστε στη φάση που από όλα αυτά βρίσκονται ακόμα υπό εξέλιξη.
Πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, θα εξαρτηθεί από τις αποφάσεις που θα πάρει η σημερινή κυβέρνηση για το θέμα της αξιοποίησης του φυσικού πλούτου της Κύπρου, για το θέμα της εισαγωγής φυσικού αερίου από το Ισραήλ, για το θέμα του αγωγού της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Ισραήλ -Κύπρου -Ελλάδος. Είναι ανοιχτά πάρα πολλά θέματα στο ενεργειακό κομμάτι.
Με ρωτήσατε για το θέμα του ενεργειακού και τις δυο κοινότητες: Το θέμα έχει περιπλακεί στις γνωστές πολιτικές έριδες που υπάρχουν για τα άλλα θέματα του Κυπριακού. Δεν είναι εύκολο για καμία κυπριακή κυβέρνηση να δώσει κάτι από τα ενεργειακά στην τουρκοκυπριακή κοινότηταχωρίς συνολική λύση του Κυπριακού.»
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΥπάρχουν μελέτες που αναφέρουν ότι η επίλυση του Κυπριακού θα οδηγούσε σε αύξηση της ευημερίας και για όλους τους κατοίκους της Κύπρου. Αυτό είναι ένα επιχείρημα που ακούγεται στο δημόσιο διάλογο για την επανέναρξη του διαλόγου; Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει, αν παίζει καθόλου;
Ναι, διαδραματίζει ρόλο και σίγουρα όταν υπάρξει μια λύση θα δημιουργηθεί ένα πολύ καλύτερο οικονομικό περιβάλλον για όλους και θα υπάρξουν και περισσότερες ευκαιρίες επιχειρηματικές. Αυτό δεν το αμφισβητεί κανένας.
Το θέμα είναι η λύση να είναι βιώσιμη, να μην προκαλεί ξανά άλλες προστριβές, όπως στο παρελθόν για να μπορέσουν να αναπτυχθούν αυτά τα θετικά της λύσης.
Και ακριβώς εδώ είναι η διαφορά μας με το τουρκικό έθνος και την τουρκοκυπριακή πλευρά, η οποία τώρα θέτει θέμα για 2 ξεχωριστά κράτη, για πλειοψηφίες και όλα αυτά τα οποία δεν μπορεί η Κύπρος, μια χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αποδεχθεί ως πλαίσιο λύσης του Κυπριακού.»
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑυτή την περίοδο, στα Κατεχόμενα γίνονται ενέργειες στον οικονομικό τομέα με την ανάπτυξη οικιστικών περιοχών, τη δημιουργία ξενοδοχείων κλπ. Υπάρχει ο φόβος ότι μια οικονομική ανάπτυξη των Κατεχομένων μπορεί να βάλει "ταφόπλακα" στις ελπίδες για επανένωση του νησιού.
«Όσο περνάει ο χρόνος και ο καιρός παγιώνονται αυτά τα αρνητικά δεδομένα.
Οι Τούρκοι πουλάνε ελληνοκυπριακές περιουσίες είτε σε Εβραίους, είτε σε Ρώσους, είδε σε άλλους ξένους για να δημιουργηθούν επενδύσεις και να κάνουν ξενοδοχεία, πανεπιστήμια, καζίνο κλπ.
Αυτή η προσπάθειά τους μπορεί πρόσκαιρα να φαίνεται ότι αποδίδει αλλά δεν μπορεί να έχει αίσιο τέλος, γιατί σε μια ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού, όλα αυτά θα ενταχθούν στο κεφάλαιο των "περιουσιακών" και θα υπάρξουν αναπροσαρμογές. Αυτά όλα είναι πολύ σύνθετα προβλήματα και είναι στο τραπέζι του διαλόγου για το Κυπριακό και όποιος ξένος αγοράζει στα κατεχόμενα πρέπει να τα γνωρίζει για να μην κάνει επενδύσεις οι οποίες αύριο μπορεί να τεθούν σε κίνδυνο.»
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ