Ο Ουκρανός δημοσιογράφος και ένας από τους σημαντικότερους ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της χώρας, Μαξίμ Μπούτκεβιτς, πέρασε περισσότερα από δύο χρόνια σε ρωσική αιχμαλωσία. Ο ίδιος δήλωσε στο Euronews ότι η Μόσχα προσπαθεί σκόπιμα να αποφύγει την λογοδοσία
Όταν η πρώτη εκδοχή του σχεδίου ΗΠΑ-Ρωσίας διέρρευσε στα μέσα ενημέρωσης πριν από δύο εβδομάδες, η Μόσχα επεδίωξε να συμπεριλάβει ένα συγκεκριμένο αίτημα: αμνηστία για τις ρωσικές δυνάμεις για όλα όσα είχαν κάνει από τότε που ξεκίνησε η εισβολή πλήρους κλίμακας της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022.
"Όλα τα μέρη που εμπλέκονται σε αυτή τη σύγκρουση θα λάβουν πλήρη αμνηστία για τις ενέργειές τους κατά τη διάρκεια του πολέμου και θα συμφωνήσουν να μην προβάλουν καμία αξίωση ή να μην εξετάσουν καμία καταγγελία στο μέλλον", πρότεινε το σχέδιο 28 σημείων.
Η απαίτηση αυτή προκάλεσε σημαντική οργή στην Ουκρανία, όπου ο κόσμος και οι αρχές έχουν καταγράψει σχολαστικά όλα τα φερόμενα ως εγκλήματα πολέμου της Ρωσίας για περαιτέρω έρευνα ώστε η Μόσχα να λογοδοτήσει.
Ο Ουκρανός δημοσιογράφος και ένας από τους σημαντικότερους ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων της χώρας, Μαξίμ Μπούτκεβιτς, πέρασε περισσότερα από δύο χρόνια σε ρωσική αιχμαλωσία. Ο ίδιος δήλωσε στο Euronews ότι η Μόσχα προσπαθεί σκόπιμα να αποφύγει την αναπόφευκτη ευθύνη.
"Όσο ήμουν ακόμα σε αιχμαλωσία, οι συνάδελφοί μου αιχμάλωτοι πολέμου ερχόντουσαν σε μένα και με ρωτούσαν αν θα μπορούσαν να καταθέσουν, για παράδειγμα, ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου ή άλλων οργάνων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη δικαιοσύνη αυτούς που μας το έκαναν αυτό", δήλωσε ο Μαξίμ Μπούτκεβιτς.
Σύμφωνα με τον Μπούτκεβιτς, οι προσπάθειες της Μόσχας να προωθήσει το "αίτημα αμνηστίας" δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές στην Ουκρανία.
"Υπάρχει τεράστιο αίτημα για δικαιοσύνη. Και ως εκ τούτου, όταν υπάρχουν προσπάθειες να προωθηθεί αυτό το σημείο (από τη Ρωσία), αυτό συναντά κατηγορηματική απόρριψη και οργή", εξήγησε.
"Ίσως είμαστε πολύ κουρασμένοι για να εξοργιστούμε, γιατί τότε θα υπήρχαν πάρα πολλά για να εξοργιστούμε. Αλλά υπάρχει κατηγορηματική απόρριψη αυτού του γεγονότος".
Από τον Νοέμβριο, η Γενική Εισαγγελία της Ουκρανίας κατέγραψε 190.000 γεγονότα που σχετίζονται με εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διέπραξε η Ρωσία από την έναρξη της πλήρους εισβολής της στην Ουκρανία το 2022.
Κυρώσεις της ΕΕ κατά των Ρώσων αξιωματούχων των φυλακών
Στις 20 Νοεμβρίου, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επέβαλε κυρώσεις κατά 10 ατόμων που εμπλέκονται σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων των βασανιστηρίων αμάχων ομήρων και της καταστολής της αντιπολίτευσης.
Στο στόχαστρο των κυρώσεων μπαίνουν ανώτεροι αξιωματούχοι της Κύριας Διεύθυνσης της Ρωσικής Ομοσπονδιακής Σωφρονιστικής Υπηρεσίας στην περιοχή του Ροστόφ, οι οποίοι εμπλέκονται σε βασανιστήρια κρατουμένων, συμπεριλαμβανομένων Ουκρανών αιχμαλώτων πολέμου.
Τα ρωσικά άτομα στα οποία επιβλήθηκαν κυρώσεις ευθύνονται για τον θάνατο της Ουκρανής δημοσιογράφου Βικτόρια Ρόστσινα (Viktoriia Roshchyna), που έκανε ρεπορτάζ για τη ρωσική πολιτική εξωδικαστικών κρατήσεων και βασανιστηρίων στα κατεχόμενα μέρη της Ουκρανίας. Η Ρόστσινα συνελήφθη από τα στρατεύματα της Μόσχας και πέθανε σε ηλικία 27 ετών πέρυσι μετά από περισσότερο από ένα χρόνο σε ρωσική αιχμαλωσία.
Η σορός της επιστράφηκε στην Ουκρανία νωρίτερα φέτος, ενώ έλειπαν ορισμένα από τα εσωτερικά της όργανα.
Ο Μπούτκεβιτς δήλωσε ότι, όταν συζητούνται οι κυρώσεις, οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν επανειλημμένα επισημάνει ότι το ζήτημα των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα κατεχόμενα εδάφη και των παραβιάσεων των δικαιωμάτων των Ουκρανών αιχμαλώτων πολέμου και των παράνομα κρατούμενων πολιτών δεν ήταν προτεραιότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
"Πρέπει να βρεθεί στην πρώτη γραμμή, διότι οι παραβιάσεις δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά, είναι συστημικές και ευρέως διαδεδομένες", εξήγησε. "Τα δικαιώματα των αιχμαλώτων πολέμου και των αμάχων που βρίσκονται σε ρωσική αιχμαλωσία παραβιάζονται συνεχώς και συστηματικά. Πρόκειται σαφώς για μια συντονισμένη πολιτική".
Έχοντας βιώσει ο ίδιος τα βασανιστήρια στις ρωσικές φυλακές, επιμένει ότι όσοι εφαρμόζουν αυτή την πολιτική και όσοι είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή της επί τόπου, για την απάνθρωπη μεταχείριση, τον εξευτελισμό και τα βασανιστήρια θα λογοδοτήσουν.
"Πρέπει να γνωρίζουν ότι θα υπάρξουν συνέπειες γι' αυτό", δήλωσε ο Μπούτκεβιτς.
"Εάν αισθάνονται ότι μπορούν να ενεργούν ατιμώρητοι στη Ρωσία, θα πρέπει τουλάχιστον να γνωρίζουν ότι αυτή η ατιμωρησία περιορίζεται στο ρωσικό έδαφος. Ως εκ τούτου, το γεγονός ότι έγινε αυτό το βήμα (οι κυρώσεις της ΕΕ) είναι πολύ σημαντικό. Ελπίζω ότι αυτό είναι μόνο η αρχή".
Η Γενική Εισαγγελία της Ουκρανίας αποκάλυψε πέρυσι ότι έως και το 90% όλων των επιστρεφόμενων αιχμαλώτων πολέμου δήλωσαν ότι είχαν υποστεί βασανιστήρια στις ρωσικές φυλακές.
Ο Μπούτκεβιτς λέει ότι οι κυρώσεις της ΕΕ αποδεικνύουν ότι η απαίτηση για δικαιοσύνη υπάρχει όχι μόνο στην Ουκρανία, αλλά και για την ευρύτερη διεθνή κοινότητα "επειδή έχουμε γίνει μάρτυρες πραγμάτων που απαγορεύονται απολύτως από το διεθνές δίκαιο".
Επιμένει ότι αν η Ρωσία δεν λογοδοτήσει, αυτό σημαίνει ότι "όλο το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, το διεθνές δίκαιο στο σύνολό του, δεν έχει νόημα".
"Αυτή είναι η συστηματική πολιτική της Ρωσίας να καταστρέψει το διεθνές δίκαιο, όπως είναι σήμερα, ακόμη και αν μερικές φορές φαίνεται αναποτελεσματικό. Αλλά για να το καταστήσει πραγματικά χωρίς νόημα".
"Δεν πρόκειται για εδάφη, αλλά για ανθρώπους
Ο Μπούτκεβιτς συνελήφθη από τις ρωσικές δυνάμεις τον Ιούνιο του 2022 στην ανατολική Ουκρανία και κρατήθηκε για περισσότερα από δύο χρόνια σε ρωσική αιχμαλωσία στην κατεχόμενη από τη Μόσχα περιοχή του Λουχάνσκ της Ουκρανίας.
Μαζί με το Ντονέτσκ, αυτή είναι η περιοχή της Ουκρανίας που συχνά αναφέρεται ως Ντονμπάς - ο πρωταρχικός στόχος του πολέμου της Ρωσίας από την πρώτη εισβολή του 2014.
Αυτό είναι το τμήμα της Ουκρανίας από το οποίο η Μόσχα απαιτεί τώρα από το Κίεβο να το παραχωρήσει και να αποσύρει τις δυνάμεις της, ενώ ταυτόχρονα ζητά από την Ουάσινγκτον να το αναγνωρίσει επίσημα ως ρωσικό.
Ο Μπούτκεβιτς δήλωσε ότι η απαίτηση αυτή είναι απαράδεκτη: "δεν πρόκειται για τα εδάφη ως "κομμάτι γης", αλλά για τους Ουκρανούς που ζουν εκεί και οι οποίοι "de facto κρατούνται όμηροι από τη Ρωσία".
"Αυτή τη στιγμή είναι αδύνατο να ζει κανείς στα κατεχόμενα εδάφη χωρίς να εξαναγκάζεται να αποκτήσει ρωσικό διαβατήριο, χωρίς να τεκμηριώνεται από το κράτος-επιτιθέμενο, κάτι που αποτελεί, φυσικά, παραβίαση του διεθνούς δικαίου".
Έξι εκατομμύρια Ουκρανοί πολίτες έχουν βρεθεί στα προσωρινά κατεχόμενα εδάφη, εκ των οποίων το 1,5 εκατομμύριο είναι παιδιά, σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους.
Ως ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων που επικεντρώνεται στην προστασία των δικαιωμάτων των παράνομα κρατούμενων πολιτών και των αιχμαλώτων πολέμου, ο Μπούτκεβιτς δηλώνει ότι κάθε Ουκρανός στα προσωρινά κατεχόμενα εδάφη είναι "όμηρος της Ρωσίας".
"Κάθε πολίτης μπορεί να βρεθεί σε αιχμαλωσία και να γίνει διαπραγματευτικό χαρτί, ανταλλακτικό υλικό ή πρόσωπο που χρησιμοποιείται για προπαγάνδα", κατέληξε.