Στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό Open Sea Lab 4.0, μια ελληνική ιδέα διακρίθηκε ως η πιο καινοτόμα, φτάνοντας στην κορυφή της Ευρώπης
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό Open Sea Lab 4.0, που διοργανώθηκε 25-27 Μαρτίου από το EMODnet, το European Digital Twin Ocean και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με την Copernicus Marine, μια ελληνική ιδέα διακρίθηκε ως η πιο καινοτόμα, φτάνοντας στην κορυφή της Ευρώπης. Η ομάδα Digital Lighthouse κατέκτησε την πρώτη θέση στον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό με την πρόταση “Smoke on the Water” που ανέδειξε τις αθέατες επιπτώσεις των δασικών πυρκαγιών στα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Σε μια εποχή που η κλιματική κρίση εντείνει τη συχνότητα και την ένταση των πυρκαγιών, είναι πλέον σαφές ότι οι επιπτώσεις τους δεν σταματούν στην ακτογραμμή: καπνός, στάχτη, θρεπτικά και ρυπογόνα στοιχεία φτάνουν στα θαλάσσια ύδατα, αλλοιώνοντας αθόρυβα τη χημεία τους και επηρεάζοντας τη θαλάσσια ζωή. Πρόκειται για έναν ανεξερεύνητο τομέα, με ελάχιστες παγκόσμιες πρωτοβουλίες να καλύπτουν αυτό το κενό γνώσης, γεγονός που καθιστά το έργο ζωτικής σημασίας.
Η ομάδα επικεντρώθηκε στην ανάλυση της μεγαλύτερης πυρκαγιάς που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρώπη—αυτή της Δαδιάς, το 2023—και στη συσχέτισή της με μεταβολές στα θαλάσσια οικοσυστήματα. Χρησιμοποιώντας επιτόπια δεδομένα (in situ data) από το EMODnet σε συνδυασμό με δορυφορικά από τον Copernicus, το μοντέλο εστίασε σε βασικές παραμέτρους, όπως:
Ατμόσφαιρα: -Άνεμοι (για την παρακολούθηση της μεταφοράς καπνού και στάχτης)
Θάλασσα: -Διαλελυμένο οξυγόνο -Θρεπτικά στοιχεία (νιτρικά και φωσφορικά) -Διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) -Χλωροφύλλη a -Επιφανειακό κυματισμό
Όπως σημείωσε η ομάδα:
“Λόγω της έλλειψης επαρκούς χρονοσειράς δεδομένων —συμπεριλαμβανομένου και του έτους που προηγήθηκε της πυρκαγιάς— η ακριβής εκτίμηση του αντίκτυπου στο θαλάσσιο οικοσύστημα παραμένει πρόκληση. Ωστόσο, η προκαταρκτική ανάλυση αποκάλυψε σημαντικές επιδράσεις τόσο στο νερό όσο και στον οικότοπο της Posidonia oceanica στη Λήμνο, έναν από τους μεγαλύτερους της Ελλάδας. Παρατηρήθηκαν διαφορές μεταξύ του έτους της πυρκαγιάς (2023) και του επόμενου (2024), το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως έτος ελέγχου (control year), προσφέροντας πρώτες ενδείξεις για πιθανές επιπτώσεις των πυρκαγιών στα θαλάσσια οικοσυστήματα.”
Η ομάδα Digital Lighthouse:
Ελεάνα Τουλουπάκη – Ωκεανογράφος
Κωνσταντίνα Στεργίου – Data Analyst & Θαλάσσια Βιολόγος
Jan Meischner – Υποψήφιος Διδάκτορας σε Ωκεάνια Δεδομένα
Sol Milne – Διδάκτορας Διατήρησης Βιοποικιλότητας
Συμεών Νάσρας – Γεωλόγος Ωκεανογράφος / Υδρογράφος
Φώτης Ζαπάντης – Μηχανολόγος Μηχανικός
Τζένη Ιωάννου – Team lead & Επικοινωνιολόγος
Στο άμεσο μέλλον, στόχος είναι η ανάπτυξη ενός AI-ready μοντέλου που θα αξιοποιεί μεθόδους μηχανικής μάθησης για την εκτίμηση αυτών των επιπτώσεων και που θα αποτελέσει τη βάση ενός ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης που θα παρέχει κρίσιμα δεδομένα σε ερευνητές, διαχειριστές Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών (ΘΠΠ), φορείς πολιτικής και βασικούς παραγωγικούς κλάδους, όπως ο τουρισμός και η αλιεία, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων της Μεσογείου απέναντι στις αυξανόμενες πιέσεις της κλιματικής αλλαγής.
Η εμπειρία του Open Sea Lab 4.0 δεν ήταν μόνο ένα hackathon — ήταν μια υπενθύμιση της δύναμης της διεπιστημονικής συνεργασίας και της ανάγκης για δράση, ειδικά σε εποχές που το κλίμα και τα οικοσυστήματα δέχονται πρωτοφανείς πιέσεις.
Επόμενη στάση της ομάδας θα είναι η παρουσίαση της πρωτοβουλίας στο European Maritime Day στο Κορκ της Ιρλανδίας το Μάιο.