Ενισχύονται τα σύνορα με Λευκορωσία και Ρωσία – Αντιδράσεις από Κίεβο και αντιπολίτευση στη Λευκορωσία
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Πολωνία ανακοίνωσε ότι κλείνει πλήρως τα σύνορά της με τη Λευκορωσία την Παρασκευή, καθώς ξεκινούν τα μεγάλης κλίμακας στρατιωτικά γυμνάσια Zapad-2025 που διεξάγουν από κοινού Ρωσία και Λευκορωσία. Η απόφαση αφορά όλη την κυκλοφορία, οχήματα και εμπορευματικές αμαξοστοιχίες, και έχει άμεση ισχύ.
Σε μεταμεσονύκτια συνέντευξη Τύπου στο Τερέσπολ, κοντά στα σύνορα με τη Λευκορωσία, ο υπουργός Εσωτερικών της Πολωνίας Μαρτσίν Κιερβίνσκι δήλωσε ότι τα γυμνάσια περιλαμβάνουν «επιθετικά πολεμικά σενάρια εναντίον της χώρας μας». Πρόσθεσε ότι «η Ρωσία συμπεριφέρεται επιθετικά απέναντι στην Πολωνία τις τελευταίες ημέρες και εδώ και πολλά χρόνια απέναντι σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο. Για την ασφάλεια των πολιτών μας είμαστε υποχρεωμένοι να λάβουμε αυτές τις αποφάσεις».
Παράλληλα, η Βαρσοβία ανακοίνωσε ότι αναπτύσσει 40.000 στρατιώτες κατά μήκος των συνόρων με τη Λευκορωσία και τον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ.
Οι ισχυρισμοί Μόσχας και Μινσκ
Η Μόσχα και το Μινσκ υποστηρίζουν ότι τα γυμνάσια Zapad — που σημαίνει «Δύση» στα ρωσικά — αποσκοπούν στον έλεγχο της ετοιμότητας των δύο χωρών να αμυνθούν και να απωθήσουν εχθρική επίθεση. Ωστόσο, μόλις δύο ημέρες μετά την κατάρριψη από την Πολωνία, με τη στήριξη του ΝΑΤΟ, ύποπτων ρωσικών drones στον εναέριο χώρο της, η Ευρώπη παρακολουθεί με μεγαλύτερη ανησυχία από ποτέ.
Σύμφωνα με το Κίεβο, από τα 19 ρωσικά drones που παραβίασαν τον πολωνικό εναέριο χώρο το βράδυ της Τετάρτης, τουλάχιστον δύο πέρασαν μέσω Λευκορωσίας. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπογράμμισε ότι «τουλάχιστον δύο ρωσικά drones που εισήλθαν στην Πολωνία χρησιμοποίησαν τον λευκορωσικό εναέριο χώρο».
Σενάρια πυρηνικής αποτροπής
Τα Zapad-2025 θα διαρκέσουν έως τη Δευτέρα και περιλαμβάνουν δύο φάσεις: άμυνα και συντονισμό, και στη συνέχεια αντεπίθεση και ανακατάληψη εδαφών, σύμφωνα με τα υπουργεία Άμυνας Ρωσίας και Λευκορωσίας. Οι ασκήσεις διεξάγονται σε πεδία της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, αλλά και στη Βαλτική και τη Θάλασσα Μπάρεντς.
Τον Αύγουστο, το υπουργείο Άμυνας της Λευκορωσίας είχε δηλώσει ότι τα γυμνάσια περιλαμβάνουν και σχεδιασμό ανάπτυξης πυρηνικών όπλων. Ο υπουργός Άμυνας Βίκτορ Χρένιν τόνισε ότι «ο αρχηγός του κράτους απαιτεί να είμαστε έτοιμοι για όλα τα πιθανά σενάρια», ενώ ανακοίνωσε ότι οι ασκήσεις θα περιλάβουν και το πυραυλικό σύστημα Oreshnik.
Η Λευκορωσία είχε ήδη παραδεχτεί ότι φιλοξενεί ρωσικά τακτικά πυρηνικά όπλα από το 2023, μετά από συμφωνία που υπέγραψαν Μόσχα και Μινσκ.
Το προηγούμενο του 2021 και η εισβολή στην Ουκρανία
Τα Zapad πραγματοποιούνται κάθε τέσσερα χρόνια, με τις επίσημες ανακοινώσεις να μιλούν για συμμετοχή περίπου 12.000 στρατιωτών. Ωστόσο, το ΝΑΤΟ εκτιμά ότι οι πραγματικοί αριθμοί είναι πολλαπλάσιοι. Το 2021 η Ρωσία είχε ανακοινώσει συμμετοχή 12.800 στρατιωτών, ενώ στην πραγματικότητα 200.000 στρατεύματα είχαν συγκεντρωθεί στην περιοχή. Λίγους μήνες μετά, τον Φεβρουάριο του 2022, η Μόσχα χρησιμοποίησε δυνάμεις που παρέμειναν στη Λευκορωσία για να επιτεθεί στην Ουκρανία.
Η ηγέτιδα της αντιπολίτευσης στη Λευκορωσία Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια σχολίασε: «Ο Λουκασένκο έχει μετατρέψει τη Λευκορωσία σε εφαλτήριο για την επιθετικότητα του Πούτιν. Το τελευταίο Zapad κατέληξε στη ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας στην Ουκρανία».
Απαντήσεις από ΝΑΤΟ και χώρες της Βαλτικής
Τον Αύγουστο, Λιθουανία και Πολωνία πραγματοποίησαν αντίμετρα στρατιωτικά γυμνάσια σε απάντηση των Zapad-2025. Στη Λιθουανία διεξήχθη το Arsus Vilkas 2025 (Άγριος Λύκος), ενώ στην Πολωνία το Iron Defender-25, σε συνεργασία με συμμαχικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ.
Παράλληλα, Πολωνία και Λετονία επέβαλαν περιορισμούς στον εναέριο χώρο τους κοντά στα σύνορα με Ρωσία και Λευκορωσία, μετά την πρόσφατη παραβίαση από ρωσικά drones. Η Λιθουανία είχε ήδη ανακοινώσει απαγόρευση πτήσεων κατά μήκος των συνόρων της με τη Λευκορωσία από 14 Αυγούστου έως 1 Οκτωβρίου, καθώς drones ιρανικής σχεδίασης που εκτοξεύτηκαν από το Μινσκ είχαν πέσει στο έδαφός της.
Τέλος, Εσθονία, Φινλανδία, Λετονία, Λιθουανία και Πολωνία έχουν ανακοινώσει ότι αποχωρούν από τη Συνθήκη κατά των ναρκών, προκειμένου να μπορέσουν να ενισχύσουν την άμυνά τους με ναρκοπέδια. Σε κοινή δήλωση τα υπουργεία Άμυνας τους υπογράμμισαν ότι η απόφαση ελήφθη λόγω της «θεμελιωδώς επιδεινωμένης κατάστασης ασφάλειας στη Βαλτική».