Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζας καταρτίζει σχέδια έκτακτης ανάγκης για να συνεχίσει το αξίας πολλών δισ. ευρώ πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, χωρίς την Γερμανική Κεντρική Τράπεζα
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ πανδημία του κορονοϊού έχει εντείνει τις ευπάθειες των χρηματοπιστωτικών συστημάτων, διευρύνοντας τον κίνδυνο ενδεχόμενων οικονομικών κρίσεων, καθώς τα επίπεδα του χρέους αυξάνονται και οι τράπεζες κλυδωνίζονται, προειδοποίησε την Τρίτη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Όπως επισημαίνει η ΕΚΤ, καθώς η οικονομία της Ευρωζώνης αναμένεται να "βυθιστεί” κατά 10% το τρέχον έτος, οι κυβερνήσεις των χωρών μελών έχουν αναλάβει σειρά δράσεων προκειμένου να περιορίσουν τη ζημιά, ωστόσο το τίμημα θα έρθει σε βάθος χρόνου και ορισμένες χώρες ενδεχομένως να δυσκολευτούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους, αυξάνοντας τον κίνδυνο να υποχρεωθούν να εγκαταλείψουν το μπλοκ.
Επιπλέον, οι υπερχρεωμένες επιχειρήσεις μπορεί να μην τα καταφέρουν, ενώ η εξαιρετικά χαμηλή κερδοφορία των τραπεζών και ο αυξανόμενος κίνδυνος διόρθωσης των αγορών ακινήτων συνθέτουν επίσης ένα "εκρηκτικό μείγμα”, επισημαίνει στην εξαμηνιαία έκθεση χρηματοοικονομικής σταθερότητας η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
"Παρότι τα ποσοστά των κρουσμάτων υποχωρούν σε πολλές χώρες, ο αντίκτυπος (σ.σ. της πανδημίας) στην οικονομία και στις αγορές έχει γίνει αισθητός και έχει διευρύνει τις υφιστάμενες ευπάθειες για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα της Ευρωζώνης”, αναφέρει στην έκθεσή της.
Το συνολικό επίπεδο δημοσίου χρέους της Ευρωζώνης θα μπορούσε να υπερβεί το 100% του ΑΕΠ το τρέχον έτος, ξεπερνώντας κατά πολύ τα επίπεδα που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους, ενώ θα μπορούσε να αγγίξει το 160% στην Ιταλία, για την οποία ήδη αυξάνονται τα "στοιχήματα" ότι θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα.
Η ΕΚΤ μάλιστα προσθέτει ότι "εάν τα μέτρα που λαμβάνονται σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο αποδειχθούν ανεπαρκή για τη διατήρηση της βιωσιμότητας του χρέους, η εκτίμηση της αγοράς για τον κίνδυνο αναδιάρθρωσης ενδεχομένως να αυξηθεί περαιτέρω".
Οι υψηλότερες αποδόσεις χρέους στα ευάλωτα κράτη της Ευρωζώνης θα μπορούσαν τότε να πλήξουν τον ιδιωτικό τομέα και τις τράπεζες που αντιμετωπίζουν ήδη σημαντικές απώλειες.
Σε πρώτη φάση ο κίνδυνος που εγκυμονεί είναι να υπάρξει μια σειρά υποβαθμίσεων στις πιστοληπτικές αξιολογήσεις εταιρειών, γεγονός που θα μπορούσε να περιορίσει την πρόσβαση της πραγματικής οικονομίας σε χρηματοδότηση.
Οι υποβαθμίσεις σε μη επενδυτική βαθμίδα είναι αναπόφευκτες, γεγονός που θα οδηγήσει κατά συνέπεια ορισμένους επενδυτές, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία ή τις ασφαλιστικές εταιρείες, να εκποιήσουν τις συμμετοχές τους. Ωστόσο, η αγορά χρέους υψηλής απόδοσης είναι σχετικά μικρή, οπότε αυτό θα μπορούσε να πυροδοτήσει ένα sell-off στα ομόλογα, σημειώνει η ΕΚΤ.
Σημειώνεται ότι επί του παρόντος η ΕΚΤ αγοράζει μόνο χρέος που κατατάσσεται σε επενδυτική βαθμίδα, αν και εξετάζει το ενδεχόμενο αγοράς εταιρικών ομολόγων που έχουν υποβαθμιστεί σε "σκουπίδια" κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) διαμορφώνει σχέδια έκτακτης ανάγκης για να υλοποιήσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, ύψους πολλών τρισ. ευρώ, χωρίς τη συμμετοχή της γερμανικής κεντρικής τράπεζας (Bundesbank), στην περίπτωση που το ανώτατο γερμανικό δικαστήριο την εξαναγκάσει να εγκαταλείψει το σχήμα, δήλωσαν τέσσερις πηγές στο Reuters. Στην περίπτωση αυτού του σεναρίου, η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε μία πρωτοφανή νομική δράση κατά της Bundesbank, που είναι ο μεγαλύτερος μέτοχoς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο έχει δώσει στην ΕΚΤ προθεσμία έως τις αρχές Αυγούστου για να δικαιολογήσει τις μεγάλης κλίμακας αγορές κρατικών ομολόγων που έχει κάνει ή, διαφορετικά, να συνεχίσει το πρόγραμμα χωρίς τη Bundesbank, στην οποία αναλογεί περισσότερο από το ένα τέταρτο των συνολικών αγορών ομολόγων. Οι περισσότερες πηγές αναμένουν ότι η νομική πρόκληση από το δικαστήριο της Καρλσρούης θα λυθεί από την ίδια τη Bundesbank, η οποία θα δείξει ότι η πολιτική ήταν κατάλληλη και θα απαντήσει στις ανησυχίες σχετικά με τις παράπλευρες συνέπειές της.
Ωστόσο, στελέχη της ΕΚΤ και εθνικών κεντρικών τραπεζών της Ευρωζώνης προετοιμάζονται για αυτό που μία πηγή χαρακτήρισε «απίστευτο»: ένα σενάριο, όπου το δικαστήριο απαγορεύει στη Bundesbank να συμμετάσχει στις αγορές ομολόγων. Στην περίπτωση αυτή, η ΕΚΤ ή, κάτι λιγότερο πιθανό, οι άλλες κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης, θα αποκτήσουν το ποσοστό της Bundesbank στο Πρόγραμμα Αγοράς Κρατικών Ομολόγων (PSPP) και θα αγοράζουν γερμανικά ομόλογα, δήλωσαν οι πηγές. Οι ίδιες ανέφεραν ότι τα σχέδια αυτά δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί ή συζητηθεί επίσημα από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ.
Εν τω μεταξύ, η ΕΚΤ θα ξεκινούσε πιθανόν μία διαδικασία κατά της γερμανικής κεντρικής τράπεζας για μη τήρηση της υποχρέωσής της ως μέλους του Ευρωσυστήματος, στην περίπτωση που θα σταματούσε τις αγορές ομολόγων, είπαν οι πηγές. Αν η Bundesbank δεν συμμορφωνόταν, η ΕΚΤ θα μπορούσε να πάει την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, κάνοντας κάτι τέτοιο για πρώτη φορά από τη δημιουργία του ευρώ το 1999. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει στηρίξει το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ, αλλά η απόφασή του αγνοήθηκε από το γερμανικό συνταγματικό δικαστήριο, ανοίγοντας μία νέα σύγκρουση της Γερμανίας με θεσμούς της ΕΕ.
Η γερμανική κυβέρνηση έχει εμφανισθεί έως τώρα αισιόδοξη ότι ένα τέτοιο σενάριο μπορεί να αποφευχθεί. Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε σε υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματός της νωρίτερα στον μήνα ότι το θέμα «μπορεί να λυθεί» αν η κεντρική τράπεζα εξηγήσει το σχέδιό της.